Workshop POP3 Kennis DOEL: zinvolle, goede projecten soepel door pop3 ambitie: Geen POP4 voor kennis meer nodig

Programma (16:00 – 17:30) de POP3 regeling Kennis (10 minuten) Dromen vanuit het waterschap (5 minuten) Kader voor projecten (BEWUST & DHZ) (10 minuten) Voorbeeld projecten – Toolbox gewasbeschermingsmiddelen (20 minuten ) Discussie over inrichting regeling: criteria/vereisten Aanpassingen nodig? (45 minuten)

1. De POP3 regeling: 5 miljoen voor Kennis Bedragen in miljoenen euro’s POP EU Cofinan ciering Aanvr ager Wat kunt u hiermee doen? Kennisoverdracht (WS) Reductie Emissies Klimaatadaptatie 2 1 Projectleiding, organisatie Begeleiding, coaching, demo’s bedrijfswaterplannen incl. waterkwaliteit – kringloopwijzer demo’s op goed bodemmanagement & precisielandbouw Groene en Blauwe diensten (ws) 2,5 Beheer taken -Collectieven Investeren in precisielandbouw (PNB) 3 9 Individuele agrariërs: Verbetering nutriënten benutting, minder verliezen publiciteitscampagne eenmalige subsidiekans voor precisie bemesting PNB en waterschappen hebben bereikt dat een deel van het POP budget aan water doelen gespendeerd kan worden. We bereiken daarmee een verdubbeling van ons budget. LTO en UvW en Rijk hebben afgesproken dat deel van Pijler 1 naar Pijler 2 POP gaat, onder voorwaarde dat er cofinanciering op komt: meer beschikbaar voor POP, meer voor water!

1. POP3 kennis: DOEL vereisten DOEL/vereiste: project heeft als doel het informeren van landbouwers over innovaties en modernisering rond : maatregelen die leiden tot een geringer grondstoffengebruik en een gesloten kringloop, met als resultaat een vermindering van de emissie van milieubelastende stoffen naar bodem en grond- en oppervlakte water; of, Klimaatadaptatie: maatregelen die het vochtvasthoudend vermogen van de bodem of de droogtetolerantie van gewassen op hoge droge zandgronden doen toenemen vereisten de informatie over innovaties en modernisering in de landbouw leidt tot toepassing ervan en draagt bij aan de verduurzaming van deze sector; de aanvrager beschikt over voldoende personele capaciteit; de aanvrager beschikt over voldoende gekwalificeerd en regelmatig getraind personeel; aan het project liggen ten grondslag:  een projectplan een begroting van de kosten van de activiteit+ een toelichting een sluitend financieringsplan van de kosten van de activiteit  etc

1. POP3 kennis: Activiteiten het verzorgen van trainingen en/of workshops en/of coaching aan een groep van landbouwondernemers; demonstratieprojecten. Activiteiten die betrekking hebben op de opzet en het in stand houden van studiegroepen

1. POP 3 kennis: openstelling – under construction! Eerste openstelling 1 september - 15 oktober Totaal 2.5 miljoen euro (incl POP subsidie & eigen bijdrage). Cofinanciering door 4 waterschappen. Subsidiepercentage 80% dus deelnemers/ketenpartijen betalen mee. Gelet op uitvoeringskosten: ondergrens projectomvang 2 ton voor Brabantbrede projecten, maximum bedrag: +/- 8 ton Ondergrens regionaal project in 1 waterschapsgebied 1 ton, bovengrens 3.5 ton. NB: ex rivierenland. Kennisgelden zijn met name gericht op bewustwordingstrajecten t.a.v. waterkwaliteit bij groepen boeren, bij uitstek een activiteit onder het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (bedrijfswateractieplannen, kringloopwijzer in de veehouderij, stimuleren biologische landbouw, verbetering bodem).

1.POP3 Kennis: selectie criteria (1) de mate waarin de activiteit bijdraagt aan een of meerdere beleidsdoelen,  te waarderen met maximaal … punten; deze worden aangescherpt met programma’s BEWUST (emissies) & DHZ (klimaat) de mate waarin de over te dragen kennis praktisch toepasbaar is en aansluit op de behoefte en ontwikkelingen in de landbouw, te waarderen met …punten; de mate waarin de aanvrager beschikt over voldoende gekwalificeerd en regelmatig getraind personeel, te waarderen met maximaal … punten.

1. POP3 Kennis Criteria (2) de kosteneffectiviteit van de activiteit; de mate waarin de doelgroep zelf bijdraagt aan de activiteit; het innovatieve karakter van de over te dragen kennis; de mate waarin de doelgroep nog niet op de hoogte is van de over te dragen kennis of deze nog niet toepast; de mate waarin de activiteit heeft betrekking heeft op toepassing van bestaande kennis uit andere sectoren; de kwaliteit van het projectplan; het geplande aantal deelnemers aan de activiteit.   Indien toepassing van het eerste en tweede lid ertoe leidt dat aanvragen op een gelijk puntenaantal eindigen en het subsidieplafond te boven gaan, wordt rangschikking van die aanvragen bepaald door loting.  Vaag. Welke beleidsdoelen?  Hier kan een keuze worden gemaakt.  Artikel 2.1.7 lid 4: bij de keuze en nadere uitwerking van de selectiecriteria als bedoeld in het eerste en tweede lid dient gelet te worden op economische doelmatigheid en milieuefficiëntie

1.POP3 Kennis criteria (3) Nog toevoegen aan criteria: Vraaggestuurd: mate waarin initiatief vanuit de sector komt (aantonen!!) Borging na afloop, c.q. kwaliteitsparagraaf, monitoring & evaluatie integraliteit - combinatie van doelen

2.Dromen 1. Niveau Goede Landbouw praktijk verhogen (niveau koplopers Van onderzoek naar praktijk brengen & koplopers helpen koplopers te blijven 2. Peloton van gangbare naar goede landbouw praktijk begeleiden op een hoger niveau brengen van de “goede landbouwpraktijk” (niveau waar vooral koplopers zitten). Hierin kunnen we een verlengstuk zijn van de kennis- en onderzoeksinstellingen, waarbij nieuwe landbouwpraktijken vanuit het onderzoek uitgetest worden bij de koplopers en bekend worden gemaakt in het netwerk er om heen. Volgens mij is dit een cyclisch steeds herhalend proces, waarbij koplopers hun goede landbouwpraktijk steeds verbeteren en het peloton volgt. Ons doel is daarbij bereikt als de emissie vanuit de landbouw zodanig laag is geworden dat onze waterkwaliteitsdoelen gehaald kunnen worden. In mijn beleving zul je altijd landbouwemissies blijven houden en zit de uiteindelijke laatste stap in het robuuster maken van het watersysteem (via groenblauwe diensten), waardoor het watersysteem tegen een stootje kan en de kleine emissies die nog optreden kan opvangen.   Eindsituatie: emissie vanuit landbouw is zo laag, dat waterkwaliteitsdoelen gehaald worden. Restant emissies via robuuster watersysteem opvangen (blauwe diensten)

2. Dromen Elkaars doelen beter begrijpen: realistische blik in wat we van elkaar kunnen verwachten op een hoger niveau brengen van de “goede landbouwpraktijk” (niveau waar vooral koplopers zitten). Hierin kunnen we een verlengstuk zijn van de kennis- en onderzoeksinstellingen, waarbij nieuwe landbouwpraktijken vanuit het onderzoek uitgetest worden bij de koplopers en bekend worden gemaakt in het netwerk er om heen. Volgens mij is dit een cyclisch steeds herhalend proces, waarbij koplopers hun goede landbouwpraktijk steeds verbeteren en het peloton volgt. Ons doel is daarbij bereikt als de emissie vanuit de landbouw zodanig laag is geworden dat onze waterkwaliteitsdoelen gehaald kunnen worden. In mijn beleving zul je altijd landbouwemissies blijven houden en zit de uiteindelijke laatste stap in het robuuster maken van het watersysteem (via groenblauwe diensten), waardoor het watersysteem tegen een stootje kan en de kleine emissies die nog optreden kan opvangen.  

3 Kader voor projecten: klimaat adaptatie Deltaplan Hoge Zandgronden (programma) Operationele kennis van de bodem als belangrijke bron voor wateropslag/water vasthouden, gewasproductie Zie STOWA onderzoek gezonde bodem voor duurzaam watersysteem

3. Kader voor projecten- emissies Thema gericht (Brabant breed) Nutriënten (Brabant BEWUST, toelichting volgt) Gewasbeschermingsmiddelen (Schoon Water voor Brabant, Toolbox ) Gebiedsgericht: Begeleiding ondernemersgroepen uit gebiedspilots DAW (kringloopwijzer, bodembeheer, klimaatadaptatie). Bundeling door ZLTO?

3. Kader: Voorbeeld BEWUST Mest en grondwater (droge gronden) Teveel bemest Benutting niet efficiënt Bemesting: toedieningstijd en –methode, meststoffenkeuze Bodembeheer: organische stof, pH, bodembewerking Mest en oppervlaktewater (natte grond, reliëf) Goedkopere actie vb contourploegen Duurder / ingrijpender vb. peilgestuurde drainage egaliseren Alleen grasland, geen akkers Veel lagere mestgift; of Permanent braak / natuurrand

3. Kader projecten voorbeeld emissieroute Fosfaat afspoeling Stikstof: Emissieroutes: Uitspoeling naar het grondwater, en afspoeling aan randen Maatregelen op het hele perceel: Precisie bemesting (evt i.c.m. mineralenconcentraat) Bodemverbetering-organische stof, rijsporen e.d. Waterbeheer op perceel, m.n. op rand Inzicht krijgen via kringloopwijzer/ iets dergelijks in akkerbouw (equivalente maatregel) 2) fosfaat: belangrijkste emissieroute is afspoeling van lage, natte percelen Bodemstructuur verbeteren (minder oppervlakkige afvoer) Lage natte punten verbeteren of uit productie nemen (vergroeningsmaatregel?) Infiltratiegreppels/Peilgestuurde drainage PGD 3) allround: Afspoeling van het erf tegengaan (meststoffen/bestrijdingsmiddelen) Voor een gros aan stoffen: Erfafspoeling tegen gaan

3. kader– voorbeeld uit BEWUST Pop fiche Voorlichting en demo en begeleiding Kennis vb studieclubs, kringloopwijzer Investeringen productiemiddelen Investering vb spaakwielbemester, bodemscanner, peilgestuurde drainage Investeringen watersysteem Inrichting waterbeheer vb. langs afspoelingsgevoelige percelen nevengeulen, LOP stuwen, Diensten vb aanhouden en beheren rand diensten Integraliteit in project is meerwaarde, maar komt er pas echt bij Programmasturing

4. Voorbeeldproject Toolbox Presentatie Henk Langeler, waterschap Vechtstromen.

5. Discussie over criteria voor borging Duurzaam verankeren van de boodschap: hoe? Door het betrekken van ketenpartners Door zorg voor draagkracht agrariërs Bruikbare instrumenten voor erfbetreders(toolbox) Goed verdienmodel (geld, werkplezier, gemak) Hoe vertalen we dit naar goede criteria/vereisten?

1. POP3 kennis: Subsidie Criteria Duurzaam verankeren van de boodschap: hoe? Door het betrekken van ketenpartners Door zorg voor draagkracht agrariërs Bruikbare instrumenten voor erfbetreders(toolbox) Goed verdienmodel (geld, werkplezier, gemak) Hoe vertalen we dit naar goede criteria/vereisten?

Pilots: ondernemersgroepen Opstellen bedrijfswaterplannen (BWP) Veel melkveehouders die willen beregenen. Gebruik Kringloopwijzer Hoeveel verlies stikstof naar bodem- grond en oppervlaktewater? Hoe beter benutten? Maatregelen? Opstellen bedrijfswaterscans (BWS) Bedrijfswaterplan uitgebreid met waterkwaliteit. Afspoelingsgevoelige plekken Afspoelingskaart brengt locaties in beeld! Beheer en onderhoud, Peilgestuurde drainage, .. Beekherstel Astense Aa? Glastuinbouw?  GGOR? 20