Constructieve Veiligheid De rol van de ingenieur KIvI-Niria Congres 11 maart 2008

Constructieve veiligheid in de praktijk

En in het nieuws…

Thema workshop Constructieve veiligheid… … en de rol van de ingenieur

Wat gaan we doen? Kennismaking –Uw en mijn betrokkenheid bij constructieve veiligheid Introductie constructieve veiligheid –Afbakening –Onderzoek en analyse: enkele highlights Wat betekent dit voor de ingenieur? –Vakmatig –Persoonlijk –Rolopvatting en invulling

Afbakening Constructieve veiligheid “gebouwen storten niet in”

Onderzoeken, analyses en oplossingen Leren van instortingen Onderzoeksraad voor Veiligheid Plan van aanpak Constructieve Veiligheid Pilot-onderzoek VROM …

Ordening van oorzaken Naar niveau: persoon, organisatie, keten, systeem

middelenmethode mens Veilig gebouw materiaal Ordening van oorzaken

cultuurstructuur strategie Ordening van oorzaken

Enkele uitkomsten Steeds meer partijen betrokken –Coördinatie, samenhang en communicatie –Verantwoordelijkheden en rollen diffuus Kennis en vakmanschap (ontwerp- en uitvoeringsfouten) Gebrekkige implementatie kwaliteitssystemen Onvoldoende controle en toezicht Cultuur –Tijd en geld gaan voor kwaliteit –Onvoldoende leren van fouten Contract- en aanbestedingsvormen

Enkele vragen op systeemniveau Voldoet wet- en regelgeving? Zijn normen adequaat? Contract- en aanbestedingsvormen? Verzekeringen/garanties?

Intermezzo Herkenbaar? Eigen ervaring? Wat zijn dilemma’s? voor het project Voor je eigen organisatie Voor jezelf

CASE: gevolgen voor ingenieurs Een gebouw stort gedeeltelijk in. Gevolg: 1 dode, 2 gewonden, materiële schade en gevolgschade doordat 25 voor mensen een tijdelijke andere werkplek moet worden gevonden. Uit onderzoek blijkt dat de hoofdoorzaak een niet ontdekte ontwerpfout is. Het betrokken ingenieursbureau is contractueel slechts aansprakelijk tot de hoogte van het ontwerphonorarium. De opdrachtgever heeft de directievoering uitbesteed aan een projectmanagementbureau. Het uitvoerend bouwbedrijf heeft de fout niet opgemerkt / niet gemeld

Case, vervolg U bent als ingenieur in dienst bij een van de betrokken partijen. U maakt deel uit van het team dat tot een oplossing moet komen. -In technische zin -In financieel-juridische zin Wat is uw inzet / standpunt? Welke knelpunten verwacht u in de afwikkeling? Welke dilemma’s komt u tegen? Wat is er nodig om daarmee om te kunnen gaan? Maakt het iets uit wie uw werkgever is?

Nog een aantal uitkomsten De opdrachtgever geeft onvoldoende invulling aan zijn verantwoordelijkheid voor constructieve veiligheid. Voor de opdrachtgever is constructieve veiligheid geen expliciet issue. Eventuele belangenconflicten worden afgewenteld naar lagere niveaus, met mogelijke veiligheidsrisico's tot gevolg. De (hoofd)constructeur of degene die als zodanig door partijen wordt gezien wordt onvoldoende in staat gesteld om de constructieve veiligheid te borgen door afdoende controles op deelconstructeurs en het werk in uitvoering. Partijen verwachten dat deze controles zullen worden uitgevoerd. Echter, zowel gegeven de beschikbare tijd als in termen van bevoegdheden kan de constructeur deze niet waarmaken. Er vindt namens de opdrachtgever geen toezicht plaats op de veiligheid van het ontwerp. Het toezicht op de daadwerkelijke bouw is niet sluitend noch systematisch georganiseerd. Veel constructieve onvolkomenheden in de bouw blijven waarschijnlijk onopgemerkt. Drie primaire partijen, te weten constructeurs, aannemers en de toezichthouders delen dit gevoel, beschikbare instrumenten ten spijt.

Nog een aantal uitkomsten (2) Afstemming van verschillende controlerende activiteiten blijft achterwege, door interne overwegingen van voortgang, vermijding van aansprakelijkheid, en capaciteit. De verleiding bestaat om constructieve veiligheid contractueel en juridisch af te dekken door verwijzing naar bedrijfsgebonden kwaliteitscertificaten. Borgingen, die het vertrouwen in de constructieve veiligheid van gebouwen ondersteunen zijn vooral persoonsafhankelijk. De constructieve veiligheid van gebouwen hangt in grote mate af van de beroeps-opvatting en -ethiek van de vakmensen. Zij creëren samenhang tussen de fasen van constructief ontwerp en realisatie. Formele stukken als het PvE, de constructeur-opdracht, de opdracht voor de aannemer en de toezichtsopdracht voorzien hier zelden in. De cultuur van samenwerken lijkt wel invloed te hebben op de constructieve veiligheid. Een proactieve houding van de primaire partijen leidt tot minder problemen en snellere actie als er iets fout dreigt te gaan. Tegelijk staan de marges voor alle partijen onder druk, waardoor op de invulling van de DNR wordt bezuinigd, vooral op de communicatieve aspecten

De ingenieur in de bouw… …is een duizendpoot met een vaktechnische basis -Is oplossingsgericht -Kan belangen bij elkaar brengen op basis van argumenten -Redeneert vanuit de eindgebruiker -Moet leren werken in onzekerheid -Moet over grenzen kunnen kijken -Moet zijn nek durven uitsteken

De ingenieur in de bouw… Blijft vooral ingenieur, ook tegen de stroom in!

Centrale stellingen 1. Werkgevers moeten ingenieurs mogelijkheden bieden om beter met (integriteit-)risico's om te gaan. 2. De ingenieur van de toekomst is ingenieus en opportunistisch, ZIJ baseert zich op meer dan alleen technische kennis.