Dyslexie voorlichting 2015-2016

Wat doet Canisius tegen dyslexie? Vraagje……? Wat doet Canisius tegen dyslexie? Helaas is dyslexie niet te verhelpen! * Een vraag die ik eens van een ouder kreeg. Het viel tegen dat de school daar geen antwoord op had. Een andere school deed dat wel dacht moeder. * Wanneer we uw zoon/dochter er wel vanaf zouden kunnen helpen dan was het geen dyslexie, want dyslexie is blijvend. (Vandaar ook dat het begrip ‘hardnekkig’ in de beschrijving is opgenomen). We kunnen alleen proberen te helpen om de gevolgen van dyslexie te verkleinen door passende strategische adviezen en eventueel oefeningen te geven. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we ons niet richten op het verbeteren van resultaten als gevolg van dyslexie, als bijvoorbeeld ‘meer moeite met begrijpend lezen’. Leerlingen zullen tenminste aan dezelfde streefniveaus moeten voldoen, anders wordt er extra begeleiding en/of RT-taal ingezet. Niet met medicijnen Niet met een speciale bril Zelfs niet met een speciaal dieet

Dyslexie Een handicap? Een gave? Leerstoornis? dyslexie is een specifiek leerprobleem ydxelsie si nee sfcpeieki ermbelelrope Het is ook wel eens gebeurd dat een ouder boos werd omdat dyslexie als een handicap werd benoemd. Die verontwaardiging is terecht. In de wijze waarop het onderwijssysteem in Nederland werkt is dyslexie eigenlijk wel een beperking in het leren, een handicap, maar daarmee is uw zoon/dochter nog niet gehandicapt. (In Finland is dyslexie nauwelijks een probleem, in Engeland is het probleem veel groter.) *Dit leerprobleem is vooral een hardnekkig leesprobleem.

Dyslectici Leerlingen met dyslexie zijn gewoon heel gewone leerlingen. Ze zijn net zo aardig eigenwijs Er is ook wel beweerd dat leerlingen met dyslexie over andere vaardigheden zouden beschikken, bijvoorbeeld meer creatief zouden zijn. Daar is echter nooit een wetenschappelijk bewijs voor gevonden. Dyslectici zijn, in dat beeld, gewone mensen maar met enkele hartnekkige lees- en spellingsproblemen. intelligent sociaal bijzonder …………..……als alle andere leerlingen van Canisius

Programma Taak teamleider Dyslexiecoaching Digitale ondersteuning (Kurzweil)

Voorstelronde coaches en schoolleiding M.Snijders Straks vertellen we u meer over de taken en verantwoordelijkheden van deze personen. M. Clement J. Brunger K. Heemskerk Locatie Almelo Locatie Tubbergen

RT-taal docenten Canisius Voorstelronde RT Dhr. Snijders Mevr. Wolters Mevr. Meijer Mevr. Löbker Mevr. Zoet Mevr. Fellinger Zes RT-coaches in de school (waarvan er op het moment twee met zwangerschapsverlpf) RT-taal docenten Canisius

Een banaan is een banaan Een banaan is een banaan. Hoe je die ook draait en keert.

maar een ‘p’ ………….. q p d b Bij een lettervorm kan dat echter heel anders zijn

Rol Teamleider Screening en testen Coördinatie Remedial Teaching Programma-aanpassingen Weging in de bevordering Nadere toelichting in de opvolgende dia’s

Screening op dyslexie Dyslexieonderzoek bij instroom Almelo (bij binnenkomst) Tubbergen (via de TOF-scholen) Tussentijds onderzoek Zelfgekozen onderzoeksbureau Via contact ouders-teamleider Uitleg van het dyslexie-onderzoek op de TOF-scholen Uitleg van de werkwijze in Almelo Natuurlijk kunnen ouders zelf contact zoeken met een onderzoeksbureau. Een psycholoog of een orthopedagoog die daar speciaal voor is opgeleid mag een onderzoek doen en een verklaring uitgeven. School heeft daar altijd ook een handelingsplan bij nodig. Wij moeten namelijk weten hoe we een dyslecticus het best kunnen ondersteunen. Daar hangt een stevig prijskaartje aan. Wanneer u dat regelt via contact met de verantwoordelijke teamleider kan dat doorgaans goedkoper. [School stelt testgegevens beschikbaar en zonodig testruimte]

Focus bij Nederlands Afzonderlijke cijfersamenstelling voor verschillende onderdelen Begrijpend lezen Spelling Zo mogelijk differentiatie in de les Bij het van Nederlands worden de scores op afzonderlijke vaardigheden bijgehouden (bijvoorbeeld: begrijpend lezen

ICE/TOA-testen (vgl. CITO) Digitale afname: Alle 1e klassen, week van 9 -13 november Alle klassen, toetsweek begin juli: Nederlands: begrijpend lezen en spelling rekenen/wiskunde Engels In de eerste drie jaar van Canisius 4 x een screening op rekenen en taal met ICE/TOA Leerjaar 1: meting 0 en meting1; Leerjaar 2: meting 2 Leerjaar 3: meting 3

Referentieniveau’s voor Ne PO Reken en taalbeleid 2 eind VMBO eind HAVO eind VWO De eindniveaus voor Nederlands leesvaardigheid en taalvaardigheden zijn vastgelegd.

RT-inzet Leerjaar 1 en 2: ondersteuning met een digitaal adaptief programma voor school en thuis. ondersteuning in kleine groepjes met RT-taaldocent

RT-inzet Leerjaar 3: dyslectische leerlingen met hulpvraag hardnekkige problematiek

Deels ander programma? Programma-aanpassingen alleen onder strikte voorwaarden: Mogelijke vrijstelling voor Frans in 2(G)T Aangepast programma Frans of Duits (Spaans) in 23HV Vrijstelling 2e MVT in 456V  ‘alleen als er alles aan gedaan is’ ‘alleen bij onacceptabel groot probleem’ overleg over de consequenties met ouders

Dyslexie en bevordering Overgangsnorm: zelfde norm Plaatsingsnorm: deels aangepaste norm Heeft een leerling zonder de cijfers voor Frans, Duits (Spaans) wel het gemiddelde cijfer voor de doorstroom naar het hoogste niveau, dan wordt die leerling hiervoor in bespreking gebracht.

Centraal examen Aangepaste beoordeling spelfouten Bij Ne + MvT tellen spelfouten mee (maar in maximaal percentage) 20% extra tijd Auditieve ondersteuning m.b.v. Daisy-speler Geen vergroting meer maar aangepast lettertype (Arial 12)

Vragen ?

Dyslexieverklaring 1 dyslexiebevestiging 2 begeleiding 3 faciliteiten

Groene kaart Op basis van de verklaring verschillende aanpassingen Meer tijd voor de toets (20 %) of evenredige inkorting van de toets. aangepaste beoordeling spelfouten NeMvT laptop-gebruik geluidsondersteuning digitaal programma (Kurzweil) voorlezen (indien organisatorisch mogelijk) Mondeling (indien organisatorisch mogelijk)

Begeleiding: dyslexiecoach Taken: Het voeren van gesprekken met de leerling in eerste dyslexiejaar: - bij groene kaart - na eerste rapport - in april 2e en hoger, bij vragen of problemen Almelo: dinsdag 9.00 - 11.00 uur Tubbergen: vrijdag 9.00 -11.00 uur Afspraak mogelijk. Communicatie met mentor, teamleider, vakdocenten en ouder(s)/verzorger(s)

Begeleiding: vakdocent Beperkt en incidenteel: docent heeft gemiddeld 200 leerlingen die hij 2 tot 3 lesuren per week “ziet”, vaak 30 leerlingen tegelijkertijd… Voor de vakdocenten is goed uitvoeren van lessen en toetsfaciliteiten hoofdzaak... Leertaakgericht: schoolbeleid faciliteiten, apart lokaal bij toetsweken. Voordelen: sneller kunnen beginnen, rustiger omgeving. Soms 2 leerlingen met 1 surveillant Studiedagen: anderhalf jaar geleden, ongeveer 5 jaar geleden maar blijft moeilijk: andere inzichten en wisselend docentenbestand Vakdocenten: leerling – vakdocent - sectie, dyslexiebegeleider. Vakinhoudelijke zorg. Dyslexiebegeleider: overleg leerlingen (minimaal 2 gesprekken per leerling per jaar), begrijpt de leerling wat wij wel/niet kunnen bieden, zijn er individuele problemen, bekijken faciliteiten op de groene kaart in relatie tot de verklaring, overleg met vakdocenten, schoolleiding, ouders. NIET VAKINHOUDELIJK! Remedial Teacher: verzorging extra lessen (taal, rekenen, motorisch) in 1e en eventueel 2e jaar. Wij kunnen adviseren: buiten school extra hulp/begeleiding zoeken: b.v vrijgevestigde remedial teachers/ logopedist/andere specialisten of instituten

Begeleiding: RT Screening, als alle andere leerlingen, op taal Begrijpend lezen Taalvaardigheden Remedial Teaching bij achterstanden Groepsgewijs met een digitaal, adaptief programma In een kleine groepje met RT-taaldocent In uitzonderlijke gevallen individueel In contact treden met een professioneel bureau. Leertaakgericht: schoolbeleid faciliteiten, apart lokaal bij toetsweken. Voordelen: sneller kunnen beginnen, rustiger omgeving. Soms 2 leerlingen met 1 surveillant Studiedagen: anderhalf jaar geleden, ongeveer 5 jaar geleden maar blijft moeilijk: andere inzichten en wisselend docentenbestand Vakdocenten: leerling – vakdocent - sectie, dyslexiebegeleider. Vakinhoudelijke zorg. Dyslexiebegeleider: overleg leerlingen (minimaal 2 gesprekken per leerling per jaar), begrijpt de leerling wat wij wel/niet kunnen bieden, zijn er individuele problemen, bekijken faciliteiten op de groene kaart in relatie tot de verklaring, overleg met vakdocenten, schoolleiding, ouders. NIET VAKINHOUDELIJK! Remedial Teacher: verzorging extra lessen (taal, rekenen, motorisch) in 1e en eventueel 2e jaar. Wij kunnen adviseren: buiten school extra hulp/begeleiding zoeken: b.v vrijgevestigde remedial teachers/ logopedist/andere specialisten of instituten

Begeleiding: extern Onze begeleiding is beperkt Voor de meeste leerlingen voldoende Meer begeleiding nodig? Contact met een professioneel bureau Leertaakgericht: schoolbeleid faciliteiten, apart lokaal bij toetsweken. Voordelen: sneller kunnen beginnen, rustiger omgeving. Soms 2 leerlingen met 1 surveillant Studiedagen: anderhalf jaar geleden, ongeveer 5 jaar geleden maar blijft moeilijk: andere inzichten en wisselend docentenbestand Vakdocenten: leerling – vakdocent - sectie, dyslexiebegeleider. Vakinhoudelijke zorg. Dyslexiebegeleider: overleg leerlingen (minimaal 2 gesprekken per leerling per jaar), begrijpt de leerling wat wij wel/niet kunnen bieden, zijn er individuele problemen, bekijken faciliteiten op de groene kaart in relatie tot de verklaring, overleg met vakdocenten, schoolleiding, ouders. NIET VAKINHOUDELIJK! Remedial Teacher: verzorging extra lessen (taal, rekenen, motorisch) in 1e en eventueel 2e jaar. Wij kunnen adviseren: buiten school extra hulp/begeleiding zoeken: b.v vrijgevestigde remedial teachers/ logopedist/andere specialisten of instituten

Vragen ?

“Radend lezen” teH njtcish tnei ovleze uti te kamne in klwee egvodrol de tretsle van nee dworo tsnaa. sAl de ertees en de attelsa etrelt po de seujit atplsa tnaas unk ej ed emeets orownde zrenod neebrolpm ezenl. tDi ktom ootddar ej sneehren egen reaatp reltest lzene, rama elhe wonerdo.

Radend lezen Het sncihjt neit zeevol uit te mekan in wlkee vroldoge de lrtetes van een wrood saatn. Als de eestre en de lstaate letetr op de jtisue patals satan kun je de msetee wdooren zeodnr pboermeln leezn. Dit kmot darodot je herseenn geen arptae lerttes leezn, maar hlee wrdeoon.

Digitale ondersteuning Mogelijkheden Kurzweil (spraak-software-programma) Thuis leren Op school toetsen maken ‘voorlezen’ van lesmateriaal

Kurzweil inhoudelijk alleen bestellen indien echt noodzakelijk! demonstratie Kurzweil

Bestellen Kurzweil (1) belangstelling?  mail naar BRJ@canisius.nl of naar SNM@canisius.nl uiterlijk 9 oktober a.s. mail: bevestiging en info (o.a. installeren op eigen laptop + code) kosten: € 5,- per maand

Bestellen Kurzweil (2) Bevestigingsmail (DER): gebruikersnaam boekenlijst Dedicon  toestemming

Vragen ?

Tips aan ouders Stimuleer (plezier in) lezen Acceptatie / geef zelfvertrouwen Structuur geven Thuis helpen (plannen) Zoek ezelsbruggetjes Corrigeer teksten

Internet Algemene sites (balans digitaal, dedicon, lexima) Robotekst Overhoorprogramma’s (zoals WRTS)

Tips voor leerlingen Huiswerk mag niet te lang duren Eerst leren, dan werk maken Woordjes ook hardop leren, schrijven en gebruik WRTS Lees teksten van tevoren door Verzin ezelsbruggetjes

Vragen: ? Dank voor uw komst!