Workshop Omgaan met pesten 8-9-2014 Inspiratieavond Marlien van Stempvoort, onderwijsadviseur Fleur Runeman, onderwijsadviseur / Registerpsycholoog NIP (Kinder & Jeugd) http://www.youtube.com/watch?v=fbm2yhrmHAs&list=FL3J1ieoERWlG1ZoqK2p_Cbg&index=18 www.hetabc.nl

Programma workshop Binnenkomer (vraag/wens op post-it) Introductie Rondje vraag/wens + tips uitwisselen > post-its op flaps Toelichting op stroomdiagrammen “Omgaan met pesten” Paar vragen/wensen behandelen Filmpje Vreedzame School De Schakel Meningenspel Informatie pestcoördinator Contactformulier + afsluiter (lipdub) Fleur: Binnenkomer (lipdub + vraag/wens) Introductie Rondje vraag/wens + tips uitwisselen > post-its op flaps Toelichting op stroomdiagrammen “Omgaan met pesten” Marlien: Paar vragen/wensen behandelen Filmpje Vreedzame School De Schakel Meningenspel Informatie pestcoördinator Samen: Contactformulier + afsluiter (lipdub) 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Introductie Plan van aanpak tegen pesten van staatssecretaris Sander Dekker (OCW) en Kinderombudsman Marc Dullaert (mrt 2013) http://www.youtube.com/watch?v=-JXC-O1J1po Wetsvoorstel (wrschl. vanaf 1 augustus 2015) verplichting scholen: erkend anti-pestprogramma vertrouwenspersoon en anti -pestcoördinator veiligheid en welbevinden van leerlingen op school monitoren Plan van aanpak tegen pesten van staatssecretaris Sander Dekker (OCW) en Kinderombudsman Marc Dullaert (mrt 2013) http://www.youtube.com/watch?v=-JXC-O1J1po (3 min.) Reactie PO/VO-Raad op wetsvoorstel: http://www.poraad.nl/node/6371 http://www.internetconsultatie.nl/sociale_veiligheid_op_school 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Rondje vraag/wens + tips uitwisselen > post-its op flaps Suggesties t.a.v. preveventieve aanpak: opstekers i.t.t. afbrekers doorbreken anonimiteit (elk kind doet ertoe) positieve groepssfeer, samenwerken conflicthantering . aandacht voor vooroordelen, geldingsdrang . cyberpesten: samen Stappenplan opstellen 3 anti-pestregels: - iedereen hoort erbij - we zorgen ervoor dat iedereen zich gelukkig voelt in de klas - als je merkt dat iemand wordt gepest ben je verplicht het aan de lkr. te zeggen en dat is (alleen in dit geval) geen klikken! 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Expertgroep “Omgaan met pesten” Doelen: Het ABC helpt u het antipest wetsvoorstel te vertalen naar een praktische uitvoering die past binnen de visie en het beleid van uw samenwerkingsverband, bestuur of school; Pesten voorkomen (preventieve aanpak) en aanpakken (curatieve aanpak). Op welke terreinen? Consultatie; Professionalisering; Intervisiebijeenkomsten voor interne begeleiders/anti-pestcoördinatoren binnen het netwerk; In- en uitvoering van (erkende) interventies (door gecertificeerde trainers). In expertgroep zitten vooralsnog: Marlien, Fleur, Rachelle, Bouwien, Jelke, Jack, Annemiek en Janneke? 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Dia 7 Dia 8 Dia 9 8-4-2017 www.hetabc.nl Hulpvraag aan expertgroep "Omgaan met pesten via: - klantmanager - website - mailadres Consultatie Preventief handelen Advies t.a.v. ondersteuningsbehoeften n.a.v. wetsvoorstel Curatief handelen Advies en directe hulp t.a.v. ondersteuningsbehoeften Professionalisering Zie ondersteuningsbehoeften n.a.v. wetsvoorstel Zie ondersteuningsbehoeften In- en uitvoering interventies door het NJi beoordeeld Categorie 1: goedgekeurd: Nog geen beschikbaar Categorie 2: vooralsnog goedgekeurd Schoolbreed (specifiek gericht op pesten): - KiVa - PRIMA* Schoolbreed (non-specifiek gericht op pesten): - Kanjertraining - De Vreedzame School* Klasseninterventies (non-specifiek gericht op pesten): - PAD - Taakspel* Geïndiceerde interventies zoals: Alles Kidzzz, Plezier op school & Sta sterk Categorie 3: vooralsnog afgewezen Schoolspecifiek (non-specifiek gericht op pesten): - School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) - Omgaan met elkaar - Zippy's vrienden - Pestkoppen stoppen In- en uitvoering van overige interventies door Het ABC Zie dia 9 Deelname aan intervisiegroep/netwerk ib-ers/anti-pestcoördinatoren Dia 7 Dia 8 Dia 9 8-4-2017 www.hetabc.nl

Consultatie, professionalisering & intervisie/netwerk ib-ers/anti-pestcoördinatoren Hulpvraag aan expertgroep "Omgaan met pesten” Consultatie Preventief handelen Advies t.a.v. ondersteuningsbehoeften n.a.v. wetsvoorstel Curatief handelen Advies en directe hulp t.a.v. ondersteuningsbehoeften Professio- nalisering Zie ondersteuningsbehoeften n.a.v. wetsvoorstel Zie ondersteuningsbehoeften Deelname aan intervisiegroep/netwerk ib-ers/anti-pestcoördinatoren Inhoud consultgesprek (preventief handelen): Ondersteuningsbehoeften van de school: Om onze doelen (zie wetsvoorstel “Sociale veiligheid op school”) te bereiken binnen onze visie en ons reeds bestaand beleid hebben wij ten aanzien van constructief omgaan met pesten bijvoorbeeld het volgende (additioneel) nodig: Kennis over pesten [bijvoorbeeld over pestprotocol, (erkende) interventies, begeleiding van vertrouwenspersoon en anti-pestcoördinator en monitoren van veiligheid en welbevinden van leerlingen op school]; Interventies/materialen (nader te specificeren); Vaardigheden (nader te specificeren); Feedback (evt. ook na observatie); Afstemming in de leeromgeving t.a.v. omgaan met pesten met management, schoolteam, ouders en leerlingen. Inhoud consultgesprek (curatief handelen): Ondersteuningsbehoeften van de school (naast de info vermeld in de kolom van preventief handelen): Om bij dit pestincident de veiligheid en het positief omgaan met elkaar z.s.m. te kunnen herstellen/bevorderen hebben we aansluitend op onze visie en ons reeds bestaande beleid bijvoorbeeld het volgende praktisch uitvoerbare en op korte termijn beschikbare nodig: Kennis over curatieve interventies t.a.v. omgaan met pesten; Interventies/materialen “op maat gemaakt” (nader te specificeren); Hulp bij verwijzing binnen het netwerk (Transitie Jeugdzorg, GGZ, etc.) Afstemming in de leeromgeving t.a.v. omgaan met pesten met alle hierbij betrokkenen. N.a.v. het consultgesprek krijgt u van ons een advies “op maat”: Bij advisering/begeleiding streeft Het ABC naar uitvoering van reeds door het NJi als vooralsnog goedgekeurde of vooralsnog afgewezen interventies (zie tabel 3 en diagram 1). Aanbevelingen van Het ABC kunnen hiernaast nog niet door het NJi beoordeelde interventies betreffen, die naar ons inzicht wel stoelen op werkzaamheid in de praktijk (practice based evidence). Professionalisering: De inhoud van een professionaliseringstraject na een intake- of consultgesprek is afhankelijk van de ondersteuningsbehoeften van de school. Professionaliseringstrajecten kunnen na overleg op diverse niveaus ingezet worden, bijvoorbeeld: Teambijeenkomst(en) voor het voltallige schoolteam; Scholingsbijeenkomst(en) voor een selecte groep; Scholingsbijeenkomst(en)- of coachingsbijeenkomst(en) voor (individuele) leerkrachten/docenten. 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Interventies door Nji beoordeeld Hulpvraag aan expertgroep "Omgaan met pesten” In- en uitvoering interventies door het NJi beoordeeld Categorie 1: goedgekeurd. Nog geen beschikbaar Categorie 2: vooralsnog goedgekeurd Schoolbreed (specifiek gericht op pesten): - KiVa - PRIMA* Schoolbreed (non-specifiek gericht op pesten): - Kanjertraining - De Vreedzame School* Klasseninterventies (non-specifiek gericht op pesten): - PAD - Taakspel* Geïndiceerde interventies zoals: Alles Kidzzz, Plezier op school & Sta sterk Categorie 3: vooralsnog afgewezen Schoolspecifiek (non-specifiek gericht op pesten): - School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) - Omgaan met elkaar - Zippy's vrienden - Pestkoppen stoppen *: ook begeleiding door ABC t.a.v. borging, onderhoud, “opfris” KiVa: http://www.nji.nl/nl/Kennis/Databanken/Databank-Effectieve-Jeugdinterventies/Erkende-interventies/KiVa PRIMA-methode: http://www.nji.nl/nl/Kennis/Databanken/Databank-Effectieve-Jeugdinterventies/Erkende-interventies/PRIMA-methode Sta Sterk training: http://www.nji.nl/nl/Kennis/Databanken/Databank-Effectieve-Jeugdinterventies/Erkende-interventies/Sta-Sterk-Training dVS: http://www.nji.nl/nl/Kennis/Databanken/Databank-Effectieve-Jeugdinterventies/Erkende-interventies/De-Vreedzame-School SWPBS: http://www.swpbs.nl/ Taakspel: http://www.nji.nl/Pesten-Praktijk-Erkende-interventies-Beschrijving-interventie?itemnr=122680 Overig ( http://www.nji.nl/Pesten-Praktijk-Erkende-interventies ): Competentietraining 6-12 jarigen SO&T Gelijk = Gelijk? Kanjertraining Leefstijl Marietje Kessels Project Parent Management Training Oregon (PMTO) Plezier op school Rots en Water Zippy's Vrienden 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Overige interventies ABC Niveau school Na intake- of consultgesprek : - Advies t.a.v. keuze voor anti-pestprogramma passend binnen visie en beleid; - Advies t.a.v. aanpassing protocol omgaan met pesten; - Advies/begeleiding t.a.v. vertrouwenspersoon en anti-pestcoördinator (evt. intervisie); - Advies t.a.v. monitoring van veiligheid en welbevinden van leerlingen (evt. d.m.v. Veiligheidsthermometer dVS) - Bevorderen van samenwerking met ouders en leerlingen (bv. ouderavond & leerlingcommissie) - Optimalisatie van zorgstructuur (o.a. conflicthantering, herstelrecht, gesprekvaardigheden) Niveau klas Na intake/consult, evt. observatie of sociogram > Plan van aanpak (voorbeelden): - Overdracht aan leerkracht/docent van groepsvormende activiteiten of lessen gericht op omgaan met pesten; - Afname van bv. Veiligheidsthermometer dVS (leerkingen en ouders bij uitslag betrekken); - Introductie van de Oplossingsgerichte Pest Aanpak (OPA); - Ouderavond; - evt. lessen van Discussiëren Kun Je Leren (DKJL); - evt. Consultatieve Leerkracht Begeleiding (CLB), en Video Interactie Begeleiding (VIB); - evt. verwijzing door ABC i.s.m. Bascule. Indivi- dueel niveau Na intake- of consultgesprek inzet van een HGW/HGD-traject: - HGW/oplossingsgerichte gesprekken met betrokken leerling(en), leerkracht/docent en ouders; - Vaststellen onderwijs-/opvoedbehoeften van leerling(en) + advisering; - Advies t.a.v. ondersteuningsbehoeften van school en ouders; + evt. verwijzing door ABC i.s.m. Bascule. Op alle niveau’s ook voorlichting t.a.v. Cyberpesten. 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Rondje vraag/wens + tips uitwisselen 8-4-2017 www.hetabc.nl

Filmpje Vreedzame School De Schakel 8-4-2017 www.hetabc.nl

Meningenspel (eens/oneens?) “De anti-pestwet hebben wij niet nodig” “Gepeste kinderen lokken het wel een beetje zelf uit” “Chimpansees pesten om te leren hoe anderen op ze reageren. Dit hebben kinderen dus ook nodig” Social-media gebruik is altijd op eigen risico De anti-pestcoördinator is uitsluitend een aanspreekpunt 8-4-2017 www.hetabc.nl

Anti-pestcoördinator Belangenbehartiging: aanspreekpunt leerlingen en ouders Coördineren anti-pestbeleid op school Schooljaar 2014-2015: 3 x intervisiebijeenkomst (2-2,5 u) bij voldoende inschrijving. Doelen: Kennis/professionalisering; Consultatie; Uitwisseling van “good practices”; Oefening a.d.h.v. casuïstiek (ingebracht door deelnemers). De expertgroep organiseert in het schooljaar 2014-2015 driemaal een intervisiebijeenkomst, cq. netwerkbijeenkomst (duur 2-2,5 u).   Doelen van deze bijeenkomsten: Kennis/professionalisering t.a.v.: Kennis over pesten Interventies/materialen (w.o. ook gespreksvoering met kinderen en ouders) Vaardigheden die voor ib-ers/anti-pestcoördinatoren van belang zijn Afstemming in de leeromgeving Evt. verwijzingsmogelijkheden Consultatie: Intercollegiale consultatie: We willen juist met deze intervisiebijeenkomsten bereiken dat deelnemers bij hulpvragen de kennis en mogelijke oplossingen van elkaar uitwisselen en benutten Op basis van ingebrachte casuïstiek (bij voorkeur vooraf geanonimiseerd ingebracht of ter plekke ingediend) adviseert de expertgroep op hulpvragen Uitwisseling van “good practices” We willen graag bereiken dat deelnemers aan deze intervisiebijeenkomsten hun ervaringen van wat werkt en van wat niet/of minder goed werkt met elkaar delen (kennisdeling). Oefening a.d.h.v. casuïstiek (ingebracht door deelnemers) 8-4-2017 www.hetabc.nl www.hetabc.nl

Is uw school er al klaar voor? Nu nog een jaar te gaan om een en ander evt. (beter) op de rit te krijgen! 8-4-2017 www.hetabc.nl

Contactformulier + afsluiter http://www. youtube. com/watch Info bij: MvanStempvoort@hetabc.nl fruneman@hetabc.nl 8-4-2017 www.hetabc.nl

Referenties, o.a. Van Rooijen-Mutsaers & Udo (2013). Wat werkt tegen pesten? JGZ-richtlijn Pesten (concept sept. 2012) Landelijke organisaties voor ouders in het onderwijs: LOBO, NKO, OUDERS & COO, VOO (2005). Pesten op school: hoe ga je ermee om? http://www.digitaalpesten.nl/ Digivaardig & Digibewust en stichting Mijn Kind Online (2012): Digitaal pesten. http://mijnkindonline.nl/publicaties/brochures/brochure-digitaal-pesten http://www.pestweb.nl 8-4-2017 www.hetabc.nl