RAADSLEDENBIJEEKOMST EN STRATEGISCHE AGENDA WEST-BRABANT Schaal van gemeenten is steeds minder adequaat voor taken die uitgevoerd moeten worden (arbeidsmarkt, decentralisatie ABWZ, Jeugdzorg, bedrijventerreinen, volkshuisvesting, infrastructuur, etc); Regio West-Brabant is zo’n regio met 720.000 inwoners, 19 gemeenten, 440 raadsleden en 120 collegeleden en 6800 ambtenaren. In steeds meer gevallen zijn het ook bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijke instellingen die de regie hebben over delen van wat er zich in West-Brabant afspeelt; Daarom is ook met die geledingen samen opgetrokken om de balans voor West-Brabant te zoeken. Overheid heeft daarbij steeds vaker (slechts een overigens niet onbelangrijke) faciliterende rol Hoe staat regio Oost daarin, waarom is samenwerking voor haar van belang en wat maakt dat regio Oost van belang is voor West-Brabant. Eerst wat algemene ontwikkelingen met u langslopen om daarna in te zoomen op de strategische agenda en de bijdrage van regio Oost daarin. PRESENTATIE ALBERT REIJLINK, HOOFD STRATEGIE REGIO WEST-BRABANT, d.d. 06-09-2011 VOOR RAADSLEDENBIJEENKOMST

(WEST-)BRABANT IN RIJN-SCHELDE-MAAS DELTA nu: 6.51 2011: 3.09 London Amsterdam nu: 1.40 2011: 0.48 Breda Antwerpen nu: 0.43 2011: 0.18 WEST-BRABANT Paris nu: 4.14 2011: 2.33 Lyon nu: 12.50 2011: 6.45 nu: 8.25 2011: 3.45 Het linkerkaartje geeft aan dat de Rijn-Schelde-Maas-Delta in West-Europa een zeer belangrijke economische motor is gelet op de intensiteit van de bezetting van het gebied. Niet vreemd dus dat West-Brabant, als eerste voorland van het Antwerpse en Rotterdamse achterland in trek is. Het rechterkaartje geeft de versnelling aan binnen West-Europa door de Hoge Snelheidstreinen. Brabant is daar via Breda in 2011 op aangesloten. Kortom: kansen genoeg. Milano Barcelona nu: 20.30 2011: 6.45

2E MAASVLAKTE EN WEST-BRABANT ECONOMIE 2E MAASVLAKTE EN WEST-BRABANT MODAL SPLIT IN ABSOLUTE PERCENTAGES WEG: GROEI 70%; WATER: GROEI 400%; SPOOR: GROEI 450%. Modal shift is noodzakelijk maar Rijk stuurt daar niet op. Bedrijfsleven wel, samen met HbR via bv kadegelden. Binnenvaart zal dus sterk moeten gaan groeien. Werkendam is nu al Nederlands belangrijkste service- en onderhoudshaven. Kansen pakken maar wel ook met oog op kwetsbaarheid Biesbosch? Welke vraagstukken gaat dit opleveren op het vlak van duurzaamheid, leefbaarheid, mobiliteit (weg, water, spoor, buis), ruimte voor economie, etc

DUURZAME ONTWIKKELING WEST-BRABANT (Telos-model) Balans tussen economische, ecologische en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen Voorgesteld wordt om de politieke keuzes voor en van West-Brabant langs het denkmodel dat Telos heeft ontwikkeld, te laten verlopen. Het visiedeel van de SA hanteert dit dus als uitgangspunt; Economie, ecologie en sociaal-maatschappelijk moet er sprake zijn van een balans. Die balans is afhankelijk van politieke besluitvorming. Wat dit model biedt is om de consequenties van keuzes voor die drie kernpunten in beeld te brengen . Dus geen ontwikkeling van een bovenregionaal bedrijventerrein Weststad als niet ook de gevolgen voor ecologie en sociaal cultureel in beeld zijn gebracht. Geen uitvoering Ecologische hoofdstructuur in regio Oost als de gevolgen voor economie en mens niet ook duidelijk zijn. Aandacht voor de mens zonder oog voor economie en sociaal maatschappelijke aspecten is kansloos. Kortom: besturen is afwegen en besluiten en dat besluit is het evenwicht waarvoor West-Brabant kiest

3 (INTER-)NATIONALE ECON. SPEERPUNTEN ECONOMIE WEST-BRABANT 3 (INTER-)NATIONALE ECON. SPEERPUNTEN World Class Maintenance; Logistiek; Biobased economy; Zorgeconomie; Toerisme en recreatie; Agro (glastuinbouw en boomteelt) 1. West-Brabantse topsectoren: nationaal en internationaal en drie meer regionaal geënt. 2. Onze bestuurders en de ambtelijke top moet die kunnen dromen en opdreunen waar nodig is om juiste klimaat te creëren.

Waar werken de inwoners van U? (pendelgegevens 2010 West-Brabant) Ongeveer 40% in de eigen gemeenten; Ongeveer 30% elders in West-Brabant; Ongeveer 30% buiten West-Brabant 60% van de beroepsbevolking verdient de boterham buiten de gemeenten in de regio Oost Er van uit gaande dat u uw inwoners wilt vasthouden en ook hun kinderen, is het van belang mee te denken waar en in welke mate er werkgelegenheid voor hen is in en nabij regio Oost; Alleen al daarom is regionaal terrein Werkendam van belang, maar ook ontwikkelingen in Moerdijk, Gorinchem, Waalwijk en Den Bosch, Oosterhout. U moet dus ook daarmee schakelen! De ruimtevraag naar bedrijventerreinen vanuit bijvoorbeeld Havenvisie 2030 zal beoordeeld moeten gaan worden op effecten voor West-Brabant.

MAINTENANCE, LOGISTIEK EN BIOBASED ECONOMIE MAINTENANCE, LOGISTIEK EN BIOBASED Gaat om nieuwe werkgelegenheidskansen pakken waar MKB vervolgens een bron in vindt om haar deel te leveren; Maintenance, Logistiek en Biobased economy worden gekozen als drie topsectoren; Concentreert zich in een aantal gemeenten zoals Bergen op Zoom, Roosendaal, Moerdijk, Etten-Leur, Breda en Woensdrecht; Werkendam heeft specifiek rol in de maritieme maintenancesector. Bedrijven doen volop mee in proces World Class Maintenance. Relatie gelegd met collega’s in de Merwederegio. Voor de omliggende regio, bedrijven en werknemers van groot belang;

TOERISME, RECREATIE, AGRO, ZORGECONOMIE Met de Biesbosch en vestingstadjes als Woudrichem, Geertruidenberg en fort Altena doet volop mee met het aantrekkelijker worden als West-Brabant; De toenemende watersportfunctie draagt daar ook aan bij; regio Oost hoort tot het Vitale landelijke Brabantse gebied: agro moet daarbij een belangrijke rol spelen. Gebiedscommissie Wijde Biesbosch moet een vervolg krijgen: gesprekken om dat binnen RWB-verband te brengen. Zorgvoorzieningen: Gorinchem, Oosterhout, Breda, Waalwijk, Den Bosch

ECOLOGIE (energie, klimaat, natuur en landschap, bodem, lucht en water) De balans tussen economie en de mens kan niet zonder aandacht voor de ecologische kant in de breedste zin van het woord; Luchtkwaliteit irt infrastructuur, natuur en landschap als contra mallen voor economische belasting, duurzame energie (biobased); Waterkwantiteitsvraag vanwege klimaat verandering economisch inzetten: Waterschap loopt voorop daarmee. Impuls voor recreatievaart? De groene schakels tussen de woonkernen krijgen steeds meer gezicht. Staan financieel wel onder druk.

SOCIAAL MAATSCHAPPELIJK (lichamelijk en geestelijk welzijn van de West-Brabander) Verenigingsleven Sport en toneel Krimp en leefbaarheid kleine kernen Breedbandproject landelijk gebied Integratie MOE-landers Cultuur en kunst Topvoorzieningen zorg (ziekenhuizen)

RANDVOORWAARDEN VOOR DIE BALANS Mobiliteit en bereikbaarheid; Arbeidsmarkt; Ruimtelijke ontwikkeling; Wonen; Lobby; Bedrijfsvoering gemeenten Weg, water, spoor, buis: regio Oost heeft met name A27 en brug Gorinchem op haar grondgebied liggen;. Na 2015 immigratieregio, Universiteiten, Hogescholen en ROC moeten een doorlopende leerlijn ontwikkelen voor de sectoren waar tekort op ontstaat: zorg Ruimtelijk de wensen van economie, ecologie en sociaal maatschappelijk een plaatsje geven. We hebben de ruimtelijke visie WB al als basisstuk; Van kwantiteit naar kwaliteit; Krimp. Opzetten woonvisie regio Oost; Investeringen moeten komen van bedrijfsleven, onderwijs, den bosch, den haag en brussel; Zorgen dat we op de juiste wijze in de beleidsnota’s terecht komen. BrabantStad, DelTri, Zeehavenoverleg, Structuurvisie I&M: mogen collegeleden Breda u vertegenwoordigen in de fora waar zij als grote stad automatisch in zitten?; De 19 gemeenten moeten handen ineen slaan om bedrijfsvoering efficiënter te maken en om überhaupt nog personeel te kunnen krijgen, gelet op vergrijzing. Bundeling van activiteiten: backoffice belastingen, ict, hrm, leerplicht, inkoop, één arbeidsvoorwaardenpakket?

REGIO OOST Gemeenschappelijk bedrijventerrein Werkendam, Weststad, Dombosch; Voorzieningen kleine kernen, Idopsen; Projecten Brabant aan Zee (waterrand), Biesbosch (landschap van allure); Klimaatproof maken watersysteem: Merwede, Bergse Maas, Biesbosch; Decentralisatie awbz, jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg, leerplicht; A27, brug Gorinchem, spoor Utrecht-Breda (station Biesbosch); Subregionale woonvisie: van kwantiteit naar kwaliteit; “werken naar vermogen”; Bestuurlijk en ambtelijk de West-Brabantse kar mee helpen trekken;