Maatwerkdecreet en competentieversterking in de sociale economie VDAB Voor VIVO 8 en 13 oktober 2015

2 Waar gaat het over ? ■ realisatie van 3 nieuwe decreten i.o.v. Vlaamse Regering : -collectief maatwerk (BVR, MB) -lokale diensteneconomie (BVR) -werk-zorgtrajecten (w²decreet) ■ 1 april 2015 : collectief maatwerk en LDE in voege getreden ■ collectief maatwerk gaat over de hervorming van de : -beschutte werkplaatsen -sociale werkplaatsen -invoegmaatregel

Wie werkt hier aan in de VDAB ? ■ Alle 4500 VDAB-collega’s ■ DABP (Dienst Arbeidsbeperking) = 102 mensen ■ Provinciale experten gespecialiseerde klantenwerking = 5 ■ Centraal projectteam = 5 vaste leden ■ Centrale projectleider = 1 → in overleg met kabinet Werk, kabinet Sociale economie, DWSE, koepels (SST, Groep maatwerk en Lokale diensteneconomie) en werkplaatsen

4

Provinciale experten gespecialiseerde klantenwerking Experten West-VlaanderenNancy Debeuf Oost-VlaanderenJyoti Hullebus AntwerpenCaroline Van de Manacker LimburgStefaan Peeters Vlaams-BrabantKatlijn Tanghe Hoofdbestuur (CD)Carole Castelein 5

Mailadressen ? Vb : 6

Meer info ? -de link naar de VDAB-site over arbeidsbeperking/handicap (hier zal ook “evaluatie” komen te staan) -de link naar de VDAB-projectfiche (hier staat ook de inschattingslijst/aanmeldingsformulier) (hier staan ook de vacatureconsulenten : voor afspraken vacaturebeheer en aanmelding kandidaten ! ) -de link naar de site van Werk economie/maatwerk 7

8 Opdrachten voor de VDAB ihkv de decreten voor collectief maatwerk en lokale diensteneconomie ■ In de wetgeving van collectief maatwerk en lokale diensteneconomie staan volgende bevoegdheden voor de VDAB als arbeidsmarktregisseur genoteerd:  1. toeleiding naar vacatures  2. indicering  3. bepalen rechten  4. bepalen werkondersteuningspakket  5. evaluatie van doelgroepwerknemers □ is WOP correct ? □ beoordeling potentiële doorstroom naar het NEC 8

9 1. Toeleiding naar vacatures ■ VDAB is de arbeidsmarktregisseur en is de unieke toeleider naar vacatures collectief maatwerk en lokale diensteneconomie ■ Kandidaten kunnen door de werkplaatsen of het netwerk voorgesteld worden aan de VDAB als de procedures gevolgd worden ■ Maatwerkbedrijven, –afdelingen, organisaties lde moeten vacatures registreren in Mastervac (Mijn VDAB) = databank van vacatures ■ Voor een kwalitatieve doorverwijzing moet de werkgever ook een kwalitatieve vacature registreren, dus niet ‘doelgroepwerknemer’ ■ Werkgevers beslissen zelf wie ze aanwerven : vrije markt 9

10 2. Indicering ■ Ihkv de decreten collectief maatwerk en lokale diensteneconomie stond de VDAB voor de opdracht en uitdaging te indiceren :  Onderzoeken of iemand kan erkend worden als persoon met een arbeidsbeperking (en op basis daarvan rechten op maatregelen kan krijgen) 10

11 Personen met een arbeidsbeperking In de wetgeving duikt een nieuwe term op : ‘personen met een arbeidsbeperking’ : ■ Personen met een arbeidshandicap (Pmah) ■ Personen met psychosociale problemen (Psp) ■ Uiterst kwetsbaren van 2 j werkloos met begeleidingsnood (UK) De verzamelnaam voor Psp en UK is Pmp : personen met multipele problemen. 11

12 Methodiek Voor Pmah bestond er al een regelgeving :  BTOM (Bijzondere tewerkstellingsondersteunende Maatregelen), BVR 2008  Vlaamse Regering besliste deze wetgeving uit elkaar te halen (collectief luik en individueel luik worden juridisch losgekoppeld)  80 % krijgt automatisch recht obv attestering/onderzoeken 20 % niet : hoe indiceren ? Wat met Psp en UK ?  Hun problemen zijn veel moeilijker te objectiveren, hoe gaan we deze inschatten ? → Dus nood aan ontwikkeling indiceringsinstrument 12

13 Randinfo BTOM BTOM : individuele maatregelen Vlaamse Ondersteuningspremie Tegemoetkoming in de aanpassing van de arbeidsomgeving Tegemoetkoming in vervoers-en verblijfskosten Schrijf-, oraal, - en gebarentaaltolken voor doven en slechthorenden ! Recht om te werken in een beschutte werkplaats bestaat niet meer  recht op collectief maatwerk 13

Randinfo PMAH 7 indicaties 1. erkend zijn door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) of zijn rechtsvoorgangers: het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH), het Rijksfonds voor de sociale reclassering van mindervaliden (RF), het Fonds voor medische, sociale en pedagogische hulp aan gehandicapten (Fonds’81) 2. gewezen leerling zijn van het buitengewoon onderwijs en hoogstens een (kwalificatie)getuigschrift of diploma behaald hebben in het buitengewoon onderwijs 3. op basis van de handicap in aanmerking komen voor een inkomensvervangende tegemoetkoming of integratietegemoetkoming 4. in het bezit zijn van een afschrift van een definitief geworden gerechtelijke beslissing of van een attest van een bevoegde federale instelling waaruit een blijvende graad van arbeidsongeschiktheid blijkt 5. recht geven op bijkomende kinderbijslag of als ouder met een handicap recht hebben op verhoogde kinderbijslag 6. een invaliditeitsuitkering ontvangen

RANDINFO PMAH 7 indicaties 7. een attest voorleggen van één van volgende door VDAB aangewezen diensten of artsen: -de gespecialiseerde screeningsdienst van de VDAB -de arbeidsgeneeskundige dienst van de VDAB -de arbeidsgeneeskundige dienst van de RVA -de arbeidsgeneeskundige dienst van de FOREM -de arbeidsgeneeskundige dienst van ACTIRIS (vroegere BGDA) -de arbeidsgeneeskundige dienst van de ADG (Arbeitsamt der Deutschsprachigen Gemeinschaft) -de adviserend geneesheer van het ziekenfonds -andere arbeidsgeneeskundige diensten -andere artsspecialisten -de gespecialiseerde arbeidsonderzoeksdienst GA -FOD Sociale Zekerheid – Directie-Generaal Personen met een Handicap -Agence Wallonne pour l’Integration des Personnes Handicapées (AWIPH) Commission Communautaire Française, van de service bruxellois francophone des personnes handicapées (COCOF) -Dienststelle der deutschsprachigen gemeinschaft für Personen mit Behinderung (DPB) rechtbank -centrum leerlingenbegeleiding (CLB)

Randinfo PMAH 7 indicaties én waarbij minimaal één van volgende elementen geattesteerd wordt: - punten in het totaal op de zelfredzaamheidtypering ihkv een aanvraag voor een integratietegemoetkoming - het (voorlopig) percentage (tijdelijke) arbeidsongeschiktheid - de éénduidige uitspraak van een gespecialiseerde arbeidsonderzoeksdienst (GA) inzake de indicatie van arbeidshandicap - beslissing van de rechter inzake het geplaatst zijn onder een beschermingsstatuut - de toelating tot het buitengewoon onderwijs, het geïntegreerd onderwijs (GON) of het inclusief onderwijs (ION) - één of meerdere problematieken die vermeld staan op de door de raad van bestuur van de VDAB goedgekeurde lijst ‘Problematieken voor indicatie van arbeidshandicap en toekenning recht op BTOM’ - erkend zijn als een persoon met een handicap door AWIPH, COCOF of DPB.

17 Hoe kwam het indiceringsinstrument obv ICF tot stand ? ■ Wat is ICF ? ICF = “International classification of functioning, disability and health”, erkend door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2002 Classificatie van gezondheids – en gezondheidsgerelateerde problemen en hanteert een biopsychosociale, theoretische en wetenschappelijke achtergrond = holistische benadering ICF is geen wiskundig meetinstrument ! ICF brengt het functioneren van iemand in kaart en houdt rekening met verschillende aspecten ICF wint op wereldvlak steeds meer aan belang :  Z.Amerika, Europa, Z.Afrika, Azië… (al meer dan 60 landen)  bij artsen (huisartsen en specialisten), kinesisten, ergotherapeuten, arbeidsbemiddelaars,  Ook VAPH, RIZIV, CLB … ICF maakt het mogelijk te communiceren in dezelfde taal over de verschillende disciplines heen 17

Ziekte/stoornis autismespectrumstoornis Functies en anatomische eigenschappen b 1263 : psychische stabiliteit b 1642: tijdsmanagement …. Activiteiten en Participatie d 4: mobiliteit d 2401: omgaan met stress d 7202: reguleren van gedrag in gezelschap (o.a. agressie) … Omgevingsfactoren e 310: Ondersteuning en relatie met de naaste familie e 325: ondersteuning en relatie met collega’s e 330: Ondersteuning en relatie met meerderen … Persoonlijke factoren geslacht werkervaring opleiding … ICF 18

19 ICF 19

20 Indiceringsinstrument 20 Hoe is het indiceringsinstrument obv ICF opgebouwd ?  43 categorieën  Elke categorie is voorzien van - een operationele definitie - en een aantal gedragsindicatoren

21 Indiceringsinstrument 21 I. Functies 1. Inschikkelijkheid 2. Nauwgezetheid 3. Psychische stabiliteit 4. Vertrouwen 5. Betrouwbaarheid 6. Motivatie 7. Hunkering 8. Driftbeheersing 9. Aandacht 10 Tijdmanagement 11. Cognitieve flexibiliteit 12. Inzicht 13. Algemeen fysiek uithoudingsvermogen 14. Pijngewaarwording

22 Indiceringsinstrument 22 II. Activiteiten en participatie 15. Ontwikkelen van vaardigheden 16. Toepassen van kennis (niet anders gespecifieerd) 17. Rekenen 18. Oplossen van problemen 19. Besluiten nemen 20. Omgaan met stress 21. Mobiliteit 22. Verzorgen van lichaamsdelen 23. Zorgdragen voor eigen gezondheid 24. Verwerven van woonruimte 25. Aangaan van relaties 26. Economische zelfstandigheid 27. Sociale activiteiten

23 Indiceringsinstrument 23 III. Omgevingsfactoren of externe factoren 28. Ondersteuning en relatie met de naaste familie 29. Ondersteuning en relatie met vrienden 30. ondersteuning en relatie met collega’s 31. Ondersteuning en relatie met meerderen 32. Ondersteuning en relatie met andere dienstverleners 33. Maatschappelijke attitudes 34. Producten en technologie

24 Indiceringsinstrument 24 IV. Persoonlijke factoren 35. Werkervaring 36. Opleiding 37. Gezinslast 38. Copingsstijl 39. Kennis van de Nederlandse taal 40. Medische factoren

25 Indiceringsinstrument 25 V. Andere werkvaardigheden 41. Fijne motoriek 42. Grove motoriek 43. Werktempo

26 Hoe kwam het indiceringsinstrument obv ICF tot stand ? ■ Hoe kwam het indiceringsinstrument tot stand ? Ontwikkeling van het indiceringsinstrument door de VDAB is 3,5 j geleden begonnen en werd goedgekeurd door Prof. Huib Ten Napel en Coen H. Van Gool (RIVM) op 19 augustus 2013 en wordt nog steeds opgevolgd 26

27 Statistisch onderzoek ■ 2 Hoofddoelstellingen : 1. Cesuren bepalen 1.1. Cesuur voor de aanwezigheid van een arbeidsbeperking 1.2. Ranges van de doelgroepen per werkvorm 2. Nagaan van de kwaliteit van het indiceringsinstrument 2.1. Factoranalyse 2.2. Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid 2.3. Interne consistentie 27

28 Medewerking van werkplaatsen en partners ■ Er werd een grootschalig onderzoek gedaan op de zittende doelgroep met medewerking van de werkplaatsen en partners (sociale werkplaatsen, beschutte werkplaatsen, organisaties lokale diensteneconomie, GTB, GA’s, psychologen …) ■ Samen dossiers ■ Conclusie : Het indiceringsinstrument obv ICF is een betrouwbaar, valiede en statistisch onderbouwd instrument. 28

29 Processtappen Naar analogie met de BTOM-werking Maar altijd eerst bemiddeling ! Vermoeden Indicering Bepaling recht Evaluatie Bepaling werkonder- steunings- pakket Bepaling werkonder- steunings- pakket 29

30 Schematische voorstelling 30 WOP Recht Indicatie Vermoeden Tewerkstelling

Stap 0 Processtappen Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 6 Sluitend maatpak Iedereen bemiddelaar Bemiddelen naar NEC Sectorale werking VDAB : op consulentenniveau Elke consulent, klantenconsulent, instructeur, bemiddelaar, … Vermoeden ernstige problemen Is er nood aan ondersteuning ? VDAB : op consulentenniveau Elke consulent, bemiddelaar, klantenconsulent, instructeur,,,, Partners : kunnen iemand aanmelden Vermoeden moet uitgeklaard worden adhv inschattingslijst Indicering Pmah > automatisch recht > geen automatisch recht indiceringsinstrument Pmp obv ICF VDAB : op teamniveau Indiceringsconsulenten: advies Partners : gecertificeerde consulenten (gemandateerd) - BTOM individueel Bepalen recht - collectief maatwerk - LDE VDAB : Op specialistenniveau DABP = dienst voor arbeidsbeperking beslissing Op specialistenniveau DABP = dienst voor arbeidsbeperking Evaluatie op de werkvloer Bepalen Werkondersteuningspakket Bemiddeling naar vacature Aanwerving Stap 4 Stap 5 “Iedereen bemiddelaar” Aanwerving door de werkgever

32 Inschattingslijst /aanmeldingsformulier  Tijdens een contact met een klant kun je het vermoeden hebben dat een persoon een (arbeids)beperking heeft en/of ernstige problemen waardoor de persoon niet in het reguliere circuit kan werken.  Dit vermoeden van problemen moet grondig uitgeklaard worden alvorens je een verder onderzoek tot indicering aanvraagt.  Deze inschattingslijst helpt je om een overzicht te krijgen van mogelijke drempels en eventueel een aanvraag van onderzoek tot indicering te motiveren.  Deze lijst staat op de website van de VDAB. Partners/derden zullen deze lijst ook moeten gebruiken als aanmeldingsformulier (=inschattingslijst)  NB : voor VDAB-ers is dit al geprogrammeerd 32

33 3. Bepalen rechten ■ rechten  recht op BTOM (individuele luik)  recht op maatwerk  recht op lokale diensteneconomie ■ recht betekent mogelijke toegang maar niet garantie op werk ! ■ combinaties ?  collectieve rechten kunnen niet gecombineerd worden  collectieve rechten kunnen wel gecombineerd worden met individuele rechten, behalve met VOP ■ verzet mogelijk : Heroverwegingscommissie en Arbeidsrechtbank 33

■ De VDAB is arbeidsmarktregisseur en : beslist over : 1. loonpremie 2. begeleiding op de werkvloer kan advies geven over : 3. opleiding op de werkvloer 4. aanpassing van de werkplek/arbeidsomgeving ■ Op basis hiervan wordt een werkondersteuningspakket (WOP) samengesteld (startpakketten +pakketten na evaluatie ) Vervolg 34

35 4. Evaluatie door de VDAB 35

36 Vervolg ■ De VDAB evalueert tijdens de tewerkstelling : □ standaard om de 5 jaar □ kan ook frequenter (wordt vastgelegd bij bepaling WOP) □ kan op vraag van werknemer en/of werkgever vanaf 3 de jaar of met medisch attest (voor lde : zonder specificatie) NB : voorwaarde = Persoonlijk ontwikkelingsplan in dossier ■ De VDAB stelt 2 vragen : 1. Is het toegekende werkondersteuningspakket correct ? 2. Is er doorstroom naar het NEC mogelijk ? 36

37 5. Doorstroom naar het NEC ■ Een competentiebeleid past in een dynamisch beleid. ■ Vraag : Is er doorstroom vanuit maatwerk of lokale diensteneconomie mogelijk naar het NEC ? ■ Beoordeling gebeurt door de VDAB : □ verhaal van kansen geven □ creëren van loopbaanperspectieven ■ Zo ja : opstarten doorstroomtraject ■ Voor LDE : na 5 j inschakelingstraject 37

Doorstroom naar het NEC Voor de beoordeling van doorstroom houdt de VDAB rekening met : 1.Persoonlijke situatie van de doelgroepwerknemer (gezondheid, mobiliteit, leeftijd, familiale en financiële situatie, het vermogen en de motivatie tot zelfstandig loopbaanbeheer) 2.Continuïteit op het vlak van bedrijfsvoering 3.Mogelijkheid van een duurzame reguliere tewerkstelling 38

Tot slot ■ VDAB investeert serieus in dit project ■ Toch : ongoing process ! -nieuwe wetgeving -nieuwe procedures -nieuw personeel -nieuwe functies -nieuwe methodiek … ■ Daarom : selecties voor de juiste man op de juiste plaats, opleiding, coaching, monitoring, evaluatie, bijsturing, verfijning … ■ Overleg met beleid en werkveld ■ Nog een lang traject af te leggen ! 39

40 Contact VDAB Carole Castelein Expert sociale economie Projectleider maatwerkdecreet en decreet lokale diensteneconomie voor de VDAB VDAB Centrale Diensten Keizerslaan Brussel