Theorie van de kunstprofessional Werkdag LOK 18 november 2009 Diederik Schönau

Theorie en kunstonderwijs Theorie over kunsten: –De theorie van de maker Theorieën voor de kunstenaar als professional: –Overdracht van het kunstenaarschap > kunstenaar –Overdracht van kunsten > docent

Noodzaak van professionaliteit “Op dit moment zijn de meeste kunstvakopleidingen nog te zeer alleen gericht op het realiseren van een uitvoerende kunstpraktijk, liefst op internationaal topniveau. Het arbeidsmarktperspectief voor de meeste HBO-kunstvakonderwijs afgestudeerde is echter al jarenlang dat van een gemengde beroepspraktijk, waarbij het uitvoerend kunstenaarschap gekoppeld is aan een docentschap of andere functies. Dat weten de HBO-kunstvakopleidingen al even zovele jaren, maar toch is het curriculum daar maar mondjesmaat op aangepast en worden studenten daar niet of nauwelijks bewust van gemaakt. (…) De werkgevers in de kunsteducatie zijn ontevreden over de competenties en de inzetbaarheid van pas-afgestudeerden van het HBO-kunstvakonderwijs.”

Noodzaak van professionaliteit “Op dit moment zijn de meeste kunstvakopleidingen nog te zeer alleen gericht op het realiseren van een uitvoerende kunstpraktijk, liefst op internationaal topniveau. Het arbeidsmarktperspectief voor de meeste HBO-kunstvakonderwijs afgestudeerde is echter al jarenlang dat van een gemengde beroepspraktijk, waarbij het uitvoerend kunstenaarschap gekoppeld is aan een docentschap of andere functies. Dat weten de HBO-kunstvakopleidingen al even zovele jaren, maar toch is het curriculum daar maar mondjesmaat op aangepast en worden studenten daar niet of nauwelijks bewust van gemaakt. (…) De werkgevers in de kunsteducatie zijn ontevreden over de competenties en de inzetbaarheid van pas-afgestudeerden van het HBO-kunstvakonderwijs.” Ap van Dijk, directeur Kunstconnectie, mei 2009

Overdracht van kunstenaars Welke eisen stelt de beroepspraktijk aan kunstenaars?  Presenteren (portfolio)  Contextualiseren  Actualiteit  Kunsttheorie  Geschiedenis  Samenwerken (binnen een bedrijf)  Doceren  Onderzoek en theorievorming>  Intellectueel en maatschappelijk discours  Promotie

Overdracht van kunstenaars Doceren:  Centra voor de kunsten (ca  Particuliere scholen  MBO /HBO  Scholen: Beroepskunstenaar in de klas (BIK), individueel

Overdracht van kunstvakdocenten Welke eisen stelt de beroepspraktijk aan kunstvakdocenten?  Kunstenaarschap  Docentschap  Visie op belang van kunst in opvoeding

Overdracht van kunstvakdocenten Docentcompetenties (SBL) / rollen:  Interpersoonlijk: omgang met leerlingen  Pedagogisch: ontwikkelingsgericht  Vakinhoudelijk / didaktisch: vakmens  Organisatorisch: taakgericht werken  Collegiaal: gerichtheid op context van school  Samenwerking: communiceren  Reflectie en ontwikkeling: éducation permanente

Overdracht van kunstvakdocenten Theoretische vakken van het docentschap:  Didaktiek  Psychologie  Pedagogiek  Vaktheorie  Vakgeschiedenis  Cultuurgeschiedenis  Kunsttheorie / kunstfilosofie

Overdracht van kunstvakdocenten Taken van kunstvakdocent op scholen:  Leren hanteren van kunstzinnige media als middel om eigen identiteit te onderzoeken en te beleven (fantasie, esthetisch plezier)  Leren hanteren van kunstzinnige media als middel om de werkelijkheid te onderzoeken  Cultuuroverdracht  Ontdekken en coachen van leerlingen met artistiek talent

Overdracht van kunstvakdocenten Leren hanteren van kunstzinnige media.  Vormgeven binnen de grenzen van het medium (zeggingskracht)  Onderzoeken van eigen identiteit en de werkelijkheid buiten het medium:  Leren kijken / luisteren/ voelen /proeven  Leren onderzoeken om te begrijpen of te verklaren

Overdracht van kunstvakdocenten Cultuuroverdracht  Leren ervaren van kunst  Leren begrijpen van kunst  Ontwikkelen van respect voor kunst en voor andere culturen

Overdracht van kunstvakdocenten  Ontdekken en coachen van leerlingen met artistiek talent  Niet in het reguliere onderwijs  Brede school (naschools)  Centrum voor de kunsten  Vooropleidingen  Vgl. topsport

Overdracht van kunstvakdocenten Visie op belang van kunst in opvoeding.  Kunstzinnige vorming ≠ ‘kunst’  Wat op school? Wat thuis? Wat elders?  Lichamelijke ontwikkeling  Emotionele ontwikkeling  Intellectuele ontwikkeling  Spontaan versus aangeleerd

Overdracht van kunstvakdocenten Cognitieve ontwikkelling van leerling / student  Meervoudige intelligenties (Howard Gardner)  Visueel/ruimtelijk  Muzikaal  Kinesthetisch  Interpersoonlijk (identiteitsontwikkeling)  Intrapersoonlijk (sociale ontwikkeling)  …..  Evolutionaire psychologie (Antonio Damasio)  Cognitieve processen zijn emotioneel en evolutionair verankerd.