Pinksteren – 2014 – Pentecost tekst/text: Gaelic: The Carmina Gadelica by Alexander Carmicheal (1900) English: Alexander Carmicheal/ Roel Bosch Nederlands/Dutch: Roel Bosch Foto’s/Photos: Tjitske Bongers Presentatie/presentation: Tjitske Bongers www.tjitskebongers.nl Deze presentatie mag verspreid worden/This presentatie might be distributed

Carmina Gadelica is a compendium of prayers, hymns, charms, incantations, blessings, literary-folkloric poems and songs, proverbs, lexical items, historical anecdotes, natural history observations, and miscellaneous lore gathered in the Gaelic-speaking regions of Scotland between 1860 and 1909. The material was recorded, translated, and reworked by the exciseman and folklorist Alexander Carmichael (1832–1912). From Wikipedia, the free encyclopedia We spreken over de jaren rond 1870. Ook de armste vissers en boeren op de Schotse Hebriden moesten belasting betalen. Ieder jaar kwam de ontvanger langs, te voet, met scheepjes van eiland naar eiland, van dorp naar dorp, soms maar een paar hutjes of huisjes bij elkaar. Als hij de stand had opgenomen was het vaak al te laat om weer verder te gaan, dus kreeg hij ergens onderdak. In het donker van de lange avonden was hij dan getuige van het leven van de mensen die sinds generaties in een redelijk voorspelbaar stramien leefden. Hij hoorde de tekst die de vrouw des huizes uitsprak, 's avonds bij het toedekken van het vuur, de gezegden over ziekte en dood, over zwangerschap en kinderen. Als hij doorvroeg, dan kreeg hij nog veel meer te horen. De mondelinge overlevering kende teksten voor alle gebeurtenissen van het leven. Alexander Carmichael, belastingontvanger, beschouwde het als een buitenkans dat hij deze teksten kon horen, en hij schreef ze op in hun oorspronkelijke taal, het Schots Gaelic, een Keltische taal die een bloeitijd had gehad rond het jaar 1000. Met liefde en aandacht spoorde hij mensen op die eeuwenoude teksten konden reciteren. Sommigen spraken ze met grote voorzichtigheid uit, alleen ergens in het geheim, waar niemand anders ze kon horen. De houding tegenover het Gaelic was negatief, de oude teksten werden als heidense toverspreuken veroordeeld door strenge dominees, nog slechts weinigen konden met viool, harp of fluit de voordracht ondersteunen. De leraar op school sloeg kinderen die een Gaelic tekst zongen met een riet op de vingers, kinderen mochten alleen onder een Engelse naam in de burgerlijke stand ingeschreven worden: het einde van een wereld leek in zicht. Daarbij kwam dat Engelse landeigenaren de bewoners van de Schotse Highlands en eilanden verjaagd hadden naar de arme kuststreek. Zo konden ze de binnenlanden als jachtgebied gebruiken, terwijl de oorspronkelijke bevolking onder erbarmelijke omstandigheden verkommerde. Velen van hen trokken weg naar Amerika. Een cultuur leek ten einde. Maar toen verschenen, in zes delen, vanaf 1899, de 'Carmina Gadelica', 'Gaelic Liederen'. Zo zijn ze dan toch bewaard gebleven, en herkregen ze een bestaan. Vandaag de dag beginnen ze weer een plaats in de wereld van geloof en spiritualiteit in te nemen. Roel Bosch

Ta mi lubadh mo ghlun An suil an Athar a chruthaich mi I am bending my knee in the eye of the Father who created me, Ik buig mijn knieën en God die me schiep mag me zien,

An suil an Mhic a cheannaich mi, in the eye of the Son who bought me, de Zoon die me meenam mag me zien,

An suil an Spioraid a ghlanaich mi, Le caird agus caoimh An suil an Spioraid a ghlanaich mi, Le caird agus caoimh. in the eye of the Spirit who cleansed me, in friendship and affection. de Geest die me schoonmaakte mag me zien, als vriend, als vertrouweling.

Tre t'Aon Unga fein a Dhe, Tabhair duinn tachar 'n ar teinn, Through Your own Anointed One, O God, give us fullness in our need, God, geef me, door die Ene die u gezalfd hebt,

Gaol De, love towards God, liefde tot u,

Gradh De, the affection of God, uw vertrouwen,

Gair De, the smile of God, uw glimlach,

Gras De, the grace of God, uw genade,

Sgath De, Is toil De, the fear of God, and the will of God ontzag voor u en de gave uw wil te doen

Dheanamh air talamh nan Tre, to do on the world of the Three, op deze wereld van u gedrieën,

Mar ta ainghlich is naoimhich A toighe air neamh Mar ta ainghlich is naoimhich A toighe air neamh. as angels and saints do in heaven; zoals de engelen en de heiligen die in de hemel volbrengen.

Gach duar agus soillse, Gach la agus oidhche, each shade and light, each day and night, In de schaduw en in het licht, bij dag en bij nacht,

Gach uair ann an caoimhe, Thoir duinn do ghne Gach uair ann an caoimhe, Thoir duinn do ghne. each time in kindness, give us your Spirit. steeds weer, teder en sterk: schenk ons uw Geest!