Herstelrecht in een notendop Hergo op School 12 oktober 2012

Wat is herstelrecht? Oorspronkelijk ontwikkeld als reactie op misdrijven Definitie: “Een optie op recht doen die prioritair gericht is op het herstel van de schade, het leed en de sociale onrust die door een misdrijf zijn ontstaan” Van dader-gericht naar schadegericht (paradigma) Prioriteit is geen monopolie (grenzen HR) Herstel: vrijwillig, onder druk, opgelegd Recht doen: subjectief en legaal

Uitgangspunten Waarom is het verboden te stelen en privé geweld te plegen? Het beschadigt individuele slachtoffers en de kwaliteit van ons samen leven Dus, als het toch gebeurt, wat is dan het meest logische antwoord? Schade te herstellen Herstelrecht herbront de oorspronkelijke reden van bestaan van de normhandhaving: de kwaliteit van het samen leven

Utopisch of realistisch? Herstelrecht lijkt steeds meer doenbaar Bemiddeling, kringen, groepsoverleg, maar ook slachtofferhulp en gemeenschapsdienst Ook na ernstige misdrijven Onderzoek laat gunstige resultaten zien Slachtoffers tevreden, recidive zeker niet slechter, openbare veiligheid niet bedreigt Maar methodologische problemen en meer nuance nodig Dringt steeds meer door in wetgevingen (bv. in Belgische Jeugdwet)

Herstelrecht een techniek? Zeker ook. Zoals in alle praktijken, zijn er ook in herstelrecht zeer goede “performers” en verschrikkelijke knoeiers. Dus nood aan permanente zorg voor technische kwaliteit, ernstige opleidingen en begeleiding

Herstelrecht als een filosofie Herstelrecht doet dwingend overheidsoptreden opschuiven ten voordele van overleg tussen de onmiddellijk betrokkenen en stelt herstel (in de brede zin van het woord) voorop ten nadele van leedtoevoeging Vertrekt dus van een andere visie op menselijke verhoudingen en op de wijze waarop een samenleving wordt gestuurd

Filosofie (2) De kwaliteit van het samen leven staat nu centraal Gelooft in de mogelijkheid van mensen om zelf constructieve oplossingen te vinden, indien daarvoor de juiste voorwaarden worden geschapen Respect, solidariteit en actieve verantwoordelijkheid Gemeenschappelijk eigenbelang

Uitdijing Deze filosofie is geen monopolie van herstelrecht Ook andere sociale praktijken Ook in omgaan met conflicten en onrechtmatigheden in andere sociale contexten (sociale conflicten, welzijnsoverleg, waarheidscommissies…) tuchtproblemen in de school.