Innoveren: Kansen zien en kansen pakken Lectoraat Ondernemen & Innoveren De Haagse Hogeschool Innoveren: Kansen zien en kansen pakken Dr. Saskia J.M.Harkema MBA Lector Ondernemen & Innoveren Jubileumbijeenkomst GTSC

Introductie Wie ben ik Wat doen we Waar gaat de lezing over Europa Nederland Grafische Sector Hoe moet ik innoveren 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Lectoraat Ondernemen & Innoveren De Haagse Hogeschool Europese ambities 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC Jubileumbijeenkomst GTSC

Lectoraat Ondernemen & Innoveren De Haagse Hogeschool De Europese agenda: wat 2010: Europa sterkste economie van de wereld LATEN WE BEGINNEN MET DE VISIE OP EU NIVEAU. DE DROOM VAN NEDERLAND IN EUROPEES VERBAND IS OM TE BEHOREN TOT DE TOP 10 VAN KENNISECONOMIEEN – WE WILLEN BIJ DE VOORHOEDE BEHOREN ALS HET GAAT OM KENNISONTWIKELING, KENISVALORISTATIE EN NIEUWE START-UPS. ECONOMISCHE DOELSTELLINGEN STAAN VOOROP; MEER GROEI, MEER WERKGELEGENGENHEID. RECENTE CIJFERS VAN HET CBS 2006 LATEN HIEROVER HET VOLGENDE BEELD ZIEN: 1) Innovatie en ondernemerschap de grootste knelpunten zijn voor Nederland 2) Het gebrek aan innovatie het gevolg is van een gebrek aan ondernemerschap 3) R&D uitgaven van bedrijven relatief laag zijn 4) Nederlandse bedrijven er in relatief beperkte mate in slagen om niet-technologische vernieuwingen door te voeren 5) Nederland zwak is in het commercialiseren van (technologische) kennis 6) Nederlandse bedrijven hun omzet minder dan gemiddeld halen uit technologisch verbeterde producten 7) Nederland goed is in het ontwikkelen van technologische kennis. DIT BIEDT KANSEN WANT ER IS DUIDELIJ RUIMTE VOOR VERBETERING. 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC Jubileumbijeenkomst GTSC

De Europese agenda: hoe Stimuleren ondernemendheid en innovatief vermogen Stimuleren keuze voor het zelfstandige ondernemerschap 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Nederlandse ambities 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

De Nederlandse agenda Het uitbouwen van een kenniseconomie Nederland socialer Behoud van economische groei Stimuleren allochtoon talent 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Ondernemerschap en innovatie in Nederland (CBS 2006/2007) Lectoraat Ondernemen & Innoveren De Haagse Hogeschool Ondernemerschap en innovatie in Nederland (CBS 2006/2007) Innovatie en ondernemerschap: grootste knelpunten Het gebrek aan innovatie gevolg van een gebrek aan ondernemerschap R&D uitgaven van bedrijven zijn relatief laag Nederlandse bedrijven slagen er in relatief beperkte mate in om niet-technologische vernieuwingen door te voeren Nederland is zwak in het commercialiseren van (technologische) kennis Nederlandse bedrijven halen hun omzet minder dan gemiddeld halen uit technologisch verbeterde producten Nederland is goed in het ontwikkelen van technologische kennis 1) Innovatie en ondernemerschap de grootste knelpunten zijn voor Nederland 2) Het gebrek aan innovatie het gevolg is van een gebrek aan ondernemerschap 3) R&D uitgaven van bedrijven relatief laag zijn 4) Nederlandse bedrijven er in relatief beperkte mate in slagen om niet-technologische vernieuwingen door te voeren 5) Nederland zwak is in het commercialiseren van (technologische) kennis 6) Nederlandse bedrijven hun omzet minder dan gemiddeld halen uit technologisch verbeterde producten 7) Nederland goed is in het ontwikkelen van technologische kennis. DIT BIEDT KANSEN WANT ER IS DUIDELIJK RUIMTE VOOR VERBETERING. 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC Jubileumbijeenkomst GTSC

De grafische sector 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Bedreigingen Gebrek aan lange-termijn oriëntatie Geringe veranderingsgezindheid Sterke oriëntatie op techniek Gebrek aan middelen bij kleine bedrijven Gebrek aan kennis die inspeelt op (technologische) ontwikkelingen Ontbreken management- en commerciële vaardigheden Toenemende concurrentie uit lage-lonen landen 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Enkele strategische uitdagingen Van “commodity industry” naar “added value industry” Integratie klant- en marktgerichte benadering Verbetering van het management van HRM en financiën Herstructurering van de industrie Verbetering winstgevendheid en financiele basis van bedrijven om groei te bevorderen. Ontwikkeling competenties op het gebied van marketing en sales Ontwikkelen netwerken Flexibiliteit in productie Internationalisering en globalisering Technologische ontwikkeling gericht op klantenwensen en niet op productiviteitsverbetering (Bron: Competitiveness European Graphic Industry, Ernst & Young, 2007) 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

De onderneming als broedplaats voor technologische en sociale innovatie 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Wat is innovatie? Schumpeter (1934): “neue kombinationen” Kirzner (1974): Inschatten van kansen Radicale en incrementele innovaties Iedere vernieuwing die bewust wordt uitgevoerd om een bepaald voordeel te behalen. Innovaties kunnen betrekking hebben op: Nieuwe producten en/of diensten Werkmethoden Organisatievormen Afzetmarkten 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Succesfactoren bij innovatie Duidelijke toegevoegde waarde Een goede voorbereiding Aansluiting bij de eigen kerncompetenties Een attractieve markt Klantgerichtheid Flexibiliteit en uitvoering Management van netwerkrelaties Innovatie vraagt om middelen De juiste doorlooptijd Marktindtrouctie net zo belangrijk als ontwikkeling. Managen van weerstand die kan ontstaan bij medewerkers! (Cooper, 2003) 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Dilemma’s van innovatie Productiviteit versus groei Autonomiteit versus controle Exploitatie versus exploratie Beheersen versus leren Uniformiteit versus diversiteit 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Het innovatieproces (aangepast van Tidd, 2004) Strategie Interne organisatie Idee Besluitvorming Realisatie Leiderschap Externe verbindingen 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

De omgeving waarin innovatie plaatsvindt Strategie: aanvalsplan Externe verbindingen: samenwerkingsrelaties, netwerken, clusters Leiderschap: creëren van voorwaarden Interne organisatie: volgende sheet 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

De interne organisatie 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

De 7 dimensies van een organisatie 1. Strategie : actieplan voor het hoe 2. Structure: bevoegdheden en verantwoordelijkheden. 3. Systems: systemen en procedures 4. Shared values: waarden en normen 5. Skills: vaardigheden/kerncompetenties 6. Style: cultuur van de organisatie 7. Staff: medewerkers 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Het innovatieproces Ideefase Kansen zien Ideeën genereren Besluitvorming Overwegen Uitwerken Beslissen Realisatie Organiseren Ontwikkelen Implementeren 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

I- Ideevorming Stap 1 Herkennen van een innovatiekans Bronnen Verrassingen Tekortkomingen Procesbehoeften Veranderingen in de afzetmarkt Demografische ontwikkelingen Nieuwe invalshoeken Nieuwe kennis 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

I- Ideevorming Stap2: Verkennen van kansen communiceren met andersdenkenden, gevarieerde externe contacten, kijken naar gebruikers Stap 3: Genereren van een idee 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

II- Besluitvorming Vaak mislukken innovaties omdat ondernemers onbezonnen aan de slag gaan Voorwaarden voor een besluit tot innovatie: De ondernemer is intrinsiek gemotiveerd voor het idee De verwachte opbrengsten dienen de kosten te overtreffen Het idee moet uitvoerbaar zijn 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

II- Besluitvorming Bij nieuwe producten zijn: Inschatting van de marktomvang Het gemak waarmee nieuwe klanten voor een nieuw product geworven kunnen worden Verkoopprijs Onzekerheid in besluitvorming kun je verminderen door: Uitstel van de beslissing Raadplegen gebruikers Partners te zoeken die in het risico willen delen Feedback organiseren en het schrijven van een plan 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

III- Realisatie Wat gebeurt er als een ondernemer besloten heeft met een innovatief idee verder te gaan? Typische activiteiten in de realisatiefase zijn: Voorbereiding Ontwikkeling Testen Implementatie Evaluatie Het belangrijkste wapen is het netwerk van de ondernemer. 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

III- Realisatie Valkuilen: Gebrek aan toegevoegde waarde Te weinig flexibiliteit in deze fase Ruzie met netwerkpartners Bescheiden inzet van middelen Te weinig aandacht voor marktintroductie 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Bijdragen van medewerkers Medewerkers bepalen mede of een innovatie een succes wordt of niet Weerstand tegen innovaties is te verwachten als: Doordat de innovatie de waarde van de huidige kennis en vaardigheden van medewerkers vermindert De verhoudingen tussen medewerkers veranderen Veranderingen niet in lijn zijn met heersende meningen en gedrag van medewerkers 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Conclusie De ondernemer die innoveert moet rekening houden met het volgende: Sturing Beleid Keuzes maken Communiceren Inspireren Verbinden Condities creëren 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC

Tot slot Dank voor jullie aandacht Voor vragen neem kontakt op met het Lectoraat Tel: 070-4457992 s.j.m.harkema@hhs.nl 9 April 2008, Jubileumbijeenkomst GTSC