GENEESMIDDELEN IN HET ZIEKENHUIS apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

GENEESMIDDELEN IN HET ZIEKENHUIS Apotheek: wat ? Veilig werken met medicatie enkele praktijkvragen met theoretische achtergrond

Meewerken aan medisch verantwoorde zorg Opdracht apotheek Meewerken aan medisch verantwoorde zorg Geneesmiddelenverdeling van voorschrift tot toediening Manueel – electronisch - automaatkasten Meehelpen aan controle, opvolging en bijsturen van klinische outcome van geneesmiddelen klinische farmacie Optimaal administratief en financieel beleid apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

 metingen: 50 fouten per dienst op 3maand Samenwerking tussen Juiste patiënt Juiste geneesmiddel Juiste dosage Juiste moment  metingen: 50 fouten per dienst op 3maand Samenwerking tussen arts – verpleging – apotheek - patiënt apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

Elk jaar 1.500 vermijdbare doden in Belgische ziekenhuizen 14 mei 2003 BRUSSEL -- Jaarlijks sterven in de Belgische ziekenhuizen 1.500 mensen door gebrekkige zorg. De cijfers die vorig jaar uit Amerikaans onderzoek (DS 11 maart 2002) werden afgeleid, zijn nu getoetst aan de Belgische situatie. Wetenschapper Arthur Vleugels pleit voor een betere kwaliteitszorg in ziekenhuizen. … Prof Vleugels van het CZV van Leuven heeft in 2002 en 2003 via de pers het probleem in ons land aangekaart en onder aandacht gebracht in de hoop de zorginstellingen te motiveren om een gestructureerde aanpak te initieren. Hij is niet van enige kritiek gespaard gebleven nadien. apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

GRAAD VAN ERNST frequentie Post- Te vermijden 1 Te vermijden 2 op nosoc Asp pneum DVT/PE decubitus procedural device falls Medicatiefouten anaesth frequentie Te vermijden 3

VERSCHILLENDE STAPPEN opdracht voorschrift Leveren apotheek klaarzetten toedienen factureren

Veilig werken met medicatie Oorzaken medicatiefouten apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

Veilig werken met medicatie Wat kan een verpleegkundige doen om medicatiefouten te voorkomen Wat zijn medicatiefouten? elke vermijdbare gebeurtenis die kan leiden tot onaangepast medicatiegebruik of letsels voor de patiënt Belangrijkste hulpmiddelen: Kennis – informatie – open communicatie ivm fouten apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. Gebrekkige verspreiding van kennis Van elk geneesmiddel dat je toedient moet je weten waarvoor het dient - Continu leerproces Lees de bijsluiter als je twijfelt Vraag informatie: geen enkele vraag is dom! Taak van apotheek om dit mee te verzorgen - Intranet: formularium, compendium Verderzetten project: affiches op dienst. H:\beheer apotheek\medicatiefouten\2006\TC\Actiefiche kennis medicatie TC (1).doc apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis TESTJE IVM BASISKENNIS 10 vragen Geïnformatiseerd systeem Ivm leveren en toedienen Vorming en opleiding = kennis KC In december 2005 gebeurde een screening van geneesheren verpleegkundigen apothekers; Van de 4 diensten die meededen aan de pilootstudie omtrent medicatiefouten. Het ging om een bevraging ivm het huidig medicatieproces Op grafiek: resultaat: hoe meer naar 100 hoe betere perceptie dat alles goed verloopt. Off the record, bleek het merkwaardig te zijn dat artsen doorgaans een goed idee hadden over het proces, verpleegkundigen tussenin en apothekers een eerder ongeruste houding Resultaten Alegemeen voor ons zh :De sterke punten en verbeterpunten voor ons ziekenhuis werden gedetecteerd. 1 organisatorische betrokkenheid 2 richtlijnen en procedures 3 vorming en opleiding (= kennis) 4 voorschrijven van geneesmiddelen 5 informatie over de patiënt 6 betrokkenheid van de patiënt 7 beschikbaarheid van informatiebronnen over geneesmiddelen 8 communicatie 9 meldingen en analyse van medicatiefouten (= registratie ADEs) 10 verpleegkundig informatiesysteem 11 omgevingsfactoren: de verpleegafdeling 12 de toediening van medicatie aan de patiënt 13 stockeren van geneesmiddelen en distributie 14 omgevingsfactoren: de ziekenhuisapotheek 15 informatiesysteem mbt het leveren van medicatie (=toedienen medicatie: C2P+ / nieuw MO) Omgevingsfactor: verpleegafdeling Betrokkenheid patiënt Melding en analyse fouten apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

Lees de bijsluiter of zoek op in compendium als je twijfelt 1. kennis Wat doen curare zoals Nimbex, Esmeron, Myoplegine Van elk geneesmiddel dat je toedient moet je weten waarvoor het dient Lees de bijsluiter of zoek op in compendium als je twijfelt apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1.kennis BIOLOGISCHE BESCHIKBAARHEID Wat is biologische beschikbaarheid BIOLOGISCHE BESCHIKBAARHEID = concentratie die in de algemene bloedbaan terecht komt hoe hoger, hoe beter IV : 100% zemelen : 0%  opmerking: Vancocin IV – oraal Rocephine IV in hersenen apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis Sublinguale resorptie Basische geneesmiddelen, vetoplosbare Verschil in werking tussen Motilium gewone tablet ten opzichte van een smelttablet Het werkt sneller – trager – even snel Welke medicatie mag geplet worden? Depakine Chrono co 500mg - Adalat oros co 30mg - Trandate co 100mg Sublinguale resorptie Basische geneesmiddelen, vetoplosbare Vb Temesta Expidet, Nitrolingual NIET Imodium en Motilium instant Maag-darm resorptie  Algemeen: snelst op nuchtere maag : afhankelijk van de presentatievorm, de formulering (RETARD-preparaten) apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis Transdermaal Normaal : enkel lokale werking vb zalven Welke pleisters mogen geknipt worden Diafusor – Durogesic - Niquitine Transdermaal Normaal : enkel lokale werking vb zalven TTS : Trans Therapeutisch Systeem Constante plasmaspiegel op lange termijn Afhankelijk van soort pleister mag er geknipt worden apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis SC Trage doorbloeding, dus trage resorptie Waarom wordt adrenaline toegevoegd aan xylocaïne 1)Omdat het sneller werkt - langer werkt - sterker werkt SC Trage doorbloeding, dus trage resorptie  Opmerking : kan bewust vertraagt worden Vb Adrenaline als vasoconstrictor toevoegen apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis Waarom interacties ? Eiwitbinding Waarom moet men voorzichtig zijn bij toedienen van Diphantoine, Lanoxine en anticoagulantia? Ze worden zeer snel in het bloed opgenomen - Ze zijn zeer toxisch - Ze geven veel interacties met andere geneesmiddelen Waarom interacties ? Eiwitbinding Wordt uitgedrukt in % in bijsluiter Enkel vrije moleculen kunnen werken Gevolgen : Kan probleem geven met combinatietherapie Vb lanoxine, diphantoïne, anticoagulantia Ook enkel vrije moleculen worden geëlimineerd apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis Biotransformatie: vooral voor vetoplosbare gmn Omzetten in hydrofiele moleculen die langs de nier kunnen worden uitgescheiden Door middel van enzymes die niets te maken hebben met afbraak van lichaamseigen processen zoals koolhydraat- eiwit en lipidenmetabolsatie belangrijkste: Cytochroom P45 oorzaak van veel voorkomende interactie tussen geneesmiddelen omdat beiden zelfde enzyme nodig hebben om afgebroken te worden Kan leiden tot hogere concentratie dan verwacht  Andere vb Enzyme-inhibitie en individuele verschillen vb Flagyl en alcohol : toxische reactie cfr disulfiram alcohol: aziaten cf blanken apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis Binding op receptoren Afhankelijk van oa )Welke toxiciteit is het grootst bij Amukin? 1)nefrotoxiciteit 2)Ototoxiciteit Binding op receptoren Afhankelijk van oa Affiniteit vb Penicilline-allergie – niet conc-afh vb Bejaarden - anxiolytica Concentratie ( vb Amukin: oto- en nefrotoxiciteit) apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

1. kennis Welke posologie is de beste voor Augmentin IV 3 x 2g - 4 x 1g Halfwaardetijd Tijd wanneer de concentratie in het bloed op de helft is terug gevallen Als groot : intervallen tussen toedieningen groter Vb Rocephine: 1 x Vb Penicilline: 6 x daags Opmerking : 3 x daags is niet om 8 -12 -18 uur maar om de 8 uur : vb 6 -14 -22 uur apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

2. Informatie Is order duidelijk? van arts ivm thuismedicatie dosis én frequentie toediening - Buscopan comp - Co Diovane - Scopolamine - sopalamine apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

2. Informatie Controleer de dosis en de naam nieuw voorschrift Verknip geen medicatie bij ontvangst uit de apotheek, houdt Unit Dose nieuwe dispensers Etiketteer steeds alle perfusies na bereiding Patiënt-identificatie Inhoud van perfusie apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

2. Informatie over patiënt Wat is gekend uit dossier? - Vb nierinsufficiëntie - Vb allergie Observeer de patiënt: nieuwe pathologie kan gevolg zijn van medicatie Braken Jeuk en irritatie Wijziging bloeddruk apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

3. Gebrekkige communicatie tussen diensten Patiënten onder chemotherapie Alle excreten zijn toxisch Normale werking van geneesmiddelen kan verstoord zijn. vb Zullen sneller misselijk zijn of braken apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

3. Gebrek aan standaardisatie van procedures omtrent geneesmiddelen Welke geneesmiddelen kunnen in wat opgelost worden Lasix, diphantoïne, Augmentin:  steeds in NaCl 0.9% Hoe lang zijn ze stabiel?  Oplostabel antibiotica ter beschikking Hoe worden poeders opgelost Acetylcysteine Calcium-Sandoz, Dvital Calcium apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

3. Communicatie ivm mogelijke problemen Melden van fouten Bijsturen Vermijden in de toekomst apo - 15/09/2005 - apr K. Claes

Einde Dank voor de aandacht !