Digitalisering en de toekomst van werk Radboud van der Linden, Gemeente Breda Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Er was eens … … een Chinese keizer … (naar: Raymond Kurzweil) Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

… die een uitvinder wilde danken. 2(64-1) = 9.223.372.036.854.775.808 korrels = veel Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

De tweede helft van het schaakbord De afgelopen 50 jaar waren ontwikkelingen van digitalisering nog wel te overzien; De komende 50 jaar niet meer. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Dit is een verhaal Van kansen en van bedreigingen; Van mogelijkheden en van beperkingen. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

The Second Machine Age Work, progress and prosperity in a time of brilliant technologies Erik Brynjolfsson Andrew McAfee 2015 De invloed van digitale technologieën op de economie. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

The Future of Employment Carl Frey & Michael Osborne Oxford University September 2013 “How susceptible are jobs to computerisation?” “About 47 percent of total US employment is at risk.” Effect op Nederlandse economie? Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

De wet van Moore (1965) Het aantal transistors in een geïntegreerde schakeling verdubbelt door technologische vooruitgang elke 2 jaar. (tot ca. 2011) Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Kantoor/administratief Dienstverlening Verkoop Kantoor/administratief Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

“De robots komen eraan!” Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Deskresearch Digitalisering … … en de toekomst van het werk bij gemeenten Kader: Jaarplan Overheid in Beweging 2015 van het A+O fonds Gemeenten Digitalisering als onderdeel van het thema Lerende overheid. NB Dit verhaal gaat niet alleen op voor gemeenten maar zeker ook voor banken, verzekeraars, detailhandel e.d. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

A+O fonds Gemeenten Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Gemeenten Door sociale partners in de gemeentesector opgericht: werkgevers en werknemers; Ondersteuning op het gebied van arbeidsmarkt- en HRM-beleid. Oogmerk: “Met haar activiteiten draagt het A+O fonds eraan bij dat gemeenten aantrekkelijke, dynamische en creatieve organisaties zijn, met een gezond arbeidsklimaat met weerbare en wendbare medewerkers die verantwoordelijkheid nemen voor hun werk en hun loopbaan.” Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Deskresearch Digitalisering Opdracht: Welke technologische ontwikkelingen zijn er? Wat is de mate van voorspelbaarheid daarvan? Welke van die ontwikkelingen zijn van invloed op gemeentelijk werk? Wat is die invloed? Hoe kunnen we ons hierop voorbereiden? Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Voorbeelden Zelfrijdende auto 3D-printing Het internet der dingen Huizen Botten Organen Het internet der dingen Algoritmen schrijven artikelen NB: Dit zijn eigenlijk geen ontwikkelingen, dit is nu. Cloud computing App economy Share economy Data-explosie Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Machine learning Schrift- en beeldherkenning (overnemen data-entry); Taal herkennen en omzetten in schrift (verslagen en vertalen); Patronen “leren” uit veel gegevens (routinewerk overnemen); Routinematig kenniswerk (bijv. zoekfuncties, Watson); Door sensoren reageren robots op omgevingssignalen en nemen ze beslissingen. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Big data Sensoren, social media: veel meer informatie  Big data; Betere algoritmes en software  Big data verwerken; Real-time info (Vb. Google voorspelt verloop van griep) Nieuwe mogelijkheden (Vb. gemeente Utrecht: zelfredzaamheid in wijken en voorspelling zorgbehoefte); Ander soort functies voor omgaan met Big data; Andere werkwijze: geen beleidsplan voor vier jaar meer, beleidsambtenaar kijkt mee in de uitvoering en moet zo nodig bijstellen. Andere rol bestuurders? Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Rationalisering Vòòr automatisering is eerst rationalisering nodig (vergelijk auto-industrie) Werkprocessen stroomlijnen. i-NUP: eenmalige gegevensvraag, prefill van formulieren, berichtenverkeer; Selfservice: aanvragers doen (deels) zelf het werk; Daarna wordt het routinematige deel geautomatiseerd. Beslissingsondersteunende systemen worden in toenemende mate beslissingsnemende systemen. GALO Adaptive Case Management Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Invloed op het werk bij gemeenten Minder werk in mutatieverwerking. Traditioneel zijn gemeenten hier wel op ingericht; Routinematig kenniswerk wordt overgenomen door systemen; In de inrichting en het beheer van informatievoorziening komt meer werk. Dat zijn andere specialismen dan waar nu op ingezet wordt; Toegevoegde waarde komt te liggen in data; (Big) Data > Business Intelligence > real time informatie > voorspellende waarde; Te weinig wordt nog gestuurd op informatie als productiefactor: informatisering ‘overkomt’ ons. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Informatiefuncties Hoe is dat over 10/25/40 jaar? Denk aan: Business analisten Procesanalisten (BPM) Informatie-/data-analisten Informatie-architecten Communicatie-adviseurs Business Intelligence-deskundigen, dataminers Geo-informatici (locatie als integratie-platform) Functioneel beheerders DBA’ers Quality assurance op data Contract- en risicomanagement Security management (!) Hoe is dat over 10/25/40 jaar? Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

De mate van voorspelbaarheid Technologische ontwikkeling is exponentieel en niet te voorspellen (denk aan Kurzweil); Het effect ervan op leven en werk ook niet; Bereid mensen voor op het zien van en het aankunnen van verandering. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Buiten scope van het onderzoek Onder andere Effect op maatschappij, economie, (overheids-)financiering, belastingen, nooit volledige werkgelegenheid (SZW-rede Lodewijk Asscher 29-9-2014) Invloed bestuurlijke beslissingen over gemeentelijk werk B.v. decentralisaties Outsourcing Transhumanisme/posthumanisme Technologische singulariteit Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

.. maar toch, hoewel buiten scope Lees b.v. over: Kunstmatige intelligentie Zwerm-intelligentie Nick Bostrom, Future of Humanity Institute en Programme on the Impacts of Future Technology Stephen Hawking, Artificial Intelligence is the end of humanity Susan Blackmore, The meme machine Juliet Schor (Boston College), ‘Deeleconomie is speelterrein van almachtige platforms‘ En kritieken daarop Kijk onder andere: http://tegenlicht.vpro.nl/ Bas Heijne: de volmaakte mens Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Een illustratie van effecten Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

De illustratie in woorden 1968: Kubrick’s film 2001 A Space Odyssey (eerste beeld tablet) 1969: ARPANET (eerste internet) 1993: Eerste tablet 2005: de Motorola ROKR E1 (eerste (?) smartphone) 2007: iPhone 2008: app store 2010: iPad 2010: Uber (personenvervoer) in VS 2012: Uber in Europa 2015: UberPop (niet-gelicenseerde taxi) in Europa 2015: veelvuldig gebruik UberPop èn protest en soms verbod Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Kansen en bedreigingen Wauw: Hoe gemakkelijk, vlot, snel, flexibel, adaptief, toegankelijk, informatief, communicatief, rijk, interessant, boeiend, etc. etc. is het gedigitaliseerde leven!? Self service Co-creatie e.d. De wereld is je speeltuin Smart cities Nooit meer ploeteren! De machine doet het werk.

Kansen en bedreigingen Auw: Nooit meer ploeteren? Geen werk! Arbeidsmarkt, inkomen, fiscalisering (basisinkomen??) Maatschappelijke tweedeling. Have and have-nots. Maatschappelijke onrust. Economische verschuivingen. Democratie? Singulariteit. Complexiteit en acceleratie. Transhumanisme.

Economische verschuiving, b.v.:

Andere verschuivingen m2 ‘s Winkeloppervlak Kantoorruimte Verstedelijking Krimpregio’s Pensioenen Economische geografie b.v. Pieter Tordoir

Hoe kunnen we ons hierop voorbereiden? -1 Terug naar het onderzoek We moeten onszelf in staat stellen verandering als zodanig aan te kunnen; Meer dan dat we ons inhoudelijk voorbereiden op de veranderingen; Dit is een zaak van verandermanagement, onderwijs en strategisch personeelsbeleid; Dit is een zaak voor instituties, organisaties, bestuur, management en medewerkers. Education permanente Een leven lang leren Een loopbaan duurt 46 jaar. Je blijft niet hetzelfde doen. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Hoe kunnen we ons hierop voorbereiden? -2 De maatschappij wordt vloeibaar. De gemeente wordt een knooppunt in een netwerk. Met een loketfunctie en een regierol. Strategisch sturen op informatie als productiefactor; Vervolgonderzoek op Future Work Skills/21th century skills Hoe deze in een gemeentelijke omgeving vormgeven? Idem HR21; kwalitatieve en kwantitatieve effecten Nader onderzoek naar het fenomeen Big Data en de (potentiële) toepassingen en effecten bij gemeenten; Jonge mensen in dienst nemen: de Internet-generatie. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

2001: A Space Odyssey Stanley Kubrick, Arthur C. Clarke 1968 Eerste beeld van een tablet HAL > IBM > Watson 2007 Dit pleit voor de inzet van scenaristen en/of futurologen Filosofie! Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Shift happens “Het is niet onze taak de toekomst te voorspellen, maar ons erop voor te bereiden.” - Pericles (495 - 429 v.Chr.) - Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015

Software development Dit was een verhaal niet zozeer over software development an sich maar over effecten ervan, over kansen en bedreigingen. Blijf zoeken en onderzoeken. Blijf denken. Blijf leren. Blijf veranderen. Wat de Luddieten ooit wilden, gaat niet gebeuren. Digitalisering, Software Development 2020, 12 juni 2015