Burgerparticipatie op het platteland Ervaringen vanuit het sociaal-cultureel volwassenenwerk 1 31 maart 2011 Hannes Hollebecq

Inhoud 4 vragen: 1.Speelt het scvw een rol bij burgerparticipatie? 2.Zo ja, welke rol(len)? 3.Wat is de meerwaarde van het scvw binnen dit verhaal? 4.Ervaringen & uitdagingen? 2

Inleiding -Sociaal-cultureel-volwassenenwerk? = verenigingen, bewegingen, volkshogescholen en vormingsinstellingen. -Zowel politieke als civiele participatie: onderscheid niet altijd even duidelijk -Lokaal 3

Speelt het scvw een rol bij burgerparticipatie? JA  scvw-organisaties zijn ontstaan vanuit verhaal van burgerparticipatie, cf. grote sociale kwesties  scvw heeft altijd burgers ondersteund om ‘kritisch te reflecteren en te ageren’ 4

Wat zijn die rollen dan? (1) O.b.v. visietekst werkgroep Socius 1.Opwekken – Als doel: Doelbewust aanzetten via o financiële, bijv. ‘Dorp met toekomst’ o of methodische prikkel, bijv. ‘Dorp in de steigers’ – Als neveneffect: Initiatief => ontmoeting => relaties => vertrouwen => burgerzin => participatie Bijv. knelpuntenwandeling, of via vorming: ‘achter de schermen van’ 5

6

Wat zijn die rollen dan? (2) 2.Ondersteunen – Via initiatieven van organisaties die optreden als soort van vertegenwoordiger/belangenbehartiger Bijv. Welzijnsschakels of Landelijke Gilden – Via aanreiken van tools en begeleiding bij doelbewuste processen Bijv. ‘Dorp in Zicht’ of afdelingsbegeleiders die ondersteuning bieden. => vorming: burgerparticipatiecompetenties 7

Wat zijn die rollen dan? (3) 3.Reflecteren Kritisch nadenken over bestaande praktijken en innoveren Worstelen met veel vragen als: -Wat is representatief? wat is het algemeen belang? -Wat is de rol van het middenveld? Wat is het middenveld nog überhaupt? -Hoe werkt ons democratisch model? Niet alleen vragen, ook verandering. Bijv. maatschappelijke kwestie: trage wegen. 8

Wat is de meerwaarde van het scvw? (1) 9 1.De methode Procesbenadering, vanuit analyse proberen collectieve situatie te verbeteren - positieve sfeer: ontmoeting => ideeën - enthousiasme: bewoners/dorpsgenoten hebben de gave om anderen enthousiast te maken

Wat is de meerwaarde van het scvw? (2) 10 2.De groep a.Groepsprocessen - organiseren in groep: democratisch handelen - ontwikkelen ‘wij-gevoel’ b.De macht van het getal, de kracht van de groep - representativiteit: schuilt een netwerk achter - iets meer sectoraal, maatschappelijk visie  actiecomité territoriaal c.Continuïteit bijv. vanuit verenigingen => dorpsraad

Wat is de meerwaarde van het scvw? (3) 11 3.Vrijwilligers -Basis, sterkte en zwakte -Project = geld *tijd  Aanwas opdrachten, professionalisering lokale besturen - Voorbeeld: ‘Onze Weide’: voor € een ontmoetingsplein

Ervaringen & uitdagingen (1) 1.Representatiedemocratie = basis 12 -onmogelijk om altijd burger te betrekken - participatiemoeheid: niet iedereen kan en wil  bekijken wat wanneer mogelijk is

Ervaringen & uitdagingen (2) 2.Platteland: informelere processen? => geen oproep directe link burger – bestuur! - kleinere gemeenschap - netwerken - participatietrajecten formaliseren: onbetaalbaar voor kleinere gemeente => uitdaging: scvw en verenigingen mogen niet in neutraliteit vervallen 13

Ervaringen & uitdagingen (3) 3.Lokaal bewustzijn nog iets sterker in dorp dan stedelijke context? - vanuit gemeenschapsgevoel, dorpstrots participeren => uitdaging: overbruggende contacten 4.Af en toe toch iets verder dan informatie en advisering 14

Ervaringen & uitdagingen (4) 5.Burgerinitiatieven zijn moeilijk: - verwende burgers - maar, overheid moet ook geen initiatieven overnemen en vertrouwen hebben => vaak goede ideeën, bijv. ‘Hoger Wal’: overheid moet hier mee leren omgaan 15

Ervaringen & uitdagingen (5) 6.Soms gebrek aan respect voor netwerk scvw/middenveld. - krampachtige zoektocht naar neutraliteit/ objectiviteit - mooie voorbeelden van kracht van verenigingen => uitdaging: scvw moet klemtoon blijven leggen op de groep, het collectieve 16

Ervaringen & uitdagingen (6) 7.Superuitdaging: ‘democratie van de grote bekken versus de minder mondige burgers’ - basisprincipe scvw: iedereen moet stem kunnen inbrengen, is expert van zijn leefomgeving - ‘loskomen van rationele gemeenschap’?! 8.Uiteraard nog tal van andere uitdagingen: - mensen mobiliseren wordt moeilijker - episodische vrijwilliger: afgebakend in tijd - informatisering en sociale media etc. 17

18