Over het ijzeren gordijn: de grenzen van sectoraal beleid Wim Groot Universiteit Maastricht

Invloed van beleid op gezondheid Definitie van en omgang met gezondheid en ziekte Volksgezondheidbeleid Verkeers- en Milieu beleid Sociale zekerheidsbeleid en arbeidswetgeving Landbouwbeleid Onderwijsbeleid

Uitgaven Gezondheidzorg –2004: 42,5 miljard euro –2007: 46,6 miljard euro –Toename: 9,6% Onderwijs –2004: 26,4 miljard euro –2007: 27,4 miljard euro –Toename: 3,8%

Investeren in onderwijs of gezondheid Alleen als effect onderwijs op gezondheid een causaal effect is, kan verschuiving van middelen van gezondheidszorg naar onderwijs tot verbetering van de gezondheidstoestand leiden Als effect een causaal effect is hangt het van de omvang van het effect af of investeren in onderwijs

Onderwijs en gezondheid Beide maken individuen productiever: human capital Beide hebben grote invloed op welvaart Focus in op onderlinge relatie –Overzicht literatuur –Meta-analyse

Verklaringen voor een positieve relatie onderwijs-gezondheid Een betere gezondheid stelt je in staat in onderwijs te investeren Gemeenschappelijke factoren – zoals genetische predispositie, sociale achtergrond of tijdsvoorkeur – beïnvloeden gezondheid en onderwijs op dezelfde wijze Onderwijs leidt tot betere gezondheid

Op welke wijze leidt onderwijs tot betere gezondheid? Economische factoren: onderwijs leidt tot hoger inkomen, waardoor je een gezondere levensstijl kunt veroorloven en betere zorg kunt kopen Toegang tot zorg: hoger opgeleide zijn meer geïnformeerd en assertieve

Op welke wijze leidt onderwijs tot betere gezondheid? Gezondheid gerelateerde voorkeuren: hoger opgeleiden leven gezonder en hebben lagere tijdsvoorkeur Omgaan met stress: hoger opgeleiden kunnen beter met stress omgaan

Op welke wijze leidt onderwijs tot betere gezondheid? Productieve efficiëntie: hoger opgeleiden weten meer output te halen uit dezelfde hoeveelheid input Allocatieve efficiëntie: Hoger opgeleiden zijn beter geïnformeerd (Grossman & Kaestner, 1997) Onderwijs verandert tijdsvoorkeuren (Becker & Mulligan, 1994)

De causaliteitsvraag Het effect van onderwijs op gezondheid is een causaal effect Er is een wederzijdse relatie tussen onderwijs en gezondheid Er zijn gemeenschappelijke factoren die zowel onderwijs als gezondheid beïnvloeden

Testen voor causaliteit Slechts weinig studies testen voor causaliteit In het algemeen vinden studies waarin dat wel gebeurt dat de hypothese dat onderwijs exogeen is tov gezondheid, niet kan worden verworpen Omgekeerde effect – gezondheid beïnvloedt onderwijs – doet zich vooral voor bij kinderen Hoger opgeleiden beantwoorden vragen over subjectieve gezondheid anders dan lager opgeleiden (scale of reference bias of reporting heterogeneity) Je verwacht dat het effect van onderwijs op gezondheid toeneemt met leeftijd omdat sommige onderwijsgerelateerde risico’s, zoals roken, cumulatief zijn

Onderwijs en levensverwachting Ratio van sterftekans tussen laagste en hoogst opgeleiden in USA is voor mannen 2.22 en voor vrouwen 1.79 (Elo & Preston 1996; data for US) Vergelijkbare cijfers worden in Europese studies gevonden Effect van opleiding moeder op kindersterfte Effect van moeders’ opleiding op levensverwachting is kleiner dan op kindersterfte

Het effect van gezondheid van kinderen op latere onderwijsprestaties Geboortegewicht hangt samen met opleidingsprestaties Vergelijkbare conclusies worden getrokken voor fetal growth

Onderwijs en gezond gedrag Onderwijs hangt samen met een kleinere kans op –Roken –Overgewicht Onderwijs hangt samen met een grotere kans op –Alcohol gebruik –Bewegen –Gebruik van autogordels –Deelname aan screening programma’s

Meta-analyse effect onderwijs op subjectieve gezondheid Subjectieve gezondheid: “Hoe is uw gezondheid in het algemeen?” Onderwijs is gemeten in jaren onderwijs Methoden: OLS of ordered probit We includeren 18 studies die 31 schattingen van het QALY gewicht van onderwijs opleveren Methode van meta-analyse: random effects regression

Uitkomsten meta-analyse Overtuigend bewijs voor positieve relatie tussen onderwijs en gezondheid Aanwijzingen dat dit een echt causal verband is Meta-analyse: een jaar onderwijs verhoogt QALY met ongeveer Dit komt neer op 43 jaar onderwijs per QALY Kosten per QALY zij ongeveer Euro 258,000 Gedisconteerde contante waarde van een QALY is ongeveer 1.7 miljoen euro Grote positieve kosten-baten verhouding

Conclusie Vanuit Public Health standpunt is investeren in onderwijs een goede zaak Meer geld inzicht in de relatieve gezondheidswinst van investeringen in onderwijs en gezondheidszorg is nodig, om een rationele afweging tussen bestedingen aan onderwijs en gezondheidszorg te kunnen maken.