Educatieve Agenda Limburg

Aanpak onderwijsvraagstukken Traditioneel vanuit onderwijsveld: Praktijkgerichte onderzoeksvraag Expertise rondom leerling- en leraargedrag Ad hoc onderzoeksconsortium Vaak lokaal georganiseerd, verbindingen ontbreken Nauwelijks opschaling / kennisdeling

Aanpak onderwijsvraagstukken Traditioneel vanuit onderzoekskant: Onderzoeksvraag vanuit de literatuur Expertise rondom onderzoeksdesign en -methode School op afstand, geen partner Resultaten in wetenschappelijke publicatie Resultaten door veld niet gevoeld als bruikbaar

De Educatieve Agenda Limburg Wie: alle onderwijs- en kennisinstellingen in Limburg Wat: realiseren beter onderwijs en een efficiënte aansluiting van dat onderwijs op de Limburgse arbeidsmarkt. Onderwijs waarin leerlingen dingen leren die zijn afgestemd op hun capaciteiten en interesses, maar ook op de vraag vanuit de maatschappij en de arbeidsmarkt. Hoe: door middel van een programma dat de dialoog, het samen leren, het ontwikkelen van leerstrategieën en monitoring samenbrengt.

Educatieve cyclus Dialoog Informatie-verzameling kwaliteit onderwijs Kansen en knelpunten Oplossingen ontwikkelen Innovatieve projecten om oplossingen te testen Dialoog

Alle relevante actoren Onderwijsveld po-vo-mbo-ho GGD / peuterspeelzalen / … Bedrijfsleven Kennisinstellingen hoger onderwijs Beleid Ministerie/Gemeente /OnderwijsInspectie

Onderwijsmonitor - 1

Onderwijsmonitor - 2 Continu beeld van het Limburgse onderwijs en de aansluiting daarvan op de arbeidsmarkt Basis voor dialoog en samenwerking Feedback aan scholen Brede en langere termijn effectmeting van de verschillende innovatieprojecten

Onderwijsmonitor - 3 Uitgangspunt is bestaande gegevens op scholen Aanvullen daar waar nodig in overleg Samenbrengen lopende projecten/monitors Juridische afbakening en privacybescherming Breed spectrum aan informatie Hele provincie Alle onderwijsfasen

Doorbraakprojecten Grootschalige projecten Langere termijn Kennisinstelling plus scholen/besturen Gedeelde onderzoeksvraag Resultaten opschalen

Microprojecten en leergemeenschappen Kleinschaligere projecten of communities Kortere termijn Iets uitproberen Meerdere instellingen samen Mogelijke basis voor doorbraakprojecten

Uitwisseling Data Kennis Ervaring Samen leren academischewerkplaatsonderwijs.nl

Educatieve Agenda Limburg Breed platform waar professionals in en rondom het onderwijs elkaar vinden, kennis delen en samen werken aan beter onderwijs.

Lex Borghans Leo Kockelkorn Trudie Schils Universiteit Maastricht Low stakes, high stakes: The predictive power of math achievement tests Lex Borghans Leo Kockelkorn Trudie Schils Universiteit Maastricht

Doel van het onderzoek Wat is een betere voorspeller van toekomstig schoolsucces? We vergelijken de voorspellende kracht van: Het onderdeel rekenen van de CITO-eindtoets in groep 8 Met een inschatting van rekenvaardigheden gebaseerd op de toetsen uit het leerlingvolgsysteem Voor een PISA-achtige wiskundetoets in de derde leerjaar het voorgezet onderwijs

Data: Deelname aan toetsen uit het leerlingvolgsysteem

Aanpak Voorspelling Cito-eindtoets op basis van toetsen uit LVS Zijn de verschillen tussen Cito-eindtoets en deze LVS-voorspelling gerelateerd aan persoonseigenschappen? Welke toets voorspelt de toetsscore op 3 VO beter? LVS of Cito-eindtoets? Als gecorrigeerd wordt voor meetfout; en Als de scores worden gebruikt zoals ze beschikbaar zijn

Variantie van de meetfout

Variantie meetfout en aantal afgenomen toetsen

Toetsscores en persoonlijkheid Cito-eindtoets Werkelijk voorspeld Verschil (Werkelijk – Voorspeld b se Openheid 1.186 0.135 0.394 0.076 0.793 0.138 Conscientieusheid -0.087 0.147 -0.203 0.082 0.116 0.150 Extraversie -0.397 0.130 -0.191 0.073 -0.206 0.133 Meegaandheid -0.602 0.192 -0.188 0.108 -0.414 0.197 Neuroticisme -0.224 0.125 -0.080 0.070 -0.143 0.129 Prestatiegerichtheid 0.927 0.184 0.086 0.103 0.841 0.189 Doorzettingsvermogen 0.568 0.174 0.098 0.492 0.179 Geslacht -0.239 0.044 0.054 0.025 -0.293 0.046 Opl moeder MBO 0.347 0.049 0104 0.028 0.242 0.050 Opl moeder HO 0.574 0.058 0.177 0.032 0.397 0.059 Constante -1.061 0.180 -0.040 0.101 -1.022 0.185

Toetsscores en persoonlijkheid Cito-eindtoets werkelijk voorspeld Verschil (werkelijk – voorspeld) b se Openheid 1.186 0.135 0.394 0.076 0.793 0.138 Conscientieusheid -0.087 0.147 -0.203 0.082 0.116 0.150 Extraversie -0.397 0.130 -0.191 0.073 -0.206 0.133 Meegaandheid -0.602 0.192 -0.188 0.108 -0.414 0.197 Neuroticisme -0.224 0.125 -0.080 0.070 -0.143 0.129 Prestatiegerichtheid 0.927 0.184 0.086 0.103 0.841 0.189 Doorzettingsvermogen 0.568 0.174 0.098 0.492 0.179 Geslacht -0.239 0.044 0.054 0.025 -0.293 0.046 Opl moeder MBO 0.347 0.049 0104 0.028 0.242 0.050 Opl moeder HO 0.574 0.058 0.177 0.032 0.397 0.059 Constante -1.061 0.180 -0.040 0.101 -1.022 0.185

Voorspelling van de toetsscore in 3 VO OLS SEM B se b Cito-eindtoets werkelijk 0.232 0.028 0.534 0.022 Cito-eindtoets voospeld 0.287 0.035 0.395 0.144 Constante -0.003 0.018 -0.009 % Cito-eindtoets 0.45 0.74

Voorspelling van de toetsscore in 3 VO OLS SEM B se b Cito-eindtoets werkelijk 0.232 0.028 0.534 0.022 Cito-eindtoets voospeld 0.287 0.035 0.395 0.144 Constante -0.003 0.018 -0.009 % Cito-eindtoets 0.45 0.74 Meetfout <0.025 >0.025 & <0.027 >0.027 & <0.058 >0.58 B se b Se Cito-eindtoets werkelijk -0.102 0.087 0.141 0.053 0.219 0.060 0.355 0.044 Cito-eindtoets voorspeld 0.665 0.104 0.372 0.066 0.337 0.075 0.119 0.061 Constante -0.048 0.046 -0.015 0.030 -0.004 0.034 0.062 0.038 % Cito-eindtoets 0.27 0.39 0.75

Conclusies Toetsresultaten hangen mede af van kenmerken die niet beoogd zijn om te worden gemeten Ambitieuze kinderen scoren beter op de high stakes test Neurotische kinderen scoren beter op de low stakes test Persoonlijkheid zoals gemeten in de high stakes toets verbetert conceptueel de voorspellende waarde van de toets De nauwkeurigheid van de low stakes toetsen verbetert de voorspellende waarde

Olaf Van Egdom en Guido Timmermans Sintermeertencollege 2008-2013 Afstroom Havo Olaf Van Egdom en Guido Timmermans Sintermeertencollege 2008-2013

Aanleiding onderzoek Sintermeerten participeert in Academische Opleidingsschool Limburg (AOSL) Samenwerking: 15 VO-scholen, Open Universiteit, Universiteit Maastricht (UM), Fontys Hogescholen Doel : oa. het stimuleren van docenten in het voortgezet onderwijs om op een wetenschappelijk verantwoorde manier onderzoek te doen. Directie Sintermeerten stelt ism met onderzoekers onderzoeksthema vast: Afstroom op vmbo-t, havo, vwo Samenwerking Sintermeerten met Academische werkplaats (UM en Onderwijsinspectie) binnen de Educatieve agenda Limburg Wij presenteren u een onderzoek dat verricht is op een school voor VO Een onderzoek verricht door de eigen docenten van die school Het onderzoek heeft als thema: de afstroom van de havo Het onderzoek is uitgevoerd op het Sintermeertencollege in Heerlen, een school voor VMBO-t, havo en VWO, met ongeveer 1350 leerlingen. En de onderzoekers/docenten zijn: Olaf van Egdom: docent scheikunde, master in evidence based innovation in teaching Guido Timmermans: docent aardrijkskunde, master in educational management Wat was de aanleiding van het onderzoek? En hoe kon dit mogelijk worden gemaakt? En hoe is het proces verlopen? Het proces van onderzoek ….. Maar ook het proces van samenwerking …. …… Binnen de school ……. En met externe partners…. Sintermeerten participeert in de Academische Opleidingsschool Limburg (AOSL) Dit is een regionalesamenwerking tussen 15 VO-scholen, Open Universiteit, Universiteit Maastricht (UM), Fontys Hogescholen Met als hoofddoel het opleiden en professionaliseren van leraren. Globaal gezien zijn er twee hoofdrichtingen: het onderwijzen van leraren in opleiding (fontys lerarenopleiding Sittard/Tilburg) en het verrichten onderzoek op de eigen school. Binnen Sintermeerten is in overleg met de directie gekozen voor een onderzoek naar de afstroom. Dit wordt door de directie aangeduid als een knelpunt binnen de school. Men wil graag een analyse van de omvang, de oorzaken en de mogelijke oplossingen om de afstroom te verminderen. Olaf en ik hebben van begin af aan getracht om samen te werken met externe partners en binnen de AOSL om zaken uit te wisselen en expertise op te bouwen. Hierin hebben we een zeer geschikte partner gevonden in de Universiteit van Maastricht en past ons onderzoek heel goed binnen de Educatieve agenda Limburg. Mijn collega Olaf van Egdom gaat nu dieper in op het onderzoek. Niet alleen op de resultaten, maar zeker ook op het proces van onderzoek doen binnen een VO-school

Proces Databestand van CumLaude = LeerlingVolgSysteem (LVS) Populatie: Gestart op brugklas Sintermeerten tussen 2008 en 2012 Doorgestroomd naar havo 2 Uit populatie verwijderd: afstromers VWO, opstromers VMBO-t, externe instromers Twee onderzoeksgroepen: 1. Doorstromers 2. Afstromers naar VMBO-t

Variabelen Basisschool van herkomst Cito-score Advies basisschool Geslacht

Onderzoek items: Totaal percentage afstroom over de afgelopen vijf jaar Percentage afstroom, onderverdeeld naar geslacht Verschil tussen gemiddelde cito score af- en doorstroom Procentuele verdeling af- en doorstroom naar adviezen basisschool Verdeling populatie naar cito score en advies basisschool Verdeling afstroom over de leerjaren H2, H3, H4 Verband tussen leerjaar van afstroom en gemiddelde Cito Dataset CumLaude was beperkende factor voor opstellen van onderzoeksvragen… … Vervolgonderzoek gewenst; extra data nodig

Opmerkingen “Afstroom” brugklas niet meegenomen in onderzoek Indeling Cum Laude: Historie V2 – H3 – H4 – H5 is doorstoom havist, maar… onderzoekers delen leerling in bij afstroom VWO, dus buiten onderzoek gelaten Arbitraire keuzes onderzoekers: Historie H2 – H3 – T4 – H4 – H5 = havo doorstroom Historie H2 – T3 – T4 – H4 – H5 = opstroom VMBO-t, buiten onderzoek gelaten

Verdere onderzoeksvragen 1. School gerelateerd … Wat is de voorspellende waarde van een advies en een Cito-score? Wat zijn oorzaken voor afstroom ? Wat zijn de mogelijkheden voor onze VO-school om de afstroom te beperken? 2. Opschalen naar regionaal / landelijk niveau … Data CumLaude koppelen met data uit onderzoek ‘Inventaar’(KAANS): Sociaal Economische status (SES), zoals opleiding, arbeid, inkomen ouders. Uitwisselen resultaten andere scholen, onderzoeksinstituten Disseminatie Het onderzoek naar de afstroom is zeker nog niet afgerond Wat we zojuist hebben gepresenteerd ging over de afstroom vanuit de havo We hebben ondertussen ook vergelijkbare onderzoeken verricht naar het vmbo en vwo Met in grote lijnen vergelijkbare resultaten Graag zouden we de drie onderzoeken willen uitbreiden. Zo vindt er een verschuiving plaats van het belang van de cito-score naar het advies van de basisschool. Het is interessant om te weten wat is de relatie tussen beide en hoe groot de voorspellende waarde is van zowel Cito-score als advies. En als we de omvang van de afstroom weten, wat zijn dan de oorzaken? En als we die oorzaken zouden weten, welke mogelijkheden hebben we als VO-school om vanuit die oorzaken de afstroom te beperken? Vooral voor de directie van groot belang. Dit zijn zaken die we graag willen weten voor onze school, voor het Sintermeertencollege. Maar waarschijnlijk is het Sintermeertencollege niet uniek. De school staat in de regio Parkstad Limburg, met een bepaalde sociaal economische situatie. En landelijk wordt ook op andere scholen onderzoek verricht naar de afstroom En verrichten ook onderzoeksinstituten en universiteiten hier onderzoek naar. Dus zou het mooi zijn als we ons onderzoek kunnen opschalen naar regionaal en landelijk niveau. Concreet kunnen we dit bereiken door onze CumLaude dataset, van onze eigen school, te koppelen aan de dataset van het Inventaar onderzoek van de UM. Hierdoor krijgen we zicht op de Sociaal economische status van een leerling, zoals opleiding, arbeid en inkomen ouders. Zo ontstaat er ook een goede uitwisseling van resultaten. Om ook anderen te informeren en misschien wel te inspireren staan we ook op zo’n dag als vandaag hier. Kennis disseminatie als belangrijk onderdeel van onze kenniseconomie.

Onderwijs verbeteren … Verbinden van onderzoekers, beleidsmakers en docenten Onderwijs/schoolbeleid baseren op wetenschappelijk onderbouwd onderzoek Geen aannames Geen achterhaalde ‘hypes’(o.a. leerstijlen) Docenten met een onderzoekende houding Hiervoor nodig: Goede samenwerking tussen onderzoekers uit VO, universiteiten en andere onderzoeksinstituten Belangrijke positie onderzoekers binnen VO (tijd en geld) Want uiteindelijk is onderzoek niet alleen een mooi doel binnen het onderwijs Maar is onderzoek vooral een heel mooi middel binnen dat onderwijs Een heel belangrijk middel om dat onderwijs te verbeteren. Tenminste, dat zou het moeten zijn, een belangrijk middel… Daarvoor is het nodig dat onderzoekers, beleidsmakers en de docenten niet ieder apart op een eilandje staan, maar dat ze verbonden worden. Daarnaast zou het onderwijsbeleid meer gebaseerd moeten zijn op wetenschappelijk onderbouwd onderzoek. Dus geen aannames of achterhaalde ‘hypes , zoals bijvoorbeeld het leerstijlenverhaal De docenten zouden in hun dagelijks functioneren een onderzoekende houding moeten aannemen. Een gezonde reflectie en een kritische kijk hoe je zelf en in een team het onderwijs kunt verbeteren. Dat kan vanuit de docenten zelf komen, maar een school kan natuurlijk ook een omgeving scheppen waarin dit wordt gestimuleerd. Onderwijs verbeteren is een doel voor ons allemaal. Zeker ook voor ons als onderzoekers. Vanuit dat perspectief is het heel belangrijk dat onderzoekers uit het VO, maar ook vanuit universiteiten en andere instituten goed samen werken. En dat het onderzoek binnen het VO meer serieus wordt genomen, door de onderzoekers, zoals wij, een belangrijkere positie te geven. Al was het maar al eens door meer tijd en geld. Om naast alle andere taken die je hebt als docent ook je tijd en passie te kunnen steken in het verrichten van goed onderzoek. En daarmee een verbetering van het onderwijs. Het uiteindelijke doel waar wij ook weer vandaag bij elkaar zijn gekomen.

Bundelen en benutten van expertises Esmee Jonk Universiteit Maastricht / Inspectie van het Onderwijs

Aanleiding Uit gesprekken met scholen, zowel met docenten als met schoolleiders, bleek de afstroom in de onderbouw van het voorgezet onderwijs een belangrijk vraagstuk waar de praktijk mee worstelt. Door o.a. organiseren van workshops  kennis uitwisselen over hoe de afstroom in de onderbouw van het voorgezet onderwijs kan worden geanalyseerd. Educatieve Agenda Limburg/Academische werkplaats Onderwijs

Educatieve cyclus 4 1 3 Innovatieve projecten om oplossingen te testen Informatie-verzameling kwaliteit onderwijs 2 Kansen en knelpunten 3 Oplossingen ontwikkelen 4 Innovatieve projecten om oplossingen te testen Dialoog

Workshops Workshop 1 Wanneer is er sprake van afstroom? Workshop 2 Hoe wordt afstroom gedefinieerd op de verschillende scholen?  Workshop 2 Verkenning van de diverse berekeningswijzen van afstroom en bijbehorende uitkomsten Workshop 3 (in planning) Analyseplan Minder leerlingen afstromen naar een lager onderwijsniveau Komen tot verklaringen (schoolniveau & landelijk niveau)

Meerwaarde samenwerking Benut rijke informatie uit de praktijk Ophalen wensen en vragen uit de praktijk Formuleren en toetsen van specifieke hypotheses Benchmarken rijke informatie IvhO Moeilijkheden: - Investering van tijd - Gemêleerd gezelschap  kan je iedereen voorzien?

Benut elkaars kennis en krachten, ga het gesprek met elkaar aan en leer. Bent u geïnteresseerd en gaat u graag de samenwerking aan met andere betrokkenen uit de praktijk, onderzoek en beleid? Laat u horen en doe mee! Voor meer informatie en/of vragen kunt u terecht op www.academischewerkplaatsonderwijs.nl/werkplaatsen/afstroom-de-onderbouw-vo/. U kunt zich ook aanmelden als belangstellende en de resultaten van de workshops teruglezen.

Belang van de Educatieve Agenda Limburg voor Provincie Limburg Gerda Verbraeken, Provincie Limburg

Samenhang economisch beleid en Onderwijs en arbeidsmarktbeleid Provincie Limburg

Belang van de Educatieve Agenda Limburg voor Provincie Limburg Samenwerking tussen onderwijspartijen Zelf organiserend vermogen Adressering van knelpunten die het individuele schoolniveau overstijgen Toetsing van realiteitswaarde en effectiviteit

Samenvattend De Provincie heeft geen wettelijke taken maar voert Onderwijs-Arbeidsmarktbeleid uit als ondersteuning van het regionaal economische beleid De provinciale rol is faciliterend en richt zich op het bij elkaar brengen en verbinden van partijen Investeringen deze coalitieperiode: O&A circa € 10 miljoen