Velon congres 2014, Zwolle Rikkert van der Lans Meer halen uit je lesobservaties: een analysetechniek & observatiemethode Velon congres 2014, Zwolle Rikkert van der Lans

Inhoud Problemen bij besluitvorming op basis van lesobservaties Theorie over meten Onze observatiemethode Toepasbaar maken voor scholen

Lesobservaties Wat zouden we willen? Reproduceerbare, vergelijkbare en algemeen toepasbare informatie over het functioneren van een leraar welke deze leraar tegelijk verder kan helpen in zijn/haar ontwikkeling. Probleem. Het is onduidelijk in hoeverre lesobservaties reproduceerbaar, vergelijkbaar, algemeen toepasbaar zijn en de informatie voor verdere ontwikkeling is meestal gering en subjectief.

Theorie meten (1) Meten is een moeilijk te definiëren begrip waar we onderling weinig over spreken. We hebben soms hoge verwachtingen van meten: “meten = weten”, maar we verdiepen ons weinig in de kwaliteit van ons meten. Meten = informatief Meten ≠ waar

Theorie meten (2) Het ideaal van de liniaal Kunnen we wel ‘iets’ meten? Directe vs Afgeleide maten Verschil tussen de centimeter en de dichtheid De kwaliteit van lesgeven = afgeleide maat

Theorie meten (3) Wat we wel kunnen waarnemen is het gedrag. We zoeken dus naar een manier om waarneembare gedragingen te combineren tot een maat voor de kwaliteit van lesgeven. Stelling: Het Rasch model biedt een manier aan om gedragingen te combineren in een afgeleide maat.

Observatie methode RUG Wat observeren we? klimaat klassenmanagement uitleg activeren leren leren afstemmen

De logica om te combineren klimaat manage-ment instructie activatie leren leren af-stemmen Docent A 1 Docent B Docent C Docent D Docent E Docent F

toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen -5.57 1 gemiddelde scores halverwege opleiding startende leraar 17.74 1-5 jr ervaring 19.96 gemiddele leraar 21.91 15-20 jr ervaring 24.52 geeft duidelijke uitleg van de leerstof -1.94 2 zorgt voor ontspannen sfeer -1.78 3 ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen -1.05 4 geeft feedback aan de leerlingen -.99 5 zorgt voor een ordelijk verloop van de les -.95 6 klimaat zorgt voor wederzijds respect -.85 7 zorgt voor doelmatig klassenmanagement -.76 8 geeft goed gestructureerd les -.71 9 bevordert dat leerlingen hun best doen -.67 10 gebruikt leertijd efficiënt 11 organisatie gaat tijdens verwerking na of leerlingen opdrachten goed uitvoeren -.50 12 stelt vragen die leerlingen tot denken aanzetten -.42 13 betrekt alle leerlingen bij de les -.12 14 verduidelijkt bij de aanvang van de les de lesdoelen 15 hanteert werkvormen die leerlingen activeren -.04 16 duidelijke uitleg van didactische hulpmiddelen en opdrachten .16 17 stimuleert leerlingen om over oplossingen na te denken 18 uitleg gaat tijdens instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen .23 19 stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen .36 20 activeren zorgt voor interactieve instructie .65 21 moedigt kritisch denken van leerlingen aan 22 bevordert het toepassen van het geleerde .71 23 laat leerlingen hardop denken .81 24 leert leerlingen hoe complexe problemen te vereenvoudigen 1.26 25 gaat na of de lesdoelen werden bereikt 1.32 26 stimuleert het gebruik van controle activiteiten 1.54 27 leert leerlingen oplossingen checken 1.57 28 stemt de instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen 1.79 29 leren leren vraagt leerlingen na te denken over strategieën bij de aanpak 1.82 30 biedt zwakke leerlingen extra leer-en instructietijd 1.86 31 afstemmen stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen 2.26 32

Rasch model Voordelen Scores in hogere mate reproduceerbaar en vergelijkbaar en algemeen toepasbaar. Scores geven informatie voor verdere ontwikkeling Nadelen Weinig toegankelijk model

Toegankelijkheid (1) Scholen hebben geen toegang tot het Rasch model voor hun kwaliteitszorg, omdat: Duur Complex Universiteiten kunnen niet tot in de eeuwigheid feedback terugkoppelen aan scholen.

Toegankelijkheid (2) Een studie uitgevoerd door ‘Leraren in Opleiding’ Vereenvoudigde versie van het Rasch model: Het Comparative Judgment Model (CJM) Minder complex Kan worden toegepast in excel

Methode (instrument) lio’s werden getraind in het observeren 20 leraren geobserveerd door 5 lio’s Het ICALT lesobservatie instrument Twee antwoordcategorieën 0 = onvoldoende 1 = voldoende Zo concreet mogelijk gedrag observeren.

Analyse in Excel Methode Thurnestone’s CJM Voorbeeld Docent 1 heeft de score -.94 Docent 2 heeft de score .13 En nu?

Zone van naaste ontwikkeling Items Schaal CJM zorgt voor interactieve instructie 15 -1.10 duidelijke uitleg van didactische hulpmiddelen en opdrachten 16 -.98 gaat tijdens instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen 17 -.62 moedigt kritisch denken van leerlingen aan 18 laat leerlingen hardop denken 19 hanteert werkvormen die leerlingen activeren 20 -.41 stimuleert leerlingen om over oplossingen na te denken 21 leert leerlingen oplossingen checken 22 bevordert het toepassen van het geleerde 23 -.20 stimuleert het gebruik van controle activiteiten 24 leert leerlingen hoe complexe problemen te vereenvoudigen 25 stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen 26 .62 stemt de instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen 27 .85 vraagt leerlingen na te denken over strategieën bij de aanpak 28 verduidelijkt bij de aanvang van de les de lesdoelen 29 1.10 gaat na of de lesdoelen werden bereikt 30 1.73 biedt zwakke leerlingen extra leer-en instructietijd 31 stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen 32

Punten van zorg Het CJM is niet gelijk aan het Rasch model, er zijn verschillen. Alleen toepassen op schalen die door de universiteit zijn getoetst! Alhoewel de meeste leraren de hiërarchie op deze manier doorlopen zullen er uitzonderingen zijn op de regel (dus meten ≠ waar)

Afsluitend Instrument is meer vergelijkbaar, reproduceerbaar, en geeft toepasbare informatie. Samenwerking met scholen Universiteit stelt eens per jaar de schaal vast en ontwikkelt deze verder Scholen zelf ermee aan het werk / stellen docentscores vast Vraag aan scholen: Wie doet er mee? Mail: r.m.van.der.lans@rug.nl