Presentatie voor CEPHIR 17 september 2012 Anton Kunst mmv Birthe Jongeneel, Mariël Droomers, Daniëlle Kramer, Karien Stronks

Volksgezondheid en woonomgeving • Feit: grote verschillen in gezondheidsituatie tussen wijken • Feit: in cross-sectioneel onderzoek een relatie aangetoond tussen (sommige) kenmerken van woonomgeving en (sommige) gezondheidsuitkomsten • Onzeker: zullen verbeteringen in woonomgeving echt leiden tot een verbetering in de gezondheid van de bevolking?

Wijkenaanpak als een reeks natuurlijke experimenten • Wijkenaanpak ingezet onder minister Vogelaar in 2006, en uitgevoerd vanaf medio 2008 • Doel: leefsituatie en sociale positie – wonen, werken, leren, integreren en veiligheid – van mensen in 40 aandachtswijken verbeteren • Gevolg: 40 “natuurlijke experimenten” om te onderzoeken of investeren in wijken leidt tot betere gezondheid van bewoners

• Samenwerkingsverband AMC/UvA, UM en RIVM • Financiering: ZonMw • Landelijk onderzoek • Samenwerkingsverband AMC/UvA, UM en RIVM • Financiering: ZonMw (2009-2013)

• Onderdeel 1: Monitoring van de implementatie van wijkactieplannen in alle 40 wijken • Onderdeel 2: Nationale evaluatie op basis van bestaande enquêtes en registraties onder alle 40 wijken • Onderdeel 3: Nieuw longitudinaal onderzoek onder ca. 2000 personen in 10 aandachtswijken en 10 controle wijken

Onderdeel 1: monitoring van Wijkenaanpak In 2009: inventarisatie van actieplannen in alle 40 wijken Eind 2011: inventarisatie van implementatie van deze plannen Vragenlijsten, mondelinge interviews en documenten. Voldoende respons in 38 wijken Per wijk en per deelterrein: maatregelen gescoord op potentiële impact op volksgezondheid (bron: Droomers, Jongeneel et al, in voorbereiding)

Potentiële impact

Onderdeel 2: nationale evaluatie Op basis van bestaande gegevens (enquêtes en registers) Eerst: evaluatie van vergelijkbare ‘experimenten’ in het recente verleden Daarna: evaluatie van korte-termijn effecten van de Wijkenaanpak (én cross-sectionele beschrijvingen van gezondheid in de 40 aandachtswijken)

Evaluatie van recente ‘experimenten’ (1) Op basis van gegevens WoON (CBS) voor 2006 en 2009 Uitkomstvariabele = lichamelijke activiteit in 2009 Onderzocht in relatie tot omgevingskenmerken in 2006 en veranderingen daarin in 2006-2009 Plaatjes en multi-level regressiemodellen (tekenen en rekenen)

Evaluatie van recente ‘experimenten’ (2) veranderingen in verkeersveiligheid in buurten

Evaluatie van recente ‘experimenten’ (3) meer veiligheid, meer lichamelijke activiteit?

Evaluatie van recente ‘experimenten’ (4) minder verloedering, meer lichamelijke activiteit?

Evaluatie van recente ‘experimenten’ (5) Ook positieve relaties met veranderingen t.a.v. groenvoorzieningen resp. sociale cohesie  Meer directe steun voor de verwachting dat veranderingen in omgeving kan leiden tot veranderingen in gezondheidsuitkomste Uiteraard geen definitief bewijs - confounding (waardoor veranderen buurten?) - mobiliteit van bewoners

Eerste evaluatie van wijkenaanpak (1) Gegevens: POLS surveys 2003-2010 Gedetailleerde info persoonskenmerken, inclusief woonwijk Verschillende uitkomstvariabelen, incl. mental health index (MHI) Analyse volgens quasi-experimenteel design Voor vs. nameting: trend 2003-2008 vs. trend 2008-2010 Interventie vs. controle gebieden: 40 wijken vs rest Nederland (bron: Droomers et al, Jongeneel et al, Kramer et al)

Eerste evaluatie van wijkenaanpak (2) trends in % bewoners dat sport

Eerste evaluatie van wijkenaanpak (3) trends in % dat regelmatig wandelt

Eerste evaluatie van wijkenaanpak (4) trends in % goede mental health

Uitkomsten regressie-analyses voor mental health (1) Trends in aandachtswijken: - tot 2008: -0.01 - na 2008: +0.02 verschil: +0.03 = a Trends in rest Nederland - tot 2008: +0.03 - na 2008: -0.05 verschil: -0.07 = b Effect “Vogelaar” (a-b) 0.11 (95% betrouwbaarheidsinterval) (-0.07; +0.28)

Uitkomsten regressie-analyses voor mental health (2) Effect naar geslacht resp. wijktype Totale bevolking +0.11 (-0.07, +0.28) Mannen -0.14 (-0.41, +0.14) Vrouwen +0.25 (+0.03, +0.48) Intensieve wijken +0.27 (+0.01, +0.52) Extensieve wijken -0.01 (-0.27, +0.24)

Wat zijn we verder aan het evalueren Trends in andere uitkomsten (algemene gezondheid, roken) Trends bij specieke soorten interventies (vb. voor stenen vs. mensen) Inzoomen op veranderingen in specifieke wijken (Amsterdam-West, Arnhem)

Vragen, suggesties ... Anton Kunst a.kunst@amc.uva.nl Een onderzoek van AMC/UvA, UM en RIVM mogelijk gemaakt door