Doetinchem 28 november 2012 Bert Buizert Stem Doetinchem 28 november 2012 Bert Buizert

Onderzoek onder 1600 mensen Wat vindt men belangrijk Wat is opvallend wanneer we kijken naar de resultaten

Wat vindt U belangrijk? …..als U U nú een voorstelling maakt van de laatste fase (weken / maanden) van Uw leven? We kunnen het ons moeilijk voorstellen Gezin dichtbij – goede contacten en Thuis blijven Zelf regie in handen houden en dat kenbaar maken – iedereen weet de grenzen (kwaliteit van mijn leven) Euthenasie – begeleidingin combinatie met de palliatieve zorg Rust in de situatie Geen of dragelijke pijn

Wat vindt men belangrijk

Opvallende aspecten Taboe Praten en denken over de dood Weerstand op het onderwerp, vermijding, vooruitschuiven, onzekerheid etc. Praten en denken over de dood Gericht, actief, bewust, uiten, confrontatie, etc. Sociaal sterven Verbondenheid, hele systeem, zorgzaamheid, stervende centraal, empathie, etc. Regie in de laatste levensfase Regie, autonomie, geen last, (medische) maakbaarheid, etc

Sterfstijl: vertrouwenden (12%) + + vertrouwenden Bezig zijn met en praten over de dood - - Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

Sterfstijl: vertrouwenden (12%) leven na de dood Mensen in deze groep zijn: minder bang en hebben al een bepaald beeld van de laatste levensfase. sterk gericht op het gezin de dood al een deel van het leven. Als patiënt: gevoelig voor autoriteit, niet veeleisend en tevreden met het standaardaanbod, volgzaam , R-R-R Wat helpt: informatie in hapklare brokken, niet teveel alternatieven, aandacht voor de spiritualiteit, uitnodigend zijn want men is niet zo initiatiefrijk.

Sterfstijl: rationelen (15%) + + vertrouwenden rationelen Bezig zijn met en praten over de dood - - Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

Sterfstijl: rationelen (15%) control over de dood Mensen in deze groep: zoeken een balans tussen werken en genieten. Ziek zijn en dood passen niet goed in het levensbeeld bij deze groep mensen. Ze hebben moeite met het tonen van hun kwetsbaarheid. Als patiënt: gevoelig voor autoriteit, leunen op professionele kennis ze zijn op zoek naar zekerheden. Ondersteunend: heldere feitelijke informatie Niet te veel over gevoelens, praktisch en ondersteunend duidelijkheid over de rolverdeling

Sterfstijl: socialen (33%) + + socialen vertrouwenden rationelen Bezig zijn met en praten over de dood - - Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

Sterfstijl: socialen (33%) bang voor de dood Mensen in deze groep: Gekenmerkt als volks en eigentijds, zorgeloos, Niet al te opvallend, doe maar gewoon …… Zij vinden het vooral belangrijk om te sterven tussen familie en vrienden. Daarbij verwachten zij dat zaken te zijner tijd voor hen geregeld worden. Als patiënt: vasthoudend aan het leven, behoefte aan troost, verlichting, uitstellen tot het niet meer kan (medicatie), doen niet zoveel uit zichzelf, mogelijk eenzaam (omdat het zo ‘gek’ is voor anderen om er over in contact te zijn.) Ondersteunend: Informatie in kleine delen, regelmatig herhalen benoem emoties, geef ruimte voor ondersteuning

Casus

Case 1 – Sociale Hoe kom/blijf je in contact? Gaan zitten en oogcontact maken en tijd nemen en lichamelijk contact - rust Benoemen wat je ziet: ik zie dat u pijn heeft Ziet u er tegenop om medicijnen nemen Open vraag: ik zie … kunt u vertellen … waar de pijn zit Gerust te stellen – misschien later op terugkomen

Case 1 – Sociale Wat valt u op in de communicatie? Benoemen van de moeder Zitten Humor We zijn hier in een ziekenhuis Toch gek om niet te doen Ze zucht bij binnenkomst – herkenbaarheid – spiegelt Ze gaat het meteen regelen op het eind

Sterfstijl: pro-actieven (18%) + + socialen pro-actieven vertrouwenden rationelen Bezig zijn met en praten over de dood - - Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

Sterfstijl: pro-actieven (18%) leven met de dood Mensen uit deze groep: kenmerken zich door een kritische houding als het gaat om de zorg in hun laatste levensfase. Voor hen is de dood geen taboe, er wordt over nagedacht en gesproken om zo de regie ook in deze fase in de hand te houden. Als patiënt: wil alles weten, mondig, goed geïnformeerd, Veeleisend en zelfredzaam en afkerig van zinloos handelen Ondersteunend: inzicht geven in de alle opties, geef regie, geef kaders verwijs naar andere informatie

Case 2 – Pro actieve Hoe kom/blijf je in contact? IK schrik hiervan Hoe komt u tot dit besluit Ik haal de arts erbij Duidelijk maken wat kan en niet kan Groot besluit en wilt u daarvan iets met mij delen Hoe kom/blijf je in contact? Ik ga het voor u regelen en dan het gesprek Hoe wilt u het hebben IK ben er voor u Erbij gaan zitten Wat verwacht u van mij

Case 2 – Pro actieve Wat valt u op in de communicatie? Tijd Haar in haar waarde laten – respect voor haar keuze Herhalen wat ze heeft gevraagd en zeggen dat ze er voor haar is Hoe bent u tot dat besluit gekomen Regie: over het gesprek Ze geeft extra info

Model Soms volgen prikkel en de reactie elkaar direct op! Prikkel

Model Vrij om uw eigen reactie te kiezen. U bepaalt zelf hoe u wilt reageren op een bepaalde opmerking/situatie Prikkel Reactie

Manieren waarop mensen over hun einde denken + + Prikkel Reactie Bezig zijn met en praten over de dood - - Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

Sterfstijl: onbevangenen (22%) + + socialen pro-actieven vertrouwenden rationelen Bezig zijn met en praten over de dood onbevangenen - - Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

Sterfstijl: onbevangenen (22%) leven zonder de dood Mensen uit deze groep: Voor hen is de dood niet direct een onderwerp. Zij houden van genieten en leven hun leven op een eigenzinnige manier. Als patiënt: dwarsig, grenzen zoekend, onrustig, veel vrienden willen zien, ongevoelig voor autoriteit, afstand van zorgverleners Ondersteunend: korte, concrete informatie, in het hier en nu zijn, check naar emoties (ipv er al in te duiken), recht voor zijn raap

Onbevangenen Regie – behoefte: gericht op hier en nu Praten en denken: zeer beperkt Sociaal sterven: onduidelijk Taboe: behoorlijk groot taboe

Omgaan met stress gedragsmatig, verstandelijk als emotioneel Sociaal reageren steun zoeken en emoties uiten; De zorgen met iemand delen andere mensen de gevoelens tonen. Niets doen afwachten, de situatie aanvaarden en het probleem vermijden; de zaak op zijn beloop laten, zich erbij neerleggen. Afleiding zoeken nieuwe activiteiten zoeken om niet aan het probleem te hoeven denken en afleiding zoeken om de spanning te doorbreken. Positief denken de zaak van de zonnige kant  bekijken en zich gerust stellen doordat het wel mee zal vallen. Wensdromen  en cognitief gericht reageren hopen dat het in de toekomst beter gaat en dat alles goed komt. Destructief reageren en het uiten van kwaadheid zin om alles stuk te slaan en dat niet doen, agressief worden. Gericht reageren het probleem stap voor stap aanpakken, informatie zoeken bij anderen.

Oefenen met ander gedrag Haalbaar doel : 15 minuten Delen dat je aan het oefenen bent met elkaar Beloning (bloemetje – biertje) Symbooltje

Voor vragen - opmerkingen Bert Buizert Telefoon 06-51924150 Mail bert.buizert@stichtingstem.info Website: www.doodgewoonbespreekbaar.nl Website: www.stichtingstem.info