Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding UMC Utrecht Interstavendag huisartsgeneeskunde 29 september 2011 Kritische beroepsactiviteiten als opleidingsbouwstukken Wanneer vertrouwen we een arts in opeiding een kritische taak toe? Opleiden met Entrustable Professional Activities Prof dr Olle ten Cate Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding UMC Utrecht

Entrustable Professional Activities Operationaliseren competenties Maken flexibiliteit mogelijk in opleiden, naar tijd en inhoud Nuttig voor kwaliteitsborging van opleidingen Nuttig voor patiëntveiligheid

Competentiegericht opleiden Competentie: vermogen om in relevante beroepssituaties kennis, vaardigheid en attitude geïntegreerd en effectief toe te passen: concrete, zichtbare, bekwaamheid Minder accent op input (“wat heeft hij/zij gedaan: duur opleiding, stages, verrichtingen etc”), meer op outcome (“wat kan hem of haar worden toevertrouwd”?) 3

Wat is een competentie? Context gerelateerd Geintegreerd Duurzaam Gerelateerd aan andere taken/activiteiten Leerbaar/trainbaar Gerelateerd aan andere competenties Evalueerbaar / toetsbaar / observeerbaar Om studenten voor te bereiden op de arbeidsmarkt Van Merrienboer JJG et al. 2002

Kenmerken van echt competentie-gericht (competency-based) opleiden Gericht op outcome, niet op proces. Niet wat gedaan is maar wat bereikt wordt. Gericht op de integratie van kennis, vaardigheden, attitude Tijd-onafhankelijk. Opleidingsduur wordt aangepast aan bereiken van competentie Geïndividualiseerd. Iedere trainee en setting is anders

Wanneer is iemand competent? Als je op goede gronden kunt beslissen dat professionele activiteiten volledig kunnen worden toevertrouwd Competentie: de drempel-waarde die zelfstandigheid toelaat Competentie groeit daarna verder 6

Groei van competentie competent expert proficient advanced novice opleiding blijvende uitoefening Termen naar Dreyfus & Dreyfus, 1986 7

Entrustable Professional Activities Relevante professionele activiteiten, toe te vertrouwen aan een voldoende competente trainee EPA’s vormen geschikte bouwstenen van een werkplekcurriculum EPA’s verbinden een competentie-raamwerk (zoals CanMEDS) met de dagelijkse werkelijkheid 8

Nadere definitie Onderdeel van professioneel werk (taak) Leidt tot herkenbare / erkenbare beroepsoutput Activiteit waarvoor kwalificatie nodig is Vereist specifieke kennis, vaardigheid en attitude Zelfstandig uitvoerbaar in gelimiteerde tijd Observeerbaar, beoordeelbaar (proces + product) Vereist relevante competentie(s) Ten Cate, 2005 9

Voorbeelden Laparoscopische cholecystectomie Overdracht naar medium care na IC opname Verzoeken om orgaandonatie na overlijden Optreden als consulent voor andere specialisten Protocollaire triage van acute patiënten Pre-operatieve screening Cognitieve analyse in de geriatrie Medicatieverlenging bij chronische patiënten Venen rooien voor cardiothoracale chirurgie Patiënt bespreken in het multidisciplinair overleg met verpleging en maatschappelijk werk

EPA-competentiematrix direct observeerbaar indirect afleidbaar Ten Cate & Scheele, 2007 11

Volledige EPA-beschrijving Titel Beschrijving Verwachte kennis / vaardigheid /attitude Verband met competentieraamwerk Informatie voor voortgangsbeoordeling Totstandkoming van bekwaamverklaring Implicatie bekwaamverklaring voor deze EPA

Vijf bekwaamheidsniveaus 5. supervisie aan anderen geven 4. uitvoeren zonder supervisie 3. uitvoeren onder beperkte supervisie 2. uitvoeren onder volledige supervisie 1. niet uitvoeren 13

Bekwaamverklaring Erkenning van competentie (niveau 4) 14

Belang van de bekwaamverklaring Markering van belangrijke moment in de opleiding Uiting van vertrouwen in het uitvoeren van professionele activiteit Overdracht van verantwoordelijkheid Documentatie van competentie: voor de trainee, opleiding, afdeling, patiënt en maatschappij Documentatie van patiëntveilig werken Lips et al 2010

Competentie curves van trainee X EPA2 EPA4 EPA3 opleiding blijvende uitoefening EPA1 compe- tentie drem- pel Verantwoorde bekwaamverklaringen EPA5 Ten Cate et al 2010

blijvende uitoefening Trainee Y EPA2 EPA4 EPA5 opleiding blijvende uitoefening EPA1 compe- tentie drem- pel EPA3 Verantwoorde bekwaamverklaringen Ten Cate et al 2010

Competentiegericht opleiden vergt flexibiliteit Intra-trainee variatie: Aios bereiken bekwaamheid voor EPA’s op verschillende momenten Inter-trainee variatie: Aios verschillen van elkaar (in voorkennis, houding en leertempo) Context variatie (aard praktijk / werkplek / patiënten, omstandigheden, faciliteiten, personeel, leeromgeving) Daarom: individualisering werkplekcurriculum, voortgangsgesprekken en monitoring bekwaamheden Ten Cate et al 2010

Factoren van invloed op vertrouwensbeslissingen in de supervisor in de aard van de EPA in de omstandigheden in de trainee (algemene kwaliteiten en specifieke kwaliteiten, gericht op EPA) Ten Cate & Scheele, 2007; Dijksterhuis et al 2009; Sterkenburg et al 2010

Top-10 algemene trainee factoren Attitude van evidence-based werken Eigen grenzen bewaken Zelf-kritisch en open voor feedback Gericht op respectvolle samenwerking Actief-luisterende houding naar patiënten Gefocuste intercollegiale communicatie Empathisch en open naar patiënten Nemen en afleggen van verantwoordelijkheid Adequaat reagerend op eigen fouten en van anderen Alert op risico’s Wijnen-Meijer et al, in voorbereiding

Verantwoorde vertrouwensbeslissing voor bekwaamverklaring voor een EPA Algemene trainee-kwaliteiten + Specifieke trainee-kwaliteiten Zorgvuldige beslisser(s)/supervisor(en) In gegeven omstandigheden

Functies van EPAs Transparantie over opleidingsdoelen Zeer concreet en begrijpelijk Operationaliseert BIG filosofie “bevoegd mits bekwaam” Maakt flexibiliteit in opleiding mogelijk Kan intrinsieke motivatie stimuleren* *Self-Determination Theory; *Legitimate Peripheral Participation theorie

Vb 1: Physician Assistant opleiding Individueel werkplekcurriculum voor één physician assistant in opleiding (Hogeschool Utrecht) Blok 1-10: 10 10-weekse opleidingsperioden 1-6 (vertikaal): de 6 EPAs van deze opleiding voor deze PAio Rode balken: feitelijke trainingsperioden 1-4: bewaamheids-/supervisieniveaus; 4 is beoogd moment van bekwaamverklaring Zie Mulder et al 2010

Vb2: Pediatrische EPA’s geprojecteerd tegen opleidingsfase en competenties Jones et al 2011

Opvattingen van stafleden anesthesiologie Sterkenburg et al, 2007

Waar wordt gewerkt met EPA’s? Nederland: Opleidingen Public Health; meerdere medisch- specialistische opleidingen; Physician Assistant opleiding Utrecht; huisartsgeneeskunde (KBA); Verpleegkundige vervolgopleiding UMC Utrecht (KBS) Australië / Nieuw-Zeeland: Psychiatrie Canada: Kindergeneeskunde, Huisartsgeneeskunde VS: Kindergeneeskunde, Interne Geneeskunde

Referenties over EPA’s en bekwaamverklaringen Babbott S. Watching closely at a distance. Key tensions in supervising resident physicians. Academic Medicine 2010; 85:1408–1417. Carraccio C, Burke AE. Beyond competencies and milestones: adding meding through context. J Grad Med Educ 2010;419-422 Dijksterhuis MGK, Voorhuis M, Teunissen PW, Schuwirth LWT, Ten Cate ThJ, Braat DDM, Scheele F. The assessment of competence and progressive independence in postgraduate clinical training. Medical Education 2009;43(12):1156-1165 Jones MD, Rosenberg A, Gilhooly J, Carraccio C. Competencies, outcomes controversy. Acad Med.2011;86:161–165 Knape JTH, Ten Cate ThJ. Nog altijd te oud, te knap, te duur. Medisch Contact 2010;13:582-585 Lips J, Scheele, F, Dijksterhuis M, Ten Cate O. Richtlijn bekwaamverklaringen in de specialistenopleiding. Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2010;29(2):S53-72 Mulder H, Ten Cate O, Daalder R, Berkvens J Building a competency-based workplace curriculum around entrustable professional activities: the case of physician assistant training. Medical Teacher 2010; 32: e453–e459 Sterkenburg A, Barach P, Kalkman C, Gielen M, ten Cate O. When do Supervising Physicians Decide to Entrust Residents with Unsupervised Tasks? Academic Medicine 2010;85(9):1408-1417 Spenkelink-Schut G, Ten Cate OThJ, Kort HSM. Toepassing van het concept EPA als verbinding tussen professionele activiteiten en CanMEDS competentiegebieden: pilot studie Physician Assistant Urologie. Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2008;27(5):230-238 Ten Cate O. Trust, Competence and the Supervisor’s role in Postgraduate Training. BMJ 2006;333:748-751 Ten Cate O. Entrustability of professional activities and competency-based training. Medical Education 2005;39:1176-1177 Ten Cate O. Professionalism trust and psychometrics in the assessment of clinical competence. Poster presented at Ottawa conference, Miami, May 2010 Ten Cate O, Snell L, Carraccio C. Medical competence: The interplay between individual ability and the health care environment. Medical Teacher 2010;32(8):669-675 Ten Cate O, Scheele F. Competency-Based Postgraduate Training: Can we Bridge the Gap between Educational Theory and Clinical Practice? Academic Medicine 2007; 82(6):542–547