HBO en Ad; feest der herkenning!? Floor Boselie-Abbenhuis en Bert Broerse Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Opbouw presentatie Schets Nederlands onderwijssysteem Wat vooraf ging Aanleidingen Associate degree (Ad) Kenmerken Ad Ad-pilots Evaluatievragen Opdrachten voor de toekomst HBO en Ad; feest der herkenning!?

Schets Nederlands onderwijssysteem 22 Master WO (1 jaar) Master HBO (1 jaar) 21 Bachelor WO (3 jaar) Bachelor HBO (4 jaar) 20 middelbaar beroepsonderwijs (MBO: ½ - 4 jaar) 19 Ad (2 jaar) 18 vso so voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (VWO - 6 jaar praktijk ond. 17 hoger algemeen algemeen vormend ond. (HAVO - 5 jaar) voorbereidend middelbaar beroepsond 16 15 14 13 12 primair onderwijs en speciaal onderwijs (8 jaar) 11 10 9 8 7 HBO en Ad; feest der herkenning!? 6 5

Wat vooraf ging Nederland kende korte opleidingen (2-3jarig) in het hbo Opvatting Nederland bij invoering bama-structuur: geen plaats daarbinnen voor andere ho-opleidingen dan bachelor of master Karakteristiek kort-hbo: wel hbo-diploma, maar geen eindniveau hbo-bachelor arbeidsmarktrelevantie soms niet duidelijk Beëindiging kort-hbo per 31 december 2007 HBO en Ad; feest der herkenning!?

Twee aanleidingen Associate degree Behoefte bij vooral midden- en kleinbedrijf aan werknemers met opleidingsniveau tussen mbo-4 en hbo-bachelor Behoefte aan meer hoger opgeleiden geen toename instroom te verwachten uit havo/vwo noodzaak tot aantrekken andere doelgroepen: mbo’ers die anders arbeidsmarkt op zouden gaan en werkenden tweejarig programma voor hen mogelijk aantrekkelijk anders dan in Vlaanderen: Ad minder bedoeld als oplossing voor uitval uit bachelor HBO en Ad; feest der herkenning!?

Politieke besluitvorming 2004: Uitspraak voltallige parlement dat tweejarige programma’s in hbo ingevoerd moesten worden Voornemen regering om experimenten te starten Parlement vond dit onvoldoende doortastend Daarom: besluit om kleinschalig te beginnen (pilots) en na evaluatie pilots (2010) Associate-degreeprogramma’s breed in te voeren Dus formeel nog wel go/no go in 2010, maar inzet is doorgaan. Ad daarom inmiddels opgenomen in Wet op hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. HBO en Ad; feest der herkenning!?

Kenmerken Ad-programma’s (1): Onderdeel van hbo-bacheloropleiding Minimaal 120 ECTS (in praktijk 120 ECTS) Uitsluitend bij hogescholen (ondanks pleidooi roc’s) Zelfde vooropleidingseisen als hbo-bachelor Maar: vooral bedoeld voor mbo’ers en werkenden (voorlichting op hen gericht) Leidend tot wettelijke graad: de Associate degree HBO en Ad; feest der herkenning!?

Kenmerken Ad-programma’s (2) EQF niveau 5 Dubbelkwalificerend: 1. Doorstroom naar hbo-bacheloreindniveau zonder studievertraging: 120 Ad + 120 doorstroom = 240 ECTS hbo-bachelor 2. Arbeidsmarktkwalificerend In Nederland meer dan in Vlaanderen Ad (ook) als doorstroomkwalificatie uitgewerkt. HBO en Ad; feest der herkenning!?

Kenmerken Ad-programma’s (3) Kwaliteit geborgd door NVAO Geen doelmatigheidstoets (doelmatigheid wordt beoordeeld op niveau hbo-bachelor) Onderwijsvorm: voltijd, deeltijd of duaal EVC-procedures mogelijk Bekostiging zoveel mogelijk conform hbo (immers: Ad-programma deel van hbo-bacheloropleidingen) Geen diplomabonus in bekostiging (doorstroomprikkel) Studiefinanciering net als voor andere ho-studenten HBO en Ad; feest der herkenning!?

Inrichting pilotfase Hogescholen konden aanvragen doen voor pilots Hogescholen kozen zelf de studiegebieden (ook in toekomst voorzien) Aanvragen werden beoordeeld op: Kwaliteit programma incl. inbedding in bachelor Arbeidsmarktrelevantie Kans op instroom van doelgroepen (mbo’ers/werkenden) Samenwerking met roc’s HBO en Ad; feest der herkenning!?

Inrichting pilotfase (2) 57 pilotaanvragen gehonoreerd 20 hogescholen betrokken waarvan 2 privaat bekostigd Goede spreiding over studiegebieden en regio’s Momenteel circa 1200 studenten Pilots gestart in studiejaar 2006-2007 (24 pilots) of in studiejaar 2007-2008 (33 pilots) Voor lerarenopleidingen nog ronde pilots in de maak Eindevaluatie pilots in 2010, tussenevaluatie in 2008 HBO en Ad; feest der herkenning!?

Voornaamste evaluatievragen Arbeidsmarktbehoefte: eigen plek in functiegebouw voor Ad’ers? Geen verdringing mbo’ers of hbo-bachelors? Wie volgt een Ad? De beoogde doelgroepen of havisten/vwo’ers? Leidt Ad tot meer hoger opgeleiden? Effecten invoering Ad op aantal behaalde bachelors? Stroomt Ad’er door? Gaan degenen die anders bachelor zouden afmaken nu arbeidsmarkt op met een Ad? HBO en Ad; feest der herkenning!?

Opdrachten voor de toekomst Bekendheid Ad vergroten onder: potentiële studenten en hun werkgevers afnemend beroepenveld Transparantie in naamgeving bevorderen: Naar een gemeenschappelijke naam in Europa voor het Intermediate level in Higher Education (EQF 5)? Nederland ongelukkig met door Vlaanderen gekozen naam ‘HBO’ gelet op het in Nederland bestaande HBO HBO en Ad; feest der herkenning!?

Vragen? Floor Boselie – Abbenhuis Ministerie van OCW/directie Hoger Onderwijs Tel: 0031 70 412 2378 email: f.m.h.boselie@minocw.nl Bert Broerse Tel: 0031 70 412 4073 Email: b.a.broerse@minocw.nl HBO en Ad; feest der herkenning!?