Vrijwilligers in de pedagogische civil society Evelien Tonkens UvA Oktober 2013

DE BAL BIJ DE BURGER Bal bij de overheid cs.( ) Bal bij de markt ( ) Bal bij de burger ( ) Hoge verwachtingen van burgers als vrijwilligers mn. Via: –Burgerinitiatieven –Zelfbeheer (buurthuizen, bibliotheken, speeltuinen) –Georganiseerd vrijwilligerswerk –Burenhulp –Mantelzorg Nieuwe kansen voor: –Aanboren altruistisch overschot –Zingeving en erkenning –Doorbreken isolement Beleidsnota’s 2025: –weg met burgerkracht: grillig, onbetrouwbaar, conflicten, ongelijkheid, misbruik en uitbuiting… –Bal naar de overheid … Hoe deze nieuwe klapgijp te voorkomen? 5 problemen en mogelijke oplossingen

1: toenemende ongelijkheid In betere wijken meer vrijwilligers en andere actieve burgers (vanwege competenties en zelfvertrouwen) Hogere verwachtingen van actieve burgers:-> ‘burgerkracht’vooral in betere wijken Wat te doen? Lager gemiddeld opleidingsniveau -> Bescheidener verwachtingen van zelforganisatie Meer zelf organiseren, vrijwilligers lichtere taken geven Vrijwilligers actiever persoonlijk uitnodigen: –we hebben jou nodig omdat jij zo goed kunt… koken, voetballen, zingen …

2. Plug-in vrijwilligers Vrijwilligers bij projecten voor (kansarme) jongeren bijv. huiswerkbegeleiding (boek van Nina Eliasoph, Making volunteers): Plug-in vrijwilligers: Op zoek naar diepe, intense band Korte, soms onregelmatige inzet –-> verwarrend: elke dag andere tips over je werkstuk –-> zoveelste onbetrouwbare volwassene Plug-in vrijwilligers: schadelijk voor jongeren Wat te doen? Plug-in vrijwilligers: alleen zakelijke, dienstbare klussen Wil vrijwilliger meer? Dan diep en lang commitment

3. Afwijzen ‘zwakke vrijwilligers’ Wat te doen? Minder focus op individuele bijdrage, meer op bijdrage aan gemeenschap Training en scholing (zelf ontwikkelen of eisen van bijv. sociale dienst) Zwaardere eisen aan vrijwilligers en meer aanbod van ‘verplichte’ vrijwilligers (tegenprestatie bij zorg of bijstand) ‘zwakke’ vrijwilligers afgewezen

4: afhaken (sterke) vrijwilligers Zwaardere verantwoordelijkheid: -> afhaken vrijwilligers (speeltuinen, buurthuizen) Wat te doen? Uitgaan van wat (huidige) vrijwilligers wel willen en kunnen Geen radicale veranderingen: kleine stapjes, afstemmen op huidige vrijwilligersbestand

5. (Pedagogische) conflicten (speeltuinen): Conflicten over inzet: –Actieve vrijwilligers versus passieve ouders/ bezoekers Bij conflicten tussen kinderen: –Vrijwilligers durven niet in te grijpen; laten dit aan professionals Professionals worstelen met rol: ingrijpen of aan vrijwilligers laten Wat te doen? Bereid mensen voor op wrijvingen: hoort bij spannende vernieuwing Organiseer gelegenheid voor bespreken wrijvingen (om conflicten te voorkomen)

Kortom: ProblemenMogelijke oplossingen: OngelijkheidHoe lager opleidingsniveau wijk, hoe meer structuur en uitnodiging vrijwilligers Plug-in vrijwilligersPlug-in alleen voor zakelijk en dienstbare klussen Diepe band- dan diep commitment Afwijzen ‘zwakke’ vrijwilligers Meer focus op gemeenschap (ipv individuele bijdragen Training en scholing (eisen) Afhaken sterke vrijwilligersVeranderingen in kleine stapjes, afgestemd op huidige vrijwilligers (pedagogische) conflictenVoorbereiden op wrijvingen Gelegenheid bieden deze te bespreken