Gezondheid en participatie Prof Dr Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Coordinator academische werkplaats CEPHIR 1

Verschillen in ervaren gezondheid naar arbeidsparticipatie Schuring et al 2009 (Gezondheidsenquete 2003, Rotterdam)

Werkloosheid en gezondheidsverschillen Özcan Erdem, 2014 in voorbereiding, Gezondheidsenquete 2012

Onderzoek onder werkenden met chronische ziekte (reuma)

Onderzoek onder kwetsbare ouderen De buurt: hoe stimuleert de buurtomgeving het beweeggedrag Veel kwetsbare ouderen hebben een actieradius van 500 m Bron: Prins et al. Health & Place 2014;27:127-33

Gezondheid en participatie * gezondheid en participatie beïnvoeden elkaar * de wederzijdse beïnvloeding van gezondheid en participatie vertoont sterke verschillen tussen personen * hoe bepaalt gezondheid het maatschappelijke functioneren ?

Wisselwerking gezondheid en arbeidsparticipatie Betaald werk selectie causatie Mechanismen: * Gezondheid beïnvloedt betaalde arbeid (toetreding, behoud) * Betaalde arbeid beïnvloedt gezondheid (negatief, positief)

Invloed van arbeidsparticipatie op gezondheid Studie-opzet (Rotterdam) Doelgroep: Uitkeringsgerechtigden direct verwezen naar re-integratiebedrijf Meting 1 (maand 1) N = 1829 Meting 2 (maand 7) N = 965 RB werk

Deelname Start (n=1829, 66%): 70% schriftelijke vragenlijst en 30% interviews Follow-up (n=965, 53%): 79% schriftelijke vragenlijst en 21% interviews Kenmerken Leeftijd 39 jaar (sd 9.6) Man 49% Lage opleiding 57% Niet-Nederlandse afkomst 75% > 5 jaar bijstandsuitkering 43% Gestart met re-integratie activiteit 30% (binnen 6 maanden !) Gestart in betaalde baan 5%

Het starten met betaalde arbeid verbetert alle dimensies van ervaren gezondheid binnen zes maanden

Waarom heeft betaald werk zo’n positieve invloed ? * Medici en gezondheidswetenschappers: - fysieke en geestelijke stimulatie (fysiologie) - gezonder gedrag (biologie) * psychologen: - vitamine theorie: ontplooiing, ontwikkeling, contact - minder stress * sociologen: - verhoogde sociale status - inkomen en bijbehorende materiële omstandigheden Bartley, JECH 1994 !

Heeft vrijwilligerswerk een positieve invloed op de gezondheid? CBS. Vrijwilligerswerk in Nederland 7 mei 2015 Minstens één keer per jaar

Participatie onder langdurig werklozen in Rotterdam Nooit (%) < 2 x per maand ≥ 2 x per maand Sociale contacten Contact met buren 25 59 17 Contacten in de wijk 30 56 14 Recreatieve participatie Een dagje/avondje uit 50 42 8 Culturele activiteit 55 41 4 Sport 61 32 Groepsactiviteit 85 11 Participatie Informele zorg 57 36 7 Vrijwilligerswerk 69 26 Betaalde arbeid 87 6 (<12 uur / week) 7 (>12uur / week)

Betere ervaren gezondheid Angst- en depressieve klachten Sociale contacten Contact met buren 2,01 (1,25-3,25) 0,46 (0,26-0,80) Contacten in de wijk 1,68 (1,08-2,62) 0,53 (0,31-0,89) Recreatieve participatie Een dagje/avondje uit 1,39 (0,94-2,07) 0,39 (0,23-0,65) Culturele activiteit 1,84 (1,22-2,78) 0,27 (0,15-0,48) Sport 1,89 (1,26-2,85) 0,42 (0,24-0,72) Groepsactiviteit 0,80 (0,46-1,41) 0,75 (0,35-1,60) Participatie Informele zorg 1,61 (1,08-2,41) 0,58 (0,35-0,96) Vrijwilligerswerk 1,05 (0,69-1,61) 0,58 (0,33-1,03) Betaalde arbeid (<12 u/wk) 1,74 (0,76-3,99) 0,27 (0,06-1,19) Betaalde arbeid (>12 u/wk) 2,41 (1,07-5,45) 0,25 (0,40-1,46)

Heeft sociale participatie een effect op de gezondheid ? Thoits et al. J Health Soc Behav 2001;42:115-31 * Vrijwilligerswerk heeft positief effect op ervaren gezondheid, depressie, welzijn, geluk, zelf-waardering en controle over eigen leven * Personen in betere gezondheid en met meer persoonlijke capaciteiten verrichten vaker vrijwilligerswerk Belangrijke vraag: Do positive, healthy people actively seek out volunteer opportunities, or do organizations actively recruit individuals of these types (or both)?

Heeft sociale participatie een effect op de gezondheid ? 17 cohort studies: positieve effecten op mentale gezondheid, plezier in het leven, algemeen welbevinden 5 experimenten: nog beperkte bewijskracht (30 min tot 15 hrs/week)

Wanneer kan sociale participatie effect hebben op gezondheid? * Medici en gezondheidswetenschappers:  trainings-fysiologie: hoge intensiteit, uren per week !  gedragsverandering : uren per week ! * psychologen:  vitamine theorie: hoge intensiteit, uren per week, uitdagend !  minder stress: voldoende ondersteuning * sociologen:  belangrijkheid van vrijwilligerswerk

Gezondheid en Participatie: Afhaalboodschappen * gezondheid en participatie zijn geen statische factoren, sterke onderlinge beïnvloeding * in gezondheidszorg moet er veel meer aandacht komen voor de invloed van gezondheid op participatie én de invloed van participatie op gezondheid * participatie kan het beste medicijn zijn !