DIVERSITEIT: OBSTAKEL OF UITDAGING? DE KRACHT VAN EEN ACTIVITEIT…

Inleiding Joke Standaert Ergotherapeut Werkzaam in psychiatrie Wie is hier nog ergo Wie spreekt geen Nl, Wie heeft kinderen, Wie is man, …. … dieper en dieper gaan… Nadien betrekken op de ijsberg en link maken naar Diversiteit

Diversiteit 1. Verscheidenheid, vaak bedoeld als biodiversiteit (soortenrijkdom) binnen een ecosysteem of binnen een populatie (bijvoorbeeld qua genotypen). 2. Verschil in waarden, attitudes, cultuur, overtuiging, etnische achtergrond, seksuele geaardheid, kennis, vaardigheden en levenservaring tussen de individuen binnen een groep. http://glossarium.regieraad.nl/Diversiteit

DIVERSITEIT = Veel omvattend begrip Waarden en normen, Gender, Cultuur, Taal, Nationaliteit, Geloof, Afkomst … Containerbegrip dat heel veel omvat. Alles waarin je anders kan zijn Eigenheid Identiteit

IJSBERGMODEL (Rocher, 1969) Hoe we mensen op het eerste moment zien is slechts een vertekening van wat er allemaal in omgaat

DB – Senegalese jonge man Agressief / schofferend / jullie zijn racisten… reageren bij uitnodiging. ? Waarom stel je je zo op zonder aanleiding Tijd nemen. Nabij zijn – samen wandelen. Plots werd het onzichtbare duidelijk – altijd uitgelachen geweest / kon niets goed doen / was steeds de pineut. Angst om terug afgewezen te worden.

Sunrise model Madeleine Leiningher Verpleegkundige, master in de verpleegkunde Master in sociale en culturele antropologie 3 PHD’s Grondlegger concept: Tanscultureel verplegen Culturele en sociale structuur is opgebouwd uit: Technologishe / religieuze / culturele waarden politiek economische opvoeding… Alle factoren zijn rechtstreeks en onrechtstreeks met elkaar verbonden. ! Om persoon holistisch te gaan bekijken. Alles hangt aan elkaar. Hoe iemand opgevoed is heeft invloed op hoe hij cultuur zal beleven of hoe hij aankijkt tegen het leven. ! Ons hier van bewust te zijn. Rekening houden met de verschillende aspecten maakt een puzzel – zal er voor zorgen dat je makkelijker toenadering kan zoeken / doelgerichter interventies plannen

Achtergrond van de ergotherapeut Achtergrond van de bewoner / patiënt We staan met ons beide model tegenover elkaar. Elk met zijn eigen normen / waarden / kennis / ervaringen /… Elkaar proberen tegemoetkomen ipv in een meesterpositie tov de ander te staan. Vaak iets wat je vanuit onmacht ziet. De therapeut plaatst zich Boven de patiënt waardoor het ongelooflijk moeilijk wordt om elkaar te ont-moeten. Bewust zijn van Cultuur: Ons waardenkader= hand geven Waardenkader Turkse vrouw = dag zeggen , maar geen hand geven aan een man. Is intimiderend in haar ogen en uitnodiging mbt seksuele act. Hierover praten. – brengen dat dit bij ons de beleefdheidsregel is…

Hoe communiceren Verschillende verwachtingen Verwachten dat de persoon je verstaat, Verwachten dat de persoon alsnog Nederlands leert, ‘Hot item’ mensen zijn hier 50 j geleden aangekomen. Was niet bedoeling hier te blijven. Hadden als doel terug te keren. Velen van de eerste generatie om die reden geen nl geleerd. Netwerk binnen de ‘eigen’ cultuur. Elkaar tegemoet proberen komen = doel op zich. Van hieruit verandering proberen bewerkstelligen.

Denk dat niemand op die manier benaderd wil worden Denk dat niemand op die manier benaderd wil worden. Hierdoor creëer je ook alleen afstand. Meesterpositie ten top Maar je zou er van verschieten hoe vlug we in zo’n discours terecht komen… Open Houding Non – verbaal Verbaal Schourderklopje

Op zoek naar hulpmiddelen Gebruik van pictogrammen, Mooi als basisondersteuning in gangen / in lokalen / op kasten /… Klinkt heel logisch, maar vaak wordt er niet aan gedacht. Gebruik van een woordenboek, Gebruik maken van google translate, Een tolk inschakelen, Familie inschakelen, …

Tolk: Vaak heel mooie intenties… maar wat als de finesse van taal niet kan vertaald worden? Wat als de tolk enkel letterlijk mag vertalen. Een cultureel bemiddelaar kan wel finesse vertalen. Bv: Vaak hebben we als ergo ook geen toegang tot gesprekken met tolken. Meestal behoort dit toe aan de maatschappelijk werkster / arts

Gebruik nieuwe media! Smartphone / Ipad / tablet Ook voor ouderen Stel je oordeel uit! Ga er mee aan de slag

Familie uitnodigen Familie … vaak een Belangrijke plaats Familie inschakelen om zaken van de oudere te verwoorden. / belangrijke info weer te geven

Activiteit als middel tot communicatie Wat de ‘logica’ van onze patiënt / cliënt / bewoner? Wat is de ‘betekenis’ van een bepaalde activiteit? Welke ‘voorstelling’ heeft hij van een activiteit? Waar hecht hij ‘belang’ aan? Wat is de ‘functie’ van een activiteit?

WAT IS DE LOGICA VAN ONZE PATIËNT Waar komt iemand vandaan? Wat is de afkomst? Wat is zijn beeld van gezondheidszorg? Hoe is zijn beeld van interactie treden met de ander Hoe heeft hij het ‘al die jaren gedaan’? Wat is zijn voorstelling van dagbesteding. Wat is zijn voorstelling van een activiteit? <-> wat is mijn voorstelling

WAT IS DE BETEKENIS VAN EEN ACTIVITEIT Kracht van het gebruik van act. – WAT GEEFT IEMAND WAARDE / WAARIN KAN HIJ GROEIEN / WAAR KAN HIJ ZICH NON-VERBAAL IN TONEN Afr vrouw, kwam nooit naar therapie. - engels- maar voelde zich niet welkom in de groep. 1 moment / week wel aanwezig. Kooktherapie “la mama” Manier om vanalles over zz te delen.

WELKE VOORSTELLING HEEFT IEMAND BIJ EEN ACTIVITEIT BETEKENIS GEVEN Mohamed – doorsnee ergoact niets voor hem. Kwam omdat hij moest maar “zat er maar wat bij”. Altijd een koffie moment. Vraagt om Thee Begint verhaal over Turken en Thee – stuntelig – met de woorden die hij kent. Krijgt vanaf dan wekelijks opdracht thee te maken. Doet dit dan volgens de rituelen – vraagt aan zijn vrouw om appelthee mee te brengen… krijgt plaats in groep. Wordt door mensen aangesproken ook al is de communicatie moeilijke…

WAAR HECHT IEMAND BELANG AAN Verhaal van Romina. 75jarige Vrouw van Albanië. Zeer psychotisch. Niet te breiken geen woord Nl UITNODIGEN – NABIJ ZIJN – TEGEMOETKOMEN – BEGELEIDEN Elke keer opnieuw. Meenemen naar ergolokaal. Met haar voor de kasten gaan staan. Kijken. Neemt op een bep. Moment zelf een lap stof uit de kast. Begint te naaien. Zeer grote steken – zeer chaotisch werk. Laten haar doen. Blijven nabij – blijven haar halen . Werkt steeds verder. Meer en meer structuur. Geen taal. Wel veel non-verbale communicatie. Met als gevolg dat ze zich een deel van de groep voelt en op termijn ook bij alles participeert.

WAT IS HET BELANG / DE ZIN VAN DE ACTIVITEIT Adriana is een Roemeense vrouw van 69 Heeft heel veel heimwee. Kijkt altijd uit naar het moment dat er tijd is voor een wandeling. Kan geen Nl. Maakt we duidelijk dat ze graag naar de kapel gaat. Weinig verbale communicatie; Zingt de hele weg. Afhankelijk van haar humeur / mood klaagzangen, mijmerende nummers of opgewekte liederen. In de kapel komt ze tot rust. Gaat een kaars branden en valt terug op haar eigen rituelen. Altijd zeer dankbaar dat ‘het kan’

ACTIVITEIT ALS INGANGSPOORT ABDUL zeer bijzonder man 26 komt tot niets – niet te bereiken weegt 180kg 1ste keren dat ik ind bij hem ga krijg ik geen aandacht, maar blijf wel zitten. Beetje bij beetje bouwen we een band op. Plots: Computer – gesofistikeerd Djprogramma – house / techno Aantal sessies later wil hij zijn brommer kuisen En nog later wil hij discus werpen – als kind was hij hier zeer goed in. Lang moeten aftasten – band opbouwen – elkaar gaan vertrouwen – ‘elkaars taal leren verstaan’ – respect opbrengen voor zijn ‘cultuur’ en zijn ‘interesses, maar vooral tijd maken. Maar… best van al, jullie denken dat het gaat om Abdul… niets is minder waar… hier gaat het om een ‘rasechte – zuivere Belg’ Over Wesley die het label had gekregen van ‘lastige patiënt – hier is niets mee aan te vangen’. Logica volgt van de cliënt Respect voor zijn cultuur Niet behandelt vanuit een meesterpositie => ont-moeting mogelijk

Besluit Diversiteit inzetten als SLEUTEL om in BEWEGING te komen Diversiteit als UITDAGING binnen het ONTMOETEN van de ander STEL JE OORDEEL UIT en DURF CREATIEF DENKEN DIVERSITEIT: ‘het anders zijn’

Referentie http://www.pigmentzorg.be/ http://courses.umass.edu/plnts285/TheIcebergModel.htm Allochtonen en kanker. Gids voor hulpverleners (derde herwerkte druk, september 2010) http://www.diversiteit-ergotherapie.nl/