Communicatie met ouders van kinderen met gedragsproblemen Van ongedeelde naar gedeelde zorg: ouders, school en kinderen met ander gedrag Karlien Landman

Opzet workshop Aanleiding en opzet onderzoek Resultaten veldonderzoek Resultaten literatuuronderzoek Aanbevelingen - Vragen en discussie

Aanleiding CBS De Heerdstee bemerkt een toename in het aantal ouders van kinderen met gedragsproblemen die de zorg van school niet delen en waarmee de samenwerking/communicatie vastloopt

Vraag In hoeverre speelt dit probleem ook op de andere scholen in de Vensterwijk Beijum, om hoeveel en wat voor een leerlingen gaat het en wat kan er aan gedaan worden?

Onderzoek vanuit Lectoraat Integraal Jeugdbeleid door studenten 1) Inventariseren omvang ‘probleem’ (Els Hazekamp, PA) 2) Wat zijn mogelijke oplossingen? (Lana Aarens & Rozemarijn Boelema,MWD)

Inventariseren omvang ‘probleem’ Interviews met intern begeleiders van De Heerdstee en 4 van de 5 andere scholen - aantal - aanleiding zorg - wens van de school - kenmerken van de gezinnen - redenen waarom ouders weigeren

Resultaten – Aantal- Op het totaal van de 5 scholen (1500 leerlingen) wilden in 17 gevallen ouders niet meewerken (1,1%)

Resultaten –Aantal- - De Heerdstee. 6 van totaal 250 (2,5%) - De Dijk Resultaten –Aantal- - De Heerdstee 6 van totaal 250 (2,5%) - De Dijk 1 (op 120; 0,8%) - Johannes Calvijn 1 (op 180; 0,6%) - Dom Helder Camara 4 (op 400; 1,0 %) - De Beijumkorf 5 (op 550; 0,9%)

Resultaten - Aanleiding tot zorg- (info van 3 scholen) - leerachterstand - onacceptabel gedrag - provocerend gedrag - verwaarlozing (vaak combinatie)

Resultaten –Wens school- (info van 3 scholen) - verwijzing naar SBO (5 keer) - indicatiestelling ADHD/PDDnos/autisme verwante stoornis (7 keer) - test ABCG tbv rugzakje (3 keer)

Resultaten - Kenmerken leerlingen- - Nederlands (4), gemengd (3), overig (6) - 5 keer tweeverdieners, 1 keer éénverdiener, 6 keer beide ouders werkloos - 7 gezinnen hebben hulp (bv. MJD, Accare), 4 hiervan ‘multiproblem’ - 6 gezinnen bekend bij ZAT, 2 bij leerplichtambtenaar

Resultaten -Reden dat ouders toestemming weigeren- (volgens IB-ers) Ontkenning, onbegrip, taalbarrière, achterdocht, discriminatie, onmacht, bemoeienis, geen overzicht, beperkt in denken

Resultaten - Problemen in contact met ouders- - Nederlandse taal niet machtig - Ouders zien geen problemen of ontkennen - Ouders komen niet opdagen - Ouders zijn verbaal of fysiek gewelddadig

Resultaten - Twee groepen- - Allochtone ouders/achterstandsmilieu; kind leer-/ gedragsproblemen; ouders zien geen problemen, komen niet opdagen, soms gewelddadig - Hoogopgeleide tweeverdieners; kind cognitieve problemen; ouders ontkennen

Wat heeft school voor handen Wat heeft school voor handen? Alle scholen hebben stappenplannen voor gedragsproblemen bij kinderen ….

Wat heeft school voor handen Wat heeft school voor handen? Alle scholen hebben stappenplannen voor gedragsproblemen bij kinderen …. Lopen vast op moment dat ouders geen toestemming geven

Wat zijn mogelijke oplossingen? Wat kan een school doen om de samenwerking met de ouders te verbeteren?

Interviews met de directeur/IB-er van de scholen Interviews met de partners in het ZAT Leerplichtambtenaar Sociaal verpleegkundige Coördinator ZAT Wijkagent Jeugdagent Consulente Bureau Jeugdzorg

Onderwerpen scholen Samenwerking school en ouders Samenwerking school en ouders van zorgleerlingen Vastgelopen samenwerking

Resultaten - Samenwerking met ouders- Actief betrekken van ouders bij schoolproces kind door: Kennismakingsgesprek Bijeenkomsten Informatiebrief “10-minuten-gesprek”

Resultaten - Samenwerking met ouders van zorgleerlingen- Vaker “10-minuten-gesprek” Betrekken Intern Begeleider (op zeker moment) Ouders tijd gunnen of juist tijdig informeren over oplossing Maken logboeken gedrag kind

Resultaten - Samenwerking met ouders van zorgleerlingen- Gebruik maken van diensten Sociaal verpleegkundige ABCG RENN4/REC3 Zorgplatform intern begeleiders ZAT Leerplichtambtenaar

Resultaten – Vastgelopen samenwerking- Professionele taak van de school om initiatief te blijven nemen Bemiddeling Intern Begeleider Geduld, empathie en respect

Onderwerpen ZAT-partners Contacten met scholen Hoe kunnen scholen hen gebruiken wanneer samenwerking niet goed verloopt Samenwerking met ouders

Resultaten – contacten scholen en ZAT- Samenwerking met scholen divers Weinig betrokken/weinig inbreng bij ZAT Uniform beleid op scholen tav zorgleerlingen ontbreekt (ikv Vensterwijk)

Resultaten – Hoe kunnen scholen ZAT gebruiken- Leerplichtambtenaar: bemiddelen met stok achter de deur Sociaal verpleegkundige: bemiddelen om vertrouwensband BJZ: cursussen ‘Communicatie met ouders’ Agenten: voorlichting

Resultaten – Samenwerking met ouders- Aanbevelingen Duidelijke afspraken en regels Algemene regels en afspraken vastleggen in schoolgids Open houding en bereikbaar zijn voor ouders

Resultaten – Samenwerking met ouders- Aanbevelingen Uniformiteit tussen scholen Voorkom een machtsstrijd Niet bang zijn aan te pakken wanneer het uit de hand dreigt te lopen Durf problemen uit te besteden

Resultaten – Samenwerking met ouders- Aanbevelingen Maak gebruik van je netwerk Laat leerkrachten cursussen doen Benut ZAT overleggen

Literatuuronderzoek

Redenen vastlopen samenwerking Ouders accepteren niet dat de school een pedagogische taak op zich neemt Verschillen in pedagogisch handelen en visie Schuldig voelen (ouder of leerkracht) Zelfvertrouwen ouders mbt opvoeding

Redenen vastlopen samenwerking Taalbarrière en cultuurverschillen Stagnatie acceptatie door ouders Ouder staat niet achter de leerkracht Ouder zit zelf niet lekker in zijn vel/heeft problemen Ouder met te hoge verwachtingen van het kind

Redenen vastlopen samenwerking Kind vertelt thuis iets anders dan dat er daadwerkelijke gebeurd is en wordt daar voor beloond door aandacht ‘Onhandige’ mondigheid ouders Kritische houding ouders Angst bij leerkracht voor kritiek of niet eisen tegemoet te kunnen komen

In contact met ouders bewust zijn van dat/ rekening houden met Ouders hebben tijd nodig voor acceptatie

In contact met ouders bewust zijn van dat / rekening houden met Ouders reageren uit zorg om hun kind

In contact met ouders bewust zijn van dat/ rekening houden met Ouders zich deelgenoot moeten voelen (vanaf het begin)

In contact met ouders bewust zijn van dat/ rekening houden met Ouders vrijwel altijd ook een oplossing willen vinden

In contact met ouders bewust zijn van dat/ rekening houden met een oplossingsgerichte aanpak als beschuldiging of bemoeizucht kan worden ervaren

In contact met ouders bewust zijn van dat/ rekening houden met het inschakelen van externen als aantasting van het privédomein kan worden opgevat

In contact met ouders bewust zijn van / rekening houden met Cultuurverschillen (in brengen van/omgaan met slecht nieuws; mate van vrijheid in bepalen gedrag)

In contact met ouders bewust zijn van / rekening houden met Hoeveelheid/verwevenheid problemen in gezin

Kernbegrippen bij repareren vastgelopen samenwerking Loyaliteit Vertrouwen Openheid Ik-boodschap gebruiken Respect Zelfreflectie

Wat zouden oplossingen kunnen zijn Wat zouden oplossingen kunnen zijn? (preventief) -Contractueel partnerschap met afspraken over informatie verstrekking, gezinsassistentie en externe ondersteuning - Uniform beleid tussen scholen - In vroeger stadium samenwerking met ZAT

Wat zouden oplossingen kunnen zijn (preventief). - Stappenplan m. b. t Wat zouden oplossingen kunnen zijn (preventief)? - Stappenplan m.b.t. communicatie - Scholing leerkrachten in communicatie en leer- gedragsproblemen 45

Mijn vraag aan u: Is communicatie de sleutel?

!