Introductie tot temperament

Introductie tot temperament
Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen Geef me de kracht te aanvaarden wat ik niet kan veranderen En geef me de wijsheid om het verschil tussen beide te zien

Succesfactoren in therapie
Algemene non-specifieke factoren 30% Verandering door factoren buiten de therapie 40% Technieken 15% Placebo effecten 15% Bron: leerboek integratieve psychotherapie / de Tijdstroom

Succesfactoren in therapie
1/ de motivatie van de client 2/ de persoonlijkheid van de therapeut / psychoconsulent * 3/ de gebruikte techniek of therapeutische richting 4/ het placebo effect Bron: leerboek integratieve psychotherapie / de Tijdstroom pg21 + hoofdstuk 11 “ de therapeut “ mia leijssen

Het biopsychosociaal model
GEEST LICHAAM OMGEVING PSYCHO BIO SOCIAAL Gedrag is resultaat van de interactie tussen persoonlijkheid en omgeving

De bewustzijnspiramide
BIO ONBEWUSTE CONSTITUTI E fysiologie CONDITIE energieniveau STEMMING lange termijn ONDERBEWUSTE TEMPERAMENT aangeboren patronen B EHOEFTEN fysiologische, zekerheid, sociale, erkenning en waardering, liefde zelfrealisatie PSYCHO PERCEPTIE sensatie, emotie, cognitie, doelen, motivatie, VAARDIGHEDEN sterktes/zwaktes BEWUSTE GEDRAG SOCI AAL INTERACTIE relatie, communicatie OMGEVING waarden, ethiek, spiritualiteit

De bewustzijnspiramide
BIO ONBEWUSTE CONSTITUTI E fysiologie CONDITIE energieniveau STEMMING lange termijn ONDERBEWUSTE TEMPERAMENT aangeboren patronen B EHOEFTEN fysiologische, zekerheid, sociale, erkenning en waardering, liefde zelfrealisatie PSYCHO PERCEPTIE sensatie, emotie, cognitie, doelen, motivatie, VAARDIGHEDEN sterktes/zwaktes BEWUSTE GEDRAG SOCI AAL INTERACTIE relatie, communicatie OMGEVING intuïtie waarden, ethiek, spiritualiteit

waarden, ethiek, spiritualiteit
BIO ONBEWUSTE CONSTITUTI E fysiologie CONDITIE energieniveau STEMMING lange termijn ONDERBEWUSTE TEMPERAMENT aangeboren patronen B EHOEFTEN fysiologische, zekerheid, sociale, erkenning en waardering, liefde zelfrealisatie PSYCHO PERCEPTIE sensatie, emotie, cognitie, doelen, motivatie, VAARDIGHEDEN sterktes/zwaktes BEWUSTE GEDRAG SOCI AAL INTERACTIE relatie, communicatie OMGEVING waarden, ethiek, spiritualiteit

Temperamentgerichte therapie
Persoonlijkheid = Temperament + Karakter Temperament = een patroon, een gedrevenheid, een “ default” instelling, een blauwdruk Ken jezelf, ken de ander Als je weet wie je bent, heb je meer vrijheid om te zijn wie je niet bent Als je weet wie de ander is, heb je meer vrijheid om hem te begijpen en te aanvaarden zoals hij is Begrip is het begin van alle empathie

Introductie tot temperament
Gebaseerd op de temperamentleer van de Amerikaanse psycholoog David Keirsey En de studie van de Amerikaanse psychologe Linda V.Berens

Zoals de bomen in een bos zijn we allemaal uniek en verbonden
We zijn zelforganiserende systemen binnen een groter zichzelf organiserend geheel Om te overleven moet elk systeem zich op zich kunnen ontwikkelen en tegelijkertijd verbonden blijven met andere systemen We moeten op zoek gaan naar onze eigen identiteit, ons uniek zijn herkennen , erkennen en behouden en zo integraal deel uitmaken van een grotere gemeenschap

Hoe kan ik je beter begrijpen? Hoe kan ik je op weg helpen te groeien?
Wie ben ik? Wat zijn mijn sterktes - zwaktes Wat zijn mijn specifieke gedragspatronen, vaardigheden, waarden, behoeften? Wat is mijn voorkeur- functioneringsniveau? Hoe en waar kan ik groeien? Wie ben jij? Wat zijn jouw sterktes - zwaktes Wat zijn jouw specifieke gedragspatronen, vaardigheden, waarden, behoeften? Wat is jouw voorkeur- functioneringsniveau? Hoe en waar kan jij groeien? Hoe kan ik je beter begrijpen? Hoe kan ik je op weg helpen te groeien?

Gedrag = f ( persoonlijkheid <–> omgeving )
Persoonlijkheid = Temperament+ Karakter Temperament Karakter Fysiologisch Psychologisch Aangeboren Aangeleerd Voorkeuren Gewoontes Hardware Software Fundament Opbouw Vingerafdruk Handdruk Aanleg Attitude

2500 JAAR GESCHIEDENIS VAN HET TEMPERAMENT Schizoid (Kretschmer) Intuiting (Jung-Myers) Cycloid Sensing Hippocrates (460vC) Galenius (190vC) Paracelsus (1550) Kretschmer (1920) Spraenger (1914) Myers (1958) Keirsey (1978) Cloninger (1993) Gele gal Cholerisch Nymf/water Hyperesthetisch Religieus Intuitie, Gevoel NF IDEALIST LEEDVERMIJDEND Zwarte gal Melancholisch Gnoom/ aarde Depressief Economisch Sensing, Judging SJ BEWAKER SOCIAAL GERICHT Hippocrates Galenius Paracelsus Kretschmer Spraenger Myers Keirsey Cloninger Flegma Flegmatisch Sylf/ lucht Anesthetisch Theoretisch Intuitie, Denken NT RATIONALIST VOLHARDEND Bloed Sanguinisch Salamander/ vuur Hypomanisch Esthetisch Sensing, Perceiving SP ARTIEST PRIKKELZOEKEND

2500 JAAR GESCHIEDENIS VAN HET TEMPERAMENT Schizoid (Kretschmer) Intuiting (Jung-Myers) Cycloid Sensing Hippocrates (460vC) Galenus (190vC) Paracelsus (1550) Kretschmer (1920) Spraenger (1914) Myers (1958) Keirsey (1978) Cloninger (1993) Gele gal Cholerisch Nymf/water Hyperesthetisch Religieus Intuitie, Gevoel NF IDEALIST LEEDVERMIJDEND Zwarte gal Melancholisch Gnoom/ aarde Depressief Economisch Sensing, Judging SJ BEWAKER SOCIAAL GERICHT Hippocrates Galenus Paracelsus Kretschmer Spraenger Myers Keirsey Cloninger Flegma Flegmatisch Sylf/ lucht Anesthetisch Theoretisch Intuitie, Denken NT RATIONALIST VOLHARDEND Bloed Sanguinisch Salamander/ vuur Hypomanisch Esthetisch Sensing, Perceiving SP ARTIEST PRIKKELZOEKEND

2500 JAAR GESCHIEDENIS VAN HET TEMPERAMENT Schizoide (Kretschmer) Intuiting (Jung-Myers) Cycloide Sensing Hippocrates (460vC) Galenus (190vC) Paracelsus (1550) Kretschmer (1920) Spraenger (1914) Myers (1958) Keirsey (1978) Cloninger (1993) Gele gal Cholerisch Nymf/water Hyperesthetisch Religieus Intuitie, Gevoel NF IDEALIST LEEDVERMIJDEND Zwarte gal Melancholisch Gnoom/ aarde Depressief Economisch Sensing, Judging SJ BEWAKER SOCIAAL GERICHT Hippocrates Galenus Paracelsus Kretschmer Spraenger Myers Keirsey Cloninger Flegma Flegmatisch Sylf/ lucht Anesthetisch Theoretisch Intuitie, Denken NT RATIONALIST VOLHARDEND Bloed Sanguïnisch Salamander/ vuur Hypomaan Esthetisch Sensing, Perceiving SP ARTIEST PRIKKELZOEKEND

2500 JAAR GESCHIEDENIS VAN HET TEMPERAMENT Schizoide (Kretschmer) Intuiting (Jung-Myers) Cycloide Sensing Hippocrates (460vC) Galenus (190vC) Paracelsus (1550) Kretschmer (1920) Spraenger (1914) Myers (1958) Keirsey (1978) Cloninger (1993) Gele gal Cholerisch Nymf/water Hyperesthetisch Religieus Intuïtie, Gevoel NF IDEALIST LEEDVERMIJDEND Zwarte gal Melancholisch Gnoom/ aarde Depressief Economisch Sensing, Judging SJ BEWAKER SOCIAAL GERICHT Hippocrates Galenus Paracelsus Kretschmer Spraenger Myers Keirsey Cloninger Flegma Flegmatisch Sylf/ lucht Anesthetisch Theoretisch Intuïtie, Denken NT RATIONALIST VOLHARDEND Bloed Sanguïnisch Salamander/ vuur Hypomaan Esthetisch Sensing, Perceiving SP ARTIEST PRIKKELZOEKEND

2500 JAAR GESCHIEDENIS VAN HET TEMPERAMENT Schizoide (Kretschmer) Intuiting (Jung-Myers) Cycloide Sensing Hippocrates (460vC) Galenus (190vC) Paracelsus (1550) Kretschmer (1920) Spraenger (1914) Myers (1958) Keirsey (1978) Cloninger (1993) Gele gal Cholerisch Nymf/water Hyperesthetisch Religieus Intuïtie, Gevoel NF IDEALIST LEEDVERMIJDEND Zwarte gal Melancholisch Gnoom/ aarde Depressief Economisch Sensing, Judging SJ BEWAKER SOCIAAL GERICHT Hippocrates Galenus Paracelsus Kretschmer Spraenger Myers Keirsey Cloninger Flegma Flegmatisch Sylf/ lucht Anesthetisch Theoretisch Intuïtie, Denken NT RATIONALIST VOLHARDEND Bloed Sanguinisch Salamander/ vuur Hypomaan Esthetisch Sensing, Perceiving SP ARTIEST PRIKKELZOEKEND

2500 JAAR GESCHIEDENIS VAN HET TEMPERAMENT Schizoide (Kretschmer) Intuiting (Jung-Myers) Cycloide Sensing Hippocrates (460vC) Galenius (190vC) Paracelsus (1550) Kretschmer (1920) Spraenger (1914) Myers (1958) Keirsey (1978) Cloninger (1993) Gele gal Cholerisch Nymf/water Hyperesthetisch Religieus Intuïtie, Gevoel NF IDEALIST LEEDVERMIJDEND Zwarte gal Melancholisch Gnoom/ aarde Depressief Economisch Sensing, Judging SJ BEWAKER SOCIAAL GERICHT Hippocrates Galenius Paracelsus Kretschmer Spraenger Myers Keirsey Cloninger Flegma Flegmatisch Sylf/ lucht Anesthetisch Theoretisch Intuïtie, Denken NT RATIONALIST VOLHARDEND Bloed Sanguinisch Salamander/ vuur Hypomaan Esthetisch Sensing, Perceiving SP ARTIEST PRIKKELZOEKEND

Het proces van zelf - ontdekking
Het Johari venster (Joseph Luft & Harry Ingham) Bekend voor jezelf Onbekend voor jezelf Blinde vlek (schaduw) Jouw geschenk aan mij (feed-back) Arena (openbare kennis) Wat we zien en horen Het onbewuste. . . Onmeetbaar Kan geleidelijkaan bewust gemaakt worden Mijn privé gebied (masker) Aan mij om het te tonen Bekend voor anderen Onbekend voor anderen FT 1 Temperament and Type Dynamics--The Facilitator’s Guide This handout may not be reproduced by any means.. Reproduction violates copyright. 1995 Temperament Research Institute, Beach Boulevard, Suite 179, Huntington Beach, CA 92647, (714)

Inzicht in ons eigen temperament helpt ons te
ontdekken hoe onze natuur zich van begin af in een bepaald patroon ontwikkeld heeft NEE JA JA

We groeien binnen het patroon van ons temperament
We evolueren naar een rijpere versie van het origineel

Temperament is een patroon waarbinnen we groeien.
Diepere lagen sturen de meer naar buiten gelegen. Gedrag vaardigheden waarden behoeften groei

Net als de ringen in de doorsnede van een boom elk hun eigen functie hebben in het geheel, hebben de essentiële bouwstenen van elk temperament hun functie in het complete patroon. Net als de kern van de stam van een boom heeft elk temperament zijn eigen kern. De groei begint vanuit het centrum naar buiten toe. De kern zorgt voor transport van voedsel naar alle groeiende gedeelten. Als de kern beschadigd is, sterft de boom

Door onze talenten te gebruiken bevredigen we onze kernbehoeften en zorgen we ervoor dat onze kernwaarden naar buiten gebracht worden. De buitenrand van de boom zorgt voor bescherming en interactie met de omgeving Ons voorkeurgedrag zorgt voor interactie met onze omgeving, in congruentie met ons temperament

De 4 temperamenten ( Keirsey )
IDEALIST BEWAKER RATIONALIST ARTIEST

Bewaker Plicht Service Nut Zekerheid Stabiliteit Sequentieel denken
Tradities Logistiek Lidmaatschap Verantwoordelijkheid

Bewaker Wil erbij horen, lid zijn van de groep. Streeft naar verantwoordelijkheid, betrouwbaarheid en voorspelbaarheid. Is genereus, dienstbaar en plichtsbewust. Richt organisaties op, ondersteunt ze en maakt standaard procedures. Is beschermend en voorzichtig. Kijkt naar het verleden en houdt van traditie. Houdt van ceremonies en regels. Heeft vertrouwen in contracten en autoriteiten. Wil veiligheid en stabiliteit. Denkt conventioneel, vergelijkend, associërend, en in stappen. Is vaak ernstig, betrokken en fatalistisch. Is erin gespecialiseerd om te zorgen dat zaken, informatie en mensen op de juiste plaats zijn, in de juiste hoeveelheid, in de juiste kwaliteit op het juiste moment = logistieker. Is vaak terug te vinden in business en handel.

artiest Nu! Impuls Probleem oplossen taktiek Contextueel denken
Uiterlijk voorkomen spontaneïteit Actie En nu wat nog? Variatie Impact Professioneel Prestatie

Artiest Wil vrij zijn om te kiezen wat hij elk ogenblik gaat doen. Zoekt naar impact en resultaat. Wil goed overkomen, stoutmoedig en optimistisch. Gaat volledig op in de actie van het ogenblik. Is gericht op het hier en nu. Zoekt avontuur en prikkeling. Houdt van spontaneïteit. Vertrouwt op zijn impulsiviteit, geluk en eigen creativiteit om de problemen op te lossen wanneer ze zich voordoen. Denkt in termen van variatie. Kan iets in detail beschrijven en zoekt constant naar relevante informatie. Houdt van beweging, feesten en spelletjes. Is van nature uit een onderhandelaar. Grijpt elke mogelijke kans aan. Is een begaafd tacticus. Doet de juiste zet op het juiste ogenblik Is aangetrokken tot werk met veel variatie.

Rationalist Kennis Begrip Inzicht Competentie Concepten Ideeën
Strategieën Logica Differentieel denken Design Categoriseren Waarom

Rationalist Wil kennis vergaren en competentie om te slagen in het leven. Wil begrijpen hoe de wereld in elkaar zit en hoe dingen werken. Is theoretisch gericht. Ziet alles relatief en voorwaardelijk. Is gericht op het oneindige. Vertrouwt logica en rede. Wil een logische verklaring voor alles. Is skeptisch. Denkt in termen van verschillen, afwijkingen, definities, structuren en functies. Neigt naar precisie, vooral in gedachten en taal. Is sterk in lange termijn planning, uitvinden, ontwerpen en definiëren. Is meestal kalm en individualistisch. Is vaak geïnteresseerd in techniek en wetenschap. Goed geschikt voor het ontwerpen van een strategie. Sterk zowel in sociale als in natuurwetenschappen.

Idealist Groei Integriteit Eenheid Ethiek Integratief denken
Diplomatie Authenticiteit Je eigen zelf worden Menselijk Potentiëel Zin en Betekenis Empathische relaties

Idealist Wil authentiek zijn, welwillend en empathisch. Is op zoek naar eigen identiteit, zingeving en betekenis. Is gericht op zinvolle en diepgaande relaties. Is romantisch en idealistisch en wil de wereld verbeteren. Kijkt naar de toekomst. Vertrouwt op zijn intuïtie, verbeelding en eigen impressies. Is gericht op het ontwikkelen van zijn mogelijkheden, zorgt voor groei , coaching, aanleren, raad geven, communiceren. Is meestal enthousiast. Denkt integratief en zoekt punten van gelijkheid en universaliteit. Is vlot in het gebruik van symboliek en metaforen om verschillen in standpunt te overbruggen. Is diplomaat. Is vaak aangetrokken tot werk dat inspirerend werkt en gericht is op het ontwikkelen van mensen en relaties.

Wat is jouw temperament?
Neem een paar minuten tijd om na te denken over jezelf. Denk eens aan het leukste werk dat je ooit gedaan hebt. Wat maakte dat je juist dit dit het leukste vond? Welke vaardigheden kon je gebruiken die je zoveel voldoening gaven? Wat leek je zo gemakkelijk te gaan en zo natuurlijk te verlopen? Neem nog een paar minuten tijd om nu eens te denken aan de vervelendste of slechtste job die je ooit hebt gedaan. Welke vaardigheden moest je gebruiken die je zoveel energie kostten?

Johari window behoeften waarden
Het realiseren van je kernbehoeften is de sleutel tot motivatie, verhoogde productiviteit, persoonlijke bevrediging en geluk Het ontbreken van mogelijkheden om je behoeften te realiseren leidt vaak tot ontevredenheid en ernstige stress waarden Waarden geven aan wat jij belangrijk vindt. Zij vertellen ons hoe iemand jou aandacht kan trekken en in jou energie komen. Waarden geven die dingen aan die van vitaal belang zijn voor het realiseren van je kernbehoeften. Het niet gerespecteerd worden in je waarden geeft je een gevoel van afwijzing, onbegrip , onzekerheid of walging

Johari window vaardigheden gedrag
Elk temperamentstype heeft zijn specifieke talenten. Het ontwikkelen ervan is basis van het fundamenteel zelfvertrouwen. Groeien geschiedt eveneens door het ontwikkelen van complementaire vaardigheden van andere temperamentstypes. Het ontbreken van mogelijkheden om je vaardigheden te realiseren leidt vaak tot vervreemding van jezelf ,twijfel en ongeluksgevoel. gedrag Elk temperamentstype heeft zijn voorkeurgedragingen. Groeien geschiedt eveneens door het ontwikkelen van complementaire gedrag van andere temperamentstypes. Gedrag dat niet je voorkeur wegdraagt is mogelijk doch vraagt meer energie: vb. schrijven met je linkerhand (voor rechtshandige)

Logistieke vaardigheden / bewaker
zorgen voor de nodige logistieke steun en bescherming zodat mensen hun zaken goed kunnen doen service verlenen en zorgen dragen voor mensen op weg de juiste dingen en informatie op de juiste plaats, op het juiste moment, in de juiste hoeveelheid , met de juiste kwaliteit bij de juiste mensen letten op het comfort van mensen en de zaken gemakkelijk maken voor anderen standaardiseren en opmaken van beleidslijnen en toezicht houden zodat er stabiliteit is in een groep onderzoeken wat in het verleden gebeurd is, zorgvuldig beschrijven waar we naartoe willen en hoe we dit gaan doen, en het plan nauwgezet volgen beschutten en beschermen tot veiligheid en welbevinden onderzoeken, onderrichten, ondervragen en evalueren om de vereiste standaards te bereiken

Tactische vaardigheden / artiest
de actuele situatie en context bekijken en behendig de situatie managen een gewenst resultaat in de hand werken door een grote variëteit van mogelijkheden naar voor te brengen actie nemen naargelang de nood van het ogenblik en de volgende stap plannen op een slimme manier zaken ontwikkelen, presenteren en realiseren met aandacht voor impact en effect precies het juiste resultaat halen en presenteren zodat de input van anderen erin verwerkt zit de situatie op voorhand van alle kanten onderzoeken, er greep op krijgen en dan vrij zijn om het juiste te doen op het ogenblik dat zaken veranderen anderen motiveren, vaak door een levendige en actieve manier van presentatie acties promoten en opstarten volgens de nood van het ogenblik en indien nodig een weg maken rond obstakels

Strategische vaardigheden / rationalist
denken aan alle mogelijke factoren en bottlenecks en dan de nodige processen ontwikkelen om de objectieven te bereiken een situatie op een abstracte wijze analyseren en nog niet eerder bedachte mogelijkheden naar voor brengen de relatie tussen het doel en de middelen bekijken identificeren van de mogelijkheden en middelen om een welomschreven doel te bereiken Ideeën integreren tot samenhangende theorieën en processen ontwikkelen die strategisch tegemoetkomen aan de behoeften en wensen van anderen een toekomstvisie implementeren die zowel de toekomstige weg beschrijft alsook de verschillende stappen om er te geraken een veelheid van ideeën en mogelijkheden naar voor brengen om tot actie te komen anderen mobiliseren en coordineren op een strategie te implementeren

Diplomatische vaardigheden / idealist
bruggen bouwen tussen mensen empathie eenheid nastreven door begrip diepere problemen oplossen door de uniciteit van elkeen te erkennen een zeker niveau van abstactie nastreven om te zien hoe twee schijnbaar verschillende standpunten toch verenigbaar zijn en dan een symbolische manier van communicatie kiezen om de gelijkheid aan te tonen= integratie anderen helpen om harmonisch tot zichzelf te komen en hun waarden naar buiten te brengen om zo verbondenheid te brengen tussen het individu en de groep de vooruitziendheid en visie hebben naar mogelijkheden toe om mensen te laten ontwikkelen en groeien en deze visie op een dermate manier verkondigen dat ze aanvaard en gevolgd wordt anderen helpen hun levenspad te vinden en hen inspireren om dit te volgen anderen inspireren en leiden om hun doelstellingen en potentieel te realiseren

Wat is jouw temperament?
Neem nu de nodige tijd om uit te zoeken welk patroon het beste bij jou past. Tracht het volledige patroon te bekijken en niet op te splitsen . Maak het rustig in jezelf en bekijk het met een ontspannen geest. VOEL wat je het beste past , niet wat je zou willen of moeten zijn. Soms ben je door opvoeding , ervaring of werkomstandigheden ertoe geneigd om gedrag en vaardigheden te ontwikkelen die meer passen bij een ander temperamentstype. Sommige aspecten zoals basisbehoeften zijn soms onbekend voor onszelf

De Temperament Matrix Bewaker Idealist Rationalist Artiest ABSTRACT
CONCREET Bewaker AFFILIATIEF Idealist PRAGMATISCH Rationalist Artiest

Gezamenlijke eigenschappen
IDEALIST AFFILIATIEF BEWAKER STRUCTUUR MOTIVATIE ABSTRACT CONCREET MOTIVATIE STRUCTUUR RATIONALIST ARTIEST PRAGMATISCH

Temperament en motivatie
IDEALIST Wees vooral authentiek en eerlijk Wijs op het voordeel om te groeien als mens Gebruik enkel argumenten waarin je zelf voor 100% in gelooft Ontwikkel goeie relationele band met alle betrokken partijen BEWAKER Waardeer klantgerichtheid Toon respect voor alles wat reeds is gedaan Plan genoeg op voorhand en bereid goed voor Structureer de feiten in een sequentiële volgorde Leg het accent op wat blijft - niet wat verandert Bespreek “ wat in het slechtste geval” Temperament en motivatie RATIONALIST Vermeld wetenschappelijke publicaties en bronnen Wees precies met woorden en gebruik het passende jargon Vermeld je eigen kennis, expertise en achtergrond Toon respect voor zijn kennis en competenties Vermeld nieuwe ontwikkelingen Vermeld erkende bronnen ARTIEST Houd je gesprek kort, to the point zonder te veel details Spreek over het “ effect” en het scoren Doe en ervaar! Maak het simpel “ kiss” Wees bereid te negotiëren naar een goede deal Breng sfeer en ambiance Spreek over de onmiddellijke resultaten Beklemtoon het nieuwe

Temperament en creativiteit
IDEALIST Ontwikkelt ideeën die het menselijk potentieel verruimen en ontwikkelen Zelfexpressie Inspireert Brengt eenheid Ontwikkelt menselijk potentieel Hoe kan ik mezelf voeden? Hoe kunnen anderen me voeden? BEWAKER Ontwikkelt ideeën die werken, veilig zijn, en gemakkelijk te plannen Sequentiële processen Procedures opstellen Chaos stabiliseren Nodige middelen voorzien Hoe kan ik organiseren en stabiliseren? Hoe kunnen anderen me erkennen en waarderen? Temperament en creativiteit RATIONALIST Ontwikkelt ideeën die op een efficiënte wijze nieuwe kennis integreren Visie Analyse Systematiek Concepten, prototypes Hypothesen Hoe kan ik intellectuele vernieuwing brengen? Hoe kan ik nieuwe competenties en projecten ontwikkelen? ARTIEST Ontwikkelt ideeën die grenzen verleggen, kan het beste maken van elk moment. Variatie Behendigheid/vakmanschap Onderhandeling Doen en uitvoeren Improviseren+crisis oplossen Hoe breng ik afwisseling en stimuleer ik mijn omgeving? Hoe vind ik nieuwe opties en actie?

Temperament en stress IDEALIST BEWAKER RATIONALIST ARTIEST
KERNBEHOEFTEN Betekenis en zingeving Unieke identiteit STRESSOREN Oneerlijkheid en verraad Gebrek aan integriteit IN STRESSTOESTAND Verliest zelfcontrole Wordt drammerig HULPBRON TEGEN STRESS bevestiging en koestering, nieuwe zingeving BEWAKER KERNBEHOEFTEN Erbij horen, lid zijn van Verantwoordelijkheid , plicht STRESSOREN Verlaten worden Ongehoorzaamheid IN STRESSTOESTAND Klaagt, wordt ziek, moe, Maakt zich zorgen HULPBRON TEGEN STRESS Opgenomen worden in nieuwe activiteit, appreciatie Temperament en stress RATIONALIST KERNBEHOEFTEN Beheersing en zelfcontrole Kennis en competentie STRESSOREN Hulpeloosheid Incompetentie,kennisgebrek IN STRESSTOESTAND Raakt geobsedeerd Wordt onbedachtzaam HULPBRON TEGEN TRESS Herbevestiging van kennis Nieuw project ARTIEST KERNBEHOEFTEN Vrijheid om te handelen volgens behoeften, impact STRESSOREN Grenzen, limieten Verveling en gebrek impact IN STRESSTOESTAND Neemt wraak Wordt roekeloos HULPBRON TEGEN STRESS Nieuwe alternatieven vinden om impact te hebben

%van bevolking/ onderwijs
IDEALIST ALGEMENE BEVOLKING 12% IN ONDERWIJS 36% VERSCHIL +24% BEWAKER ALGEMENE BEVOLKING 38% IN ONDERWIJS 56% VERSCHIL +16% %van bevolking/ onderwijs RATIONALIST ALGEMENE BEVOLKING 12% IN ONDERWIJS 6% VERSCHIL -6% ARTIEST ALGEMENE BEVOLKING 38% IN ONDERWIJS 2% VERSCHIL -36%

Temperament en leren IDEALIST BEWAKER RATIONALIST ARTIEST VOORKEUREN
persoonlijke aanpak focus op de toekomst wederzijds begrip VOORBEELDEN kleine groepen veel beeldspraak rollenspel BEWAKER VOOKEUREN structuur praktische toepassingen organisatie sequentiële opdrachten VOORBEELDEN workshops demonstraties checklists Temperament en leren RATIONALIST VOORKEUREN Analyse Theorie Onafhankelijkheid VOORBEELDEN debatten boeken expertise speciale projecten ARTIEST VOOKEUREN actie handen gebruiken praktijk spelenderwijs leren VOORBEELDEN simulaties on the job training spel

Het johari venster en temperament
Bekend voor jezelf Onbekend voor jezelf GEDRAG Relate the rings on the targets to the Johari Window BEHAVIORS - Frequently noticed by others; taken for granted by self. ABILITIES -Observable by others; sometimes unknown to self VALUES - Often consciously known to self and sometimes inferred by others CORE NEEDS - Often invisible to self and others One of the goals of learning about Temperament is to make the unconscious conscious so one can take responsibility to getting ones needs met. Algemeen bekende Feedback VAARDIGHEDEN Bekend voor anderen WAARDEN BEHOEFTEN Onbekend voor anderen Private zone Onbewuste Temperament and Type Dynamics--The Facilitator’s Guide This handout may not be reproduced by any means.. Reproduction violates copyright. 1995 Temperament Research Institute, Beach Boulevard, Suite 179, Huntington Beach, CA 92647, (714)

Temperament - aantrekking
IDEALIST BEWAKER NF SJ complementaire temperamenten trekken elkaar sterk aan tegengestelde temperamenten minder NT SP RATIONALIST ARTIEST

David Keirsey / “ please understand me “

“ Zo de drummer, zo het ritme.”
“ Als jij niet wil wat ik wil, tracht me dan asjeblief niet te overtuigen dat wat ik wil verkeerd is. Of als mijn overtuiging verschilt van de jouwe, houd dan even halt voor je mij tracht te verbeteren. Of als mijn emoties minder intens lijken dan de jouwe, hoewel we hetzelfde mee maken, tracht me dan niet te vragen me anders te voelen dan ik voel. Of wanneer ik doe wat ik doe en in jouw ogen faal, laat me asjeblief mijn eigen weg gaan. Ik vraag je op dit moment niet dat je me begrijpt. Dat zul je pas kunnen als je bereid bent te s toppen met trachten me te veranderen in een kopie van jezelf. Als je me zal toelaten met al mijn behoeften, emoties en overtuigingen zal je jezelf toelaten om op een dag te begrijpen dat mijn levensweg misschien wel niet zo slecht lijkt, en eigenlijk de ju iste blijkt te zijn – voor mij. Samen met mij op pad willen gaan is de eerste stap om mij te begrijpen. Niet dat ik van jou verwacht dat je mijn weg als de ware weg voor jou aanvoelt, wel dat je niet langer geïrriteerd bent en ontgoocheld in mij omwille van mijn – in jouw ogen – verwardheid. En op een dag misschien, wanneer je blijft proberen me te begrijpen, zul je ertoe komen me te waarderen omwille van mijn verschillend zijn en zul je in plaats van mij te veranderen deze verschillen trachten te bewar en, te beschermen en te koesteren. Laat mij dan jouw echtenoot zijn, je partner, je ouder, je kind, je leraar, vriend of collega: om het even hoe we met mekaar in relatie staan, ik weet één ding: jij en ik zijn fundamenteel verschillend van elkaar en we moeten allebei onze weg gaan, op het ritme van onze eigen drummer.” David Keirsey

Je bent zo mooi anders dan ik, natuurlijk niet meer of minder maar zo mooi anders, ik zou je nooit anders dan anders willen Hans Andreus

Temperament & Character Inventory
Introductie tot TCI Temperament & Character Inventory Gebaseerd op het psychobiologische persoonlijkheidsmodel van de Amerikaanse neuropsychiater Roger Cloninger Professor of Psychiatry, Genetics and Psychology Washington University Auteur van o.a. TCI The temperament & character inventory 1994 Feeling Good, the science of well-being

TCI Cloninger Temperament = aangeboren, vrij stabiel in de tijd. Het geheel van emotionele en automatische associatieve responsen op eenvoudige stimuli. De temperamentsdimensies verwijzen naar de basisemoties die verschillend van persoon tot persoon worden opgeroepen na bepaalde stimuli: angst, kwaadheid, verdriet, blijheid, walging. Beïnvloedbaar door je fysieke conditie, stemming, drugs, alcohol en medicatie ( vb. anti-depressiva )

TCI Cloninger Karakter = aangeleerd = in voortdurende ontwikkeling Het geheel van sturende eigenschappen die op het temperament inwerken. Vgl. de functioneringsniveaus - groei

TCI Cloninger Persoonlijkheid = Temperament + Karakter = 50%aangeboren + 50% aangeleerd Aangeboren : - prikkelzoekend (novelty seeking) - leedvermijdend (harm avoiding) - sociaal gericht(reward dependance) - volhardend (persistance) Aangeleerd: - zelfsturend (self steering) - coöperatief (coöperativeness) - zelftranscendent (self-transcendence)

temperamentkubus Cloninger
prikkelzoekend sociaalgericht risicomijdend

Temperamenteigenschappen
CLONINGER TCI HOOG LAAG Prikkelzoekend avontuurlijk, impulsief,extravagant, wanordelijk, irriteerbaar gereserveerd, rigide, koud,stoïcijns, overgeorganiseerd Leedvermijdend angstig, vermoeid, pessimistisch durvend, open, optimistisch, zelfzeker Sociaalgericht sentimenteel, warm, sympathiek kritisch, egocentrisch, onafhankelijk Volhardend begeesterd, doelgericht,ambitieus, perfectionist apathisch, verwend, doelloos, nietsnut, pragmatist Zelfsturend Verantwoordelijk, doelbewust, vindingrijk, zelfzeker, hoopvol Verwijtend, doelloos, onaangepast, ijdel, traag en onzeker Coöperatief Tolerant, empathisch, behulpzaam, vergevingsgezind, gewetensvol Veroordelend, ongevoelig, vijandig, wraakzuchtig Zelftranscendent Gezond verstand, idealistisch, zichzelf overstijgend, hoopvol, intuïtief, spiritueel Onderdrukkend, overpraktisch, bekrompen, sceptisch, materialistisch

karakterkubus Cloninger
zelftranscendent zelfsturend cooperatief

Karaktereigenschappen
CLONINGER TCI HOOG LAAG Prikkelzoekend avontuurlijk, impulsief,extravagant, wanordelijk, irriteerbaar gereserveerd, rigide, koud,stoïcijns, overgeorganiseerd Leedvermijdend angstig, vermoeid, pessimistisch durvend, open, optimistisch, zelfzeker Sociaalgericht sentimenteel, warm, sympathiek kritisch, egocentrisch, onafhankelijk Volhardend Begeesterd, doelgericht,ambitieus, perfectionist Apathisch, verwend, doelloos, nietsnut, pragmatist Zelfsturend Verantwoordelijk, doelbewust, vindingrijk, zelfzeker, hoopvol Verwijtend, doelloos, onaangepast, ijdel, traag en onzeker Coöperatief Tolerant, empathisch, behulpzaam, vergevingsgezind, gewetensvol Veroordelend, ongevoelig, vijandig, wraakzuchtig Zelftranscendent Gezond verstand, idealistisch, zichzelf overstijgend, hoopvol, intuïtief, spiritueel Onderdrukkend, overpraktisch, bekrompen, sceptisch, materialistisch

Temperaments – en Karaktereigenschappen
CLONINGER TCI HOOG LAAG Prikkelzoekend avontuurlijk, impulsief,extravagant, wanordelijk, irriteerbaar gereserveerd, rigide, koud,stoïcijns, overgeorganiseerd Leedvermijdend angstig, vermoeid, pessimistisch durvend, open, optimistisch, zelfzeker Sociaalgericht sentimenteel, warm, sympathiek kritisch, egocentrisch, onafhankelijk Volhardend begeesterd, doelgericht,ambitieus, perfectionist apathisch, verwend, doelloos, nietsnut, pragmatist Zelfsturend Verantwoordelijk, doelbewust, vindingrijk, zelfzeker, hoopvol Verwijtend, doelloos, onaangepast, ijdel, traag en onzeker Coöperatief Tolerant, empathisch, behulpzaam, vergevingsgezind, gewetensvol Veroordelend, ongevoelig, vijandig, wraakzuchtig Zelftranscendent Gezond verstand, idealistisch, zichzelf overstijgend, hoopvol, intuïtief, spiritueel Onderdrukkend, overpraktisch, bekrompen, sceptisch, materialistisch

passioneel avontuurlijk prikkelzoekend hoogsensitief explosief betrouwbaar onafhankelijk sociaalgericht voorziend methodisch risicomijdend

creatief fanatiek zelftranscendent wisselvallig chaotisch zelfsturend regelmatig autocratisch afhankelijk melancholisch cooperatief

Cloninger verband tussen temperament en kar Verband tussen temperament en karakter geen lineair verband temperament is aangeboren, karakter wordt gevormd -het “karakter” werkt sturend op het temperament -slechts bij 20-25% van de populatie met “ risico- temperament “ groeit dit ook uit tot een karakter- stoornis -er is een gradatie in de risicofactor voor problemen naargelang het temperamentstype of karaktertype -het grote belang van psychotherapie en groei: zelfsturing, cooperativiteit en zelftranscendentie -gedrag = f ( persoonlijkheid  omgeving )

avontuurlijk (3) -> anti-sociaal passioneel (7)->theatraal prikkelzoekend hoogsensitief (4) ->narcistisch explosief (1) -> borderline betrouwbaar (8)->stijf onafhankelijk (6) schizoïd sociaalgericht voorziend (5) ->vermijdend ->afhankelijk methodisch (2) -> dwangmatig risicomijdend

creatief (7)->verlicht fanatiek (3) ->paranoïd -> psychopatisch zelftranscendent chaotisch (1)-> schizofreen Wisselvallig (4) ->manisch depressief zelfsturend autocratisch (6)->autoritair ->dictatoriaal regelmatig (8)->vastgeroest melancholisch (2)->depressief afhankelijk (5) ->lichtgeraakt cooperatief

Cloninger verband tussen temperament en neurotransmitters Verband tussen temperament en neurotransmitters - prikkelzoekend (novelty seeking) dopamine + - leedvermijdend (harm avoiding) serotinine - - sociaal gericht(reward dependance) noradrenaline - volhardend (persistance) elk anti-depressivum heeft een specifieke invloed op het temperament psychotherapie heeft vooral invloed op de aangeleerde persoonlijkheidstrekken

Cloninger – Freud functioneringswijzen
genitaal zelftranscendent zelfsturend latent anaal fallisch oraal fusioneel cooperatief

Introductie tot MBTI Gebaseerd op C.G. Jung “ psychologische types
Ontwikkeld door Katherine C. Briggs en Isabel Myers registered trademarks of Consulting Psychologists Press, Palo Alto, CA Brengt in beeld sommige van uw Voorkeuren Neigingen Eigenschappen doch niet alle: “ de kaart is niet het gebied “

Jung / Myers-Briggs type indicator MBTI
Persoonlijkheidstypes - Voorkeurgedrag 4 voorkeurschalen: EXTRAVERSION INTROVERSION SENSING - INTUITION THINKING - FEELING JUDGMENT - PERCEPTION

Persoonlijkheidstypes - Voorkeurgedrag EXTRAVERSION haalt zijn energie uit de buitenwereld: mensen en dingen actief expressief sociaal veel breedte INTROVERSION haalt zijn energie uit zijn eigen gedachtenwereld: reflectie en bezinning reflectief rustig gereserveerd weinig diepte

Persoonlijkheidstypes - Voorkeurgedrag SENSING haalt zijn informatie d.m.v. de 5 zintuigen zien, horen, voelen, ruiken, smaken details en letterlijk hier en nu praktisch feiten sequentieel doelgericht herhaling doorzicht bewaren INTUITION haalt zijn informatie uit zijn zesde zintuig: Intuïtie patronen en figuurlijk de toekomst in verbeelding perceptie at random op gevoel af afwisseling inspiratie veranderen

Persoonlijkheidstypes - Voorkeurgedrag THINKING maakt beslissingen op basis van logische analyse denkmatig met het hoofd gerechtigheid koel onpersoonlijk kritisch analyse precies principes FEELING maakt beslissingen op basis v. relationele analyse gevoelsmatig met het hart harmonie zorgend persoonlijk appreciërend empathie motiverend waarden

Persoonlijkheidstypes - Voorkeurgedrag JUDGMENT levensstijl = resoluut, gepland en ordelijk georganiseerd structuur controle uitgesproken overdacht grenzen plannen deadlines productief PERCEPTION levensstijl = flexibel aanpasbaar en spontaan flexibel flow ervaring nieuwsgierig spontaan openheid afwachten ontdekkingen ontvankelijk

MBTI persoonlijkheidstypes
Voorziener Consulent INFJ Harmoniezoeker Verklaring gever INFP Planner Inspecteur ISTJ Beschermer Ondersteuner ISFJ Visionair Mentor ENFJ Ontdekker Advocaat ENFP Verwezenlijker Opziener ESTJ Leidsman Bewaarder ESFJ Ontwikkelaar Directeur INTJ Designer Theoreticus INTP Analist Operator ISTP Componist Producer ISFP Strateeg Mobilisator ENTJ Onderzoeker Uitvinder ENTP Promotor Uitvoerder ESTP Motivator Presentator ESFP

Alle 16 types op een rijtje.
ISTJ De Plichtsgetrouwe ISTP De Technische ISFJ De Dienaar ISFP De Kunstenaar INFJ De Beschermer INFP De Idealist INTJ De Wetenschapper INTP De Denker ESTP De Doener ESTJ De Bewaker ESFP De Performer ESFJ De Verzorger ENFP De Inspirator ENFJ De Gever ENTP De Visionair ENTJ De Uitvoerder

Persoonlijkheidstypes - Voorkeurgedrag toepassingen: beter begrip van jezelf en de anderen Studiekeuze Leermethode Werk & Loopbaanontwikkeling Relaties Teams Opvoeding Motivatie Probleemoplossing Therapie

Keirsey/ Jung –MBTI Bewaker SJ Idealist NF Rationalist NT Artiest SP
ABSTRACT CONCREET Bewaker SJ AFFILIATIEF Idealist NF PRAGMATISCH Rationalist NT Artiest SP

Keirsey/ Jung –MBTI INFP ISTJ ISFJ Idealist Bewaker ESTJ ESFJ
ABSTRACT CONCREET sturend informerend sturend informerend Voorziener Consulent INFJ Harmoniezoeker Verklaringgever INFP Planner Inspecteur ISTJ Beschermer Ondersteuner ISFJ reagerend AFFILIATEIF Idealist Bewaker Visionair Mentor ENFJ Ontdekker Advocaat ENFP Verwezenlijker Opziener ESTJ Leidsman Bewaarder ESFJ initiërend Ontwikkelaar Directeur INTJ Designer Theoreticus INTP Analist Operator ISTP Componist Producer ISFP reagerend PRAGMATISCH Rationalist Artiest Strateeg Mobilisator ENTJ Onderzoeker Uitvinder ENTP Promotor Uitvoerder ESTP Motivator Presentator ESFP initiërend

Persoonlijkheidstype - aantrekking complementaire types trekken elkaar aan
ABSTRACT CONCREET sturend informerend sturend informerend Voorziener Consulent INFJ Harmoniezoeker Verklaringgever INFP Planner Inspecteur ISTJ Beschermer Ondersteuner ISFJ reagerend AFFILIATEIF Idealist Bewaker Visionair Mentor ENFJ Ontdekker Advocaat ENFP Verwezenlijker Opziener ESTJ Leidsman Bewaarder ESFJ initiërend Ontwikkelaar Directeur INTJ Designer Theoreticus INTP Analist Operator ISTP Componist Producer ISFP reagerend PRAGMATISCH Rationalist Artiest Strateeg Mobilisator ENTJ Onderzoeker Uitvinder ENTP Promotor Uitvoerder ESTP Motivator Presentator ESFP initiërend

Keirsey/ Jung –MBTI / Cloninger
ABSTRACT CONCREET LEED VERMIJDEND PRIKKELZOEKEND serotonine - serotonine + AFFILIATIEF Idealist NF Bewaker SJ dopamine - noradrenaline - dopamine + noradrenaline - SOCIAAL GERICHT noradrenaline + - VOLHARDEND dopamine - Rationalist NT Artiest SP dopamine + noradrenaline + PRAGMATISCH serotonine - serotonine +

Cloninger – Freud functioneringswijzen
genitaal zelftranscendent zelfsturend latent anaal fallisch oraal fusioneel cooperatief

Samengevat 2500 JAAR Geslaagde integratie tussen Keirsey, Cloninger,
GESCHIEDENIS VAN HET TEMPERAMENT Jung-Myers/Briggs Keirsey Cloninger Intuitie, Gevoel NF IDEALIST LEEDVERMIJDEND Sensing, Judging SJ BEWAKER SOCIAAL GERICHT Intuitie, Denken NT RATIONALIST VOLHARDEND Sensing, Perceiving SP ARTIEST PRIKKELZOEKEND Geslaagde integratie tussen Keirsey, Cloninger, MBTI van Jung/Myers Briggs , het interactiemodel van Leary en de functioneringsniveaus van Freud.

Keirsey / Leary artiest bewaker rationalist Idealist

Keirsey / Leary/ Freud FALLISCH GENITAAL ANAAL ORAAL artiest bewaker
rationalist Idealist ORAAL

Keirsey / Leary/ Freud/Cloninger
FALLISCH / PRIKKELZOEKEND artiest bewaker ANAAL / VOLHARDEND GENITAAL / SOCIAAL GERICHT rationalist Idealist ORAAL / LEED VERMIJDEND

Introductie tot temperament

Verwante presentaties

Presentatie over: "Introductie tot temperament"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback

Inloggen

Inloggen via een sociaal netwerk:

Introductie tot temperament

Verwante presentaties

Presentatie over: "Introductie tot temperament"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback