Aangeboren gehoorverlies en ontwikkeling Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Invloed prenataal horen 16 wk: bewegingsreacties geluiden (250-500 Hz) Direct na geboorte: stem moeder hartactie rustiger, zuigkracht Busnel. Fetal audition. Annals of the New York Academy of Sciences [0077-8923] Busnel 1992;662:118 -34 22 dagen: eerste aanleg van het oor. 6 weken: buiten-, midden- en binnenoor (deels) aangelegd 12-16 weken: structuren klaar en reactie op geluidsprikkels (Shahidullah & Hepper 1992) 18 weken: orgaan van Corti helemaal in staat tot reactie. 24 weken: gehoororgaan structureel compleet Gehoorsensoren op basillaire membraan nemen aanvankelijk alleen lage tonen waar; in de loop van de ontwikkeling worden de waargenomen frequenties steeds hogen Aanvankelijk hoort fetus vooral ritmische hartslag van moeder. Bij 28 weken is de hersenschors voldoende ontwikkeld om een bewustzijn te ondersteunen. De foetus zal spraakpatronen (vooral de stem van de moeder) in zich opnemen, deze leren herkennen en er op reageren. Rustiger van stem moeder direct na geboorte: DeCasper AJ, Fifer WP Sience 1980. De eerste dagen na de geboorte zal er een geleidelijke overgang zijn van het ‘horen in water’naar het ‘horen via luchtgeleiding’. Chapman 1975 dissertatie: wiegelied van Brahms 6x dgs. Ged. 5 min. op neonatologie afd. Gaf snellere gewichtstoename dan stemgeluiden, die net zo vaak en lang afgespeeld werden. Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Prelinguale gehoorstoornis en ontwikkeling gezinsfactoren spraak gehoorstoornis taal relatie met ouders lezen leren theory of mind sociaal-emotionele ontwikkeling gedrag Relaties Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Predictieve factoren ontwikkeling Gehoorverlies Leeftijd ontstaan Ernst Duur (leeftijd detectie en behandeling) Duur taaldeprivatie Bijkomende beperkingen (verstandelijk, concentratie, persoonlijkheid, visus, psychisch, andere somatisch) Communicatie aanbod Psycho-sociale omgevingsfactoren Bijkomende beperkingen .bij schoolgaande kinderen in doven- en SH onderwijs 15-30 % , waarvan ernstig slechtziend 4,4%; andere somatische handicap 5,5%, verstandelijke handicap 18%. Graaf R.de, Knippers RWA, Bijl RV. Prevalentie en relevante achtergrondkenmerken van doofheid en ernstige slechthorendheid in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd 1998;142(32):1819-23. Achterstand in ontwikkeling of een beperking op een of ander gebied komt bij 30-40% van de kinderen met een gehoorstoornis voor.(Karchmer M, Allen T. The functional assessment of deaf and hard of hearing students. Am Ann Deaf 1993;144:68-77) Onderzoeken gebaseerd op selecties; m.n. te weinig/geen matig/ernstig verstandelijk gehandicapte kinderen.Voor neonatale screening werd bij matig/ernstig verstandelijk gehandicapte kinderen gehoorstoornis waarschijnlijk vaak gemist. Zij kwamen in verstandelijk gehandicapten-onderwijs of dagverblijven terecht Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Ontwikkeling ernstig slechthorende kinderen zonder neonatale screening Verstandelijke beperking 18 % Taalniveau vaak niet > 10-jarige Emotionele-/gedragsproblemen: 41% probleemscore in klinische range 29% van dove jongeren ondervindt ernstige psychische problemen Getallen betreffen geselecteerde groep: kk van doven-, SH onderwijs: m.n. matig-ernstig verstandelijk gehandicapten niet. Onderzoek >200 ESH en dove kinderen 4-18 jaar met de voor doven aangepaste versie van ouder-CBCL: gedrags- en emotionele problemen bij jongens en meisjes 1½ keer vaker voor dan bij horende kinderen van zelfde leeftijd. Bij 41% bevond de totale probleemscore zich in de klinische range, tegenover 15% bij de algemene bevolking van die leeftijd.(v. Eldik) Eur Child Adolesc Psychiatry. 2008 Oct;17(7):414-23. Epub 2008 Sep 22 , Fellinger J, Holzinger D, Sattel H, Laucht M. Beoordeling door jongeren zelf met YSR: 41% probleemscore in klinische range (v.Gent) Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Beïnvloeding ontwikkeling Vroege herkenning met neonatale screening Vroege behandeling: hoorapparatuur/CI + training Vroege onderkenning en behandeling bijkomende stoornissen (onderzoek oorzaak gehoorstoornis) Vroege verwijzing voor (gezins)begeleiding Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl Hulp bij ontwikkeling Ondersteuning bij acceptatie Aanleren visuele communicatie aan gezinsleden (en anderen) Specifieke opvoedingsadviezen Adviezen over hulpmiddelen Speciaal taalprogramma Visueel ondersteund onderwijs Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Lichte- en eenzijdige gehoorstoornis Gevolgen voor functioneren afhankelijk van: Mate van verlies Vroege onderkenning Bijkomende stoornissen Omgevingsfactoren Prevalentie psychosociale problemen bij licht verlies idem als bij ernstiger gehoorverlies Onderzoek in Noord-Australie 2003-2005: 186/145.000 leerlingen in gr. 1 t/m 8 die school bezochten hadden gehoorverlies aan beste oor van tenminste 40 dB; 99 met IQ > 70 geincludeerd in onderzoek naar psychische gezondheid en kwaliteit van leven. SDQ door ouders en leerkrachten ingevuld, en lijst voor kwaliteit van leven door ouders en kinderen. Kinderen met gehoorverlies scoorden significant hoger (= meer problemen) op SDQ ingevuld door ouders en leerkrachten dan norm populatie; meest op gedragsproblemen, emotionele problemen en problemen met andere kinderen, in mindere mate op hyperactiviteit en onoplettendheid. Ouders hadden in algemeen positief beeld m.b.t. kwaliteit van leven, bij de kinderen zelf waren duidelijk ontevredener hierover. Er was geen relatie tussen mentale gezondheid/kwaliteit van leven en ernst van het gehoorverlies. Felinger J, Holzingenr D, Sattel M, Laucht M. Eur Child Adolesc Psyciatry, 2008, Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Conclusie Vroege detectie (+ diagnostiek en behandeling) kan (onherstelbare) schade taalontwikkeling voorkomen psychische problematiek wellicht niet voorkomen/verminderen zoveel mogelijk gelijkwaardige ontwikkelingkansen realiseren Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl Conclusie (Vroeg) onderzoek naar bijkomende stoornissen (oorzaak gehoorstoornis) nodig wegens: frequent voorkomen (preventie beperkingen) 1 + 1 = 3 ! interfereren met ontwikkelingskansen (persoonlijke en economische schade!) Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl De medische diagnose is nog maar het begin……… Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl

Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl http://www.gebarencentrum.nl http://www.hoorstichting.nl/ http://www.fodok.nl/ http://www.nvvs.nl/ http://www.ci-amsterdam.com http://www.tolknet.org/ Effatha Guyot Groep – www.effathaguyot.nl - info@effathaguyot.nl