Presentatie Dwaande met je bedrijf, 04-11-2014 Rabobank Wholesale Powerpoint design 07 April 2017 07 April 2017 Presentatie Dwaande met je bedrijf, 04-11-2014 Eigen gegevens invullen Rabobank Drachten Friesland Oost Wiebe van der Veen

Rabobank Wholesale Powerpoint design 07 April 2017 Programma Banken en starters Ik heb een droom Waarvoor ga je naar een bank? Is het nog mogelijk om een financiering te krijgen als starter? Wat verwacht een bank van een ondernemingsplan? Risico’s en verzekeren

I have a dream “Ik heb drie dagen niet geslapen voor dat ik naar de bank moest” “De bank is net als de Chinese muur, lang en moeilijk te doorgronden” “Ik ga niet naar de bank, die wil toch niks” “50% van de ondernemingen bestaat na 5 jaar niet meer” “Ik kreeg zo maar een financiering van de bank, geweldig, ik kan los!”

Waarvoor ga je naar de bank? Slechts een beperkt aantal starters gaat naar de bank voor een financiering. Je gaat naar de bank voor: Betalingsverkeer: Zakelijke rekening (de fiscus wil graag een duidelijke administratie, hierbij helpt het om een zakelijke rekening aan te houden, banken verbieden het overigens ook in de algemene voorwaarden om een privé rekening zakelijk te gebruiken) Ideal voor webshops Financiering Verzekering & Pensioen

Ondernemingsplan Waarvoor zou je een ondernemingsplan schrijven? Slechts 1/3 van de starters maakt een ondernemingsplan 1/3 van de starters heeft een externe financiering nodig Waar bestaat een ondernemingsplan uit? Hoe kijkt de bank naar je ondernemingsplan?

Ondernemingsplan Ondernemer Onderneming Marktbeschrijving, wie zijn je concurrenten? Financieel plan: Omzetprognose winst en verlies rekening Investeringsopzet Financieringsopzet Zekerheden/betrokkenheid

Welk type ondernemer ben jij? De verkoper De manager De vakman

Test je ondernemersvaardigheden met de Rabo E-scan

Ondernemingsplan Ondernemer CV (Ervaring) / persoonlijke situatie Motivatie Sterke en zwakke punten Bedrijfsidee Wat ga je doen? Hoe ga je het doen? (product, prijs, plaats, personeel, promotie) Markt Marktonderzoek (branchegegevens, kengetallen) Marketingplan

Financieel Plan Investeringsbegroting (wat heb je nodig?) Financieringsplan (hoe ga je dat financieren?) Exploitatiebegroting (verwachte omzet, inkopen, kosten en winst) Liquiditeitsprognose (wanneer komt de omzet op je rekening en wanneer moet je de nota’s betalen?) Privé begroting (noodzakelijke uitgaven) Tip: Laat een accountant / boekhouder het plan toetsen

Balans (investeringsbegroting en financieringsplan) Rabobank Wholesale Powerpoint design 07 April 2017 Balans (investeringsbegroting en financieringsplan) Investering Financiering Verbouwing 5.000 Eigen inbreng Inventaris 5.000 - contant 10.000 Vervoermiddelen 15.000 - auto 15.000 Debiteuren 5.000 Krediet bank 10.000 Overig / onvoorzien 5.000 totaal 35.000 totaal 35.000

Rabobank Wholesale Powerpoint design 07 April 2017 Prognose resultatenrekening (exploitatiebegroting) Voorbeeld detailhandel Omzet 100% 340.000 Inkoopwaarde omzet 59% 200.000 Brutowinst 41% 140.000 Kosten: - personeel 40.000 - huisvesting 20.000 - verkoop 10.000 - auto 5.000 - overig 12.000 - rente 10.000 - afschrijving 8.000 totaal kosten 105.000 Nettowinst 35.000 Aandacht voor Cash Flow en privé-onttrekkingen

Beoordeling financieringsaanvraag Ondernemer / onderneming Kredietbehoefte Rentabiliteit Vermogen Zekerheden

1. Onderneming+ Ondernemer Uw motivatie om zelfstandige te worden ? Uw sterkten / zwaktes ? Uw ervaring / opleiding / netwerk / visie ? Product / prijs / plaats / promotie / personeel ? Branche (kansen & bedreigingen) Leveranciers (afhankelijkheid) Afnemers (afhankelijkheid) Kritische succesfactoren (locatie / assortiment / mate van innovativiteit)

2. Kredietbehoefte Is de aanvraag onderbouwd? (hoe is de verwachte omzet opgezet? Zijn er facturen voor de investeringen?) Liquiditeitsbegroting Is het een realistische of verantwoorde investering annex financieringsvraag? “Krijgen wij ons geld terug” De bank levert namelijk geen risico kapitaal Stem de looptijd van de financiering af op de levensduur van het bedrijfsmiddel

3. Rentabiliteit Hoe is de (historische) rentabiliteit? Is de begrote rentabiliteit reëel? Was de cashflow voldoende en is de begrote cashflow voldoende? (t.b.v. aflossingen en herinvesteringen) Wat zijn de branchenormen? Is de ondernemersbeloning reëel?

4. Vermogen Hoe is het vermogen opgebouwd? Wat zijn de branchenormen?

5. Zekerheden Bedrijfspand Inventaris / Machines Auto -/- lease Debiteuren Voorraden -/- voorr.crediteuren Borg door derden (familie, partner etc.) Borgstellingskrediet (staatsgarantie) Informal Investors

Tips Denk vooruit als ondernemer Vergeet BTW en werkkapitaal niet in je plannen mee te nemen Hoe gaat het met mijn onderneming als bijvoorbeeld de omzet daalt met 30%? Ben ik op een juiste manier gefinancierd, sluit dit aan bij mijn situatie?

Meer informatie: www.rabobank.nl/starten Startproof (online Rabo ondernemingsplan) Ondernemerstest (Rabo e-scan) www.rabobank.nl/ikgastarten

Waarom kritisch bij start onderneming? 50% van de ondernemingen bestaat na 5 jaar niet meer (70% van de ZZP’ers die binnen 4 jaar bedrijf moeten beëindigen hadden geen ondernemingsplan) “zorg voor de klant” Continuïteit van de onderneming met daarbij financieringslasten die passend zijn ook in moeilijke omstandigheden

Qredits Sommige kleine en startende ondernemers krijgen bij de reguliere banken geen financiering omdat ze niet voldoen aan de gebruikelijke acceptatiecriteria of anderszins nadere ondersteuning nodig hebben. Ondernemers kunnen hiervoor terecht bij Qredits. Dit is de handelsnaam van Stichting Microfinanciering Nederland. Het maximale lening bedrag is 150.000 EUR. Voor een financiering van 50.000 EUR tot 150.000 EUR is een schriftelijke afwijzing van een bank nodig. Naast financiering kunnen (startende) ondernemers ook bij Qredits terecht voor diverse ondernemerstools en coaching. Qredits is een initiatief van het ministerie van Economische Zaken en is mede gefinancierd door de Rabobank.

Risico’s Gebouwen Bedrijfsmiddelen Bedrijfsstagnatie Verkeer Aansprakelijkheid Rechtsbijstand Arbeidsongeschiktheid Personeel Overlijden Lang leven

Aandachtspunten: Brand Reconstructie Bedrijfsschade Aansprakelijkheid RI&E Werkgeversaansprakelijkheid Vermogensschade, beroepsaansprakelijkheid Arbeidsongeschiktheid Eigen risico, eindleeftijd, beoordeling van arbeidsongeschiktheid Overlijden Overlijdensrisicoverzekering

Dank en veel plezier en succes met ondernemen! Vragen? Dank en veel plezier en succes met ondernemen!