Brabants Innovatie Platform Kinderen & Scheiden ‘s-Hertogenbosch, 4 november 2014 Leonie Reumers & Lucy Jacobs

Programma Platform Kinderen & Scheiden 1. Welkom/ontwikkelingen? 2. Presentatie DVD Tears 3. Presentatie: ‘Ouderschap blijft’ 4. Pauze/toekomstperspectief Platform 5. Richtlijn Scheiden en problemen van kinderen 6. Afsluiting/afspraken

Mededelingen Vechtscheidingsapp Conferentie ‘kind en scheiden’ Limburg Ontwikkelingen instellingen

Presentatie “Ouderschap Blijft”

Ouderschap Blijft Geïndiceerd aanbod

Populatie in Nederland 70.000 kinderen 80% jonger dan 14 jaar Ouderschap Blijft 74% moeder 6% vader 20% co-ouderschap 25% geen contact 25% slecht contact

Ouderschap Blijft Geïndiceerd aanbod (0-12 jaar) één methodische visie: omgangbegeleiding positief effect op ouders en kinderen CJG module (0-18 jaar) vijf gesprekken Trainingsmodule Werkbladbeschrijving databank effectieve jeugdinterventies

Visie en uitgangspunten Kinderen hebben recht op regelmatig contact met beide ouders Ouders gezamenlijke ouderrol Ouders samen verantwoordelijk voor omgangsregeling Wensen en mogelijkheden van beide ouders en kinderen centraal 8

Doelgroep ouders – kinderen geïndiceerd aanbod - scheidend/gescheiden met kinderen 0-12 - zware (vaak langlopende) conflicten - kinderen onderdeel van de strijd - omgangsregeling niet/niet goed uitgevoerd - partnerconflicten overheersen - eerdere hulp geen effect internaliserende en externaliserende problematiek soms nog niet zichtbaar 9

Doel Ouderschap Blijft Het kind heeft contact met beide ouders, volgens door de ouders overeengekomen afspraken. - Communicatie tussen ouders - Contact mogelijk maken - Communicatie in bijzijn kind - Gevolgen inzien van gedrag - Conflicten beheersen: belang kind voorop 10

Bemiddelingsgesprekken Basis van de methodiek - mediation - oplossingsgerichte aanpak - motiverende gespreksvoering - betrekken van het netwerk Bemiddelingsgesprekken Begeleide Omgang 11

Fasering: 9 mnd/24-27 contacten Fase 1: Startfase (2 weken/2-3 gesprekken) - Commitment ouders verkrijgen - Doelen stellen - Concrete afspraken maken Fase 2: Omgangs- en bemiddelingsfase (6 mnd/18 contacten) - Begeleide Omgang - Bemiddelingsgesprekken Bemiddelingsgesprekken Begeleide Omgang Fase 3: Afrondende fase (2,5 maand/3-5 contacten) - Verder verzelfstandigen uitvoering omgangsregeling - Afspraken maken - Positief afsluiten 12

Kernprobleem Ouderschap Blijft Slecht lopend of geen contact met de uitwonende ouder Gepaard gaande met voor de jeugdige belastende conflicten tussen ouders Resulterend in risico’s voor de jeugdige

Beïnvloedbare factoren waar Ouderschap Blijft zich op richt: Communicatie ouders Inzicht in gevolgen van ouderlijke conflicten op de ontwikkeling van kinderen Ondermijnen van andere ouder Motivatie deelname hulpverlening Omgang kind en uitwonende ouder

Basis van de methodiek: Specifiek werkzame factoren Bemiddeling en begeleide omgang om en om! Mediation technieken Oplossingsgerichte technieken Motiverende gespreksvoering Ontwikkelingspsychologie/psycho-educatie Betrekken van het netwerk Session Rating Scale 15

Training Ouderschap Blijft Opzet en werkwijze training zes bijeenkomsten (drie dagen) praktijk-, huiswerk- en leesopdrachten Kennismaking en informatie over Ouderschap Blijft Motiverende gespreksvoering Oplossingsgericht werken Bemiddeling (mediation) Instrumenten en technieken Werkbegeleiding en intervisie op de werkplek

Een korte impressie van de methodiek Ouderschap Blijft

Presentatie “Richtlijn scheiding en problemen van kinderen”

Richtlijn Scheiding en problemen van kinderen Innovatieplatform Kinderen & Scheiden 04-10-2014 Stefanie Abrahamse – Nederlands Jeugdinstituut

Inhoud Richtlijnen voor de jeugdzorg Richtlijn Scheiding en problemen van kinderen Ontwikkeling Inhoud en kernaanbevelingen Proefinvoering Landelijke invoering Discussie

1. RICHTLIJNEN VOOR DE JEUGDZORG

Richtlijnen: voor wie? Doelgroep: 20.000 uitvoerende professionals 2.000 gedragsdeskundigen Uit jeugdzorg inclusief gesloten jeugdzorg, justitiële jeugdzorg en Bureau Jeugdzorg En… na transitie: wie de schoen past…

Professionalisering jeugdzorg Professional centraler in de jeugdzorg Beroepsregistratie Grotere autonomie Vergroting van de professionele ruimte

De professionele ruimte gevuld De jeugdzorg-professional.. Vakbekwaam Deskundig Beroepsgeregistreerd …wikt… Unieke cliënt Specifieke context Beroepscode Richtlijnen Organisatie …en besluit! In dialoog met de cliënt

2. RICHTLIJN SCHEIDING EN PROBLEMEN VAN KINDEREN

Knelpuntenanalyse Richtlijnen gaan over ervaren knelpunten in de praktijk van de jeugdzorg: Hulpverleners hebben weinig kennis over de gevolgen van scheiding Hulpverleners weten onvoldoende hoe zij jeugd met gescheiden ouders het beste kunnen helpen/hulpaanbod is niet bekend Hulpverleners zijn afhankelijk van scheidende ouders en andere partijen

Drie type kennisbronnen Wetenschappelijke kennis Praktijkkennis Cliëntvoorkeuren Inspraak gedurende ontwikkeling en invoering door cliënten, professionals, experts, werkgevers

De proefinvoer Proefinvoer bij drie teams voor drie maanden Wat is er (nog) nodig voor brede invoering? Feedback op de richtlijn zelf Klopt het? Mis je nog iets? Lukt het om met de richtlijn te werken? Waarom wel en niet? Factoren die de invoering bemoeilijken Wat past bij wiens taak? Is het mogelijk om die taken uit te voeren? Genoeg ondersteuning? Lindenhout Arnhem, ouder- kindcentrum Amsterdam, FlexusJeugdplein, Rotterdam. Vanuit FlexusJeugdplein deden twee teams met diverse professionals mee: schoolmaatschappelijk werkers, pleegzorgwerkers, gezinscoaches, pedagogen en mediators. Ook bij CJG’s. Vanuit Lindenhout deden ambulant hulpverleners uit verschillende postcodegebieden mee. In beide groepen voert een deel van de professionals Ouderschap Blijft uit. In Amsterdam deden twee teams mee. Het gaat om de ouder- en kindadviseurs van het ouder- en kindteam Bos & Lommer en om een aantal pedagogisch adviseurs van Ouder- en Kindcentrum West. V olgorde activiteiten proefinvoering: - Voorbereidingsbijeenkomst: eerste kennismaking voor gw-ers/contactpersonen en management (presentatie over de inhoud van de betreffende richtlijn en de werkwijze tijdens de proefinvoering) - Instructiebijeenkomst: waarin professionals en gw-er een presentatie krijgen over de inhoud van de betreffende richtlijn en de werkwijze tijdens de proefinvoering Evaluatie Belcontacten met gedragswetenschapper/contactpersoon om feedback tijdens de proefperiode (3 maanden) te verzamelen op niveau van de professionals (door middel van digitale vragenlijsten en groepsinterview (focusgroepbijeenkomst) Interview cliënten Interview manager/bestuurder Eventueel interview met gemeente

Richtlijnproducten De richtlijn zelf (51 pagina’s) De werkkaarten (3 stuks) De onderbouwing (163 pagina’s) Info voor ouders (4 pagina’s)

Gevolgen van een ouderlijke scheiding Neem kennis van de cijfers, van de belangrijkste risicofactoren en van de belangrijkste gevolgen van ouderlijke scheiding voor jeugdigen. Neem kennis van het aanbod in de regio aan interventies voor jeugdigen, ouders en gezinnen.

Interventies Ga bij de intake altijd na of ouders in scheiding liggen en/of veel ouderlijke conflicten hebben. Breng de actuele gezinssituatie en de problemen van de jeugdige in kaart. Houd bij advisering en hulpverlening rekening met de situatie vóór de scheiding, de ontwikkelingsfase van de jeugdige, de mate van conflicten tussen de ouders en het ouderschapsplan.

Interventies - vervolg Richt de begeleiding zowel op ouders als jeugdige bij scheiding of heftige conflicten. Maak ouders bewust dat het belangrijk is voor hun kind dat zij hun conflicten beheersen en dat zij gezamenlijke afspraken maken over hun kinderen. Stimuleer ouders en jeugdigen deel te nemen aan een aanbevolen programma (zoals KIES, JES!, Het Zwolse Brugproject of Dappere Dino’s).

Interventies - vervolg Naam Effectiviteit Leeftijd jeugdige Ouders betrokken KIES 4 8 tot 12 2 KIES - 8- en 12+ 2 JES! Het Zwolsche Brugproject 2 8 tot 12 3 Dapper Dino’s 2 6 tot 8 1 Zandkastelen! 2 6 tot 17 2 Kinderen scheiden ook! - 5+ 3 Kameleonprogramma Jonge Helden - 7 tot 12 2 Kind en Echtscheiding, Samen de Zorg - hele gezin 4 OKEE-begeleidingstraject - tot 17 jaar 4 Omgangshuizen - tot 12 jaar 4 Begeleide omgangsregeling Humanitas - tot 12 jaar 4 Ouderschap Blijft: methodiekbeschrijving geïndiceerd aanbod - tot 12 jaar 4 Ouderschap Blijft: CJG module - tot 18 jaar 4 Lorentzhuis behandeling in groepsverband - 4 Villa Pinedo - 12+ 1 Individueel aanbod, zoals ook OTS, uithuisplaatsing, en de bijzondere curator. alle leeftijden 4

Samenwerken met ouders en netwerk Nodig ouders altijd beiden uit, zodat zij gezamenlijk een gesprek kunnen voeren in het belang van hun kind en overleg met hen over de (keuze voor) hulp. Deel met andere professionals (intern en extern) kennis en ervaringen over scheidingsproblematiek en organiseer afstemming en samenwerking met elkaar.

Reacties uit het veld Richtlijn mag concreter Werkkaarten zijn praktische tools (Kennis over) aanbod in de regio is beperkt Interventies worden niet vaak ingezet Beide ouders betrekken vinden professionals lastig Expliciet nagaan van scheiding of conflict Juridische informatie mist Psycho-educatie ontbreekt

De betrokkenen jeugdige en ouders professional Beroepsvereniging (NVMW, NIP, NVO) opleidingen (HBO, WO) organisatie werkgevers-organisatie (JN) ondersteunings-organisatie overheid lokaal (gemeente, regio) nationaal (VNG, VWS)

Invoer-activiteiten: altijd èn op maat Invoering richtlijn Verspreiding Adoptie Implementatie Continuering Voorlichting, beschikbaarheid materialen Training en coaching op maat Uitwisseling van ervaringen en feedback Ondersteuning, coördinatie, sturing

Reacties van jullie Indruk van de richtlijn? Nuttig, werkbaar? Zijn de kernaanbevelingen herkenbaar? Worden deze al zichtbaar in de praktijk gebracht? Wat zijn belangrijke onderwerpen waar jullie tegen aanlopen?

Meer informatie? Volg Richtlijnen op Twitter @RichtlijnJeugd Bekijk de website www.richtlijnenjeugdzorg.nl

Afsluiting/afspraken Datum volgend overleg Platformbijeenkomst Agendapunten/presentaties Platform Toekomstperspectief Platform; hoe verder? Brainstorm conferentie Kind en Scheiding Brabant 11 december 9.30-11.00 uur K2 Den Bosch, Koningsweg 2

Bijeenkomst voorjaar 2015 10 maart: 9.30-12.00 uur Waar: !! Nog naar op zoek Mogelijke onderwerpen: - Expeditie scheiden - Scheidingsschool - Kinderen uit de Knel