In afgelopen decennia progressie geboekt in terugdringen gasgebruik gebouwde omgeving, vooral door isolatie, zuinige nieuwe woningen, hr ketels. Huidige besparingstempo is veel te traag. Er is een systeeminnovatie nodig om dit doel te halen. Daarin zullen verschillende partijen nieuwe rollen aannemen. Resultaat is dat de energievoorziening in de gebouwde omgeving er in 2050 geheel anders uit zal zien. Naar een energieneutrale gebouwde omgeving in 2050

Er gebeurt heel veel, maar..

1Investeringen op basis van Total Cost of Ownership49%Werking van de markt 2Visie en regie van de Rijksoverheid43%Instituties 3 Ondernemerschap van woningcorporaties 22%Marktvraag 4 Financiering door investeerders bij toepassing innovatieve energieconcepten 22%Marktvraag 5 Kennisniveau over werkelijke energieprestaties van innovatieve energieconcepten 22%Kennis en kunde 6Incentive structuur om duurzaam te investeren22%Werking van de markt 7Prestatiesturing door opdrachtgevers (zowel publiek als privaat)19%Marktvraag 8 Integrale samenwerking bij ontwikkeling van innovatieve energieconcepten. 16%Kennis en kunde 9 Er zijn onvoldoende praktijkvoorbeelden met een sluitende businesscase en een transparant inzicht in feitelijke prestaties 16% Marktvraag 10Integrale samenwerking bij toepassing van innovatieve energieconcepten 16% Kennis en Kunde.. daarbij zijn een aantal serieuze obstakels.

Daarnaast zijn er in de wereld om ons heen belangrijke ontwikkelingen…... die deze obstakels niet eenvoudiger te overwinnen maken

Ontwikkelingen Beperkte investeringsruimte particulieren Beperkte investeringsruimte institutionele partijen Teruglopendeoverheidsbudgetten Focus op bestaand gebied, afnemende nieuwbouw Van grootschalige naar kleinschalige gebiedsontwikkeling Crisis in de bouwsector Krimpregio’s Onzekerheid over energieprijs – wellicht daling? Stijgend elektriciteitsverbruik Inpassing duurzame bronnen

Integrale aanpak, vraagstuk koppelen aan: Betaalbaarheid energielasten leefbaarheid van wijken maatschappelijke opgave voor zorgkosten, comfortvraagstukken voor bewoners/gebruikers, verdichtingsopgave voor steden herstel crisis in bouwsector. Voor keuze van duurzame maatregelen en besparingsopties: aansluiten bij sterkten van de Nederlandse markt. Investeren in verregaande energiebesparing: Kapitaliseren van het besparingspotentieel in de bestaande voorraad. Oplossingsrichtingen

Beleidsaanbevelingen Aanpak via robuuste lange termijn normering Vergroening belastingstelsel Nieuwe financieringsarrangementen mogelijk maken Ruimte bieden aan de energieke samenleving