Geschiedenis van de democratische rechtsstaat in Nederland Van Gewesten naar eenheidsstaat (tot 1848) 1.3 Willem II, III & Thorbecke
1.5 1840 Willem II 1848 Revoluties in Europa Mislukte oogsten Politieke onvrede Liberalen in Nederland willen dat de koning minder macht heeft Koning wordt in één nacht liberaal De rechtsgeleerde Thorbecke wordt gevraagd een nieuwe grondwet op te stellen
Thorbecke (Liberaal)
Grondwet 1848 Koning is onschendbaar levert macht in, maar als hij iets verkeerd doet, moet de minister dit uitleggen. Ministeriële verantwoordelijkheid (parlement) Ontstaan parlementair stelsel: Tweede Kamer rechtstreeks gekozen, Eerste Kamer door Provinciale Staten Beide door burgers Introductie van het censuskiesrecht (2,5 % van de bevolking) Parlement Recht van amendement (wijzigen van een wetsvoorstel) interpellatie (ondervragen leden Kabinet) en enquête.
Grondwet 1848 Parlement Klassieke grondrechten vastgelegd Recht van amendement (wijzigen van een wetsvoorstel) interpellatie (ondervragen leden Kabinet) en enquête. Klassieke grondrechten vastgelegd Vrijheid van meningsuiting Vrijheid van drukpers Vrijheid van vergadering Vrijheid van godsdienst
Gevolgen Koning verliest macht, parlement krijgt meer macht Discussie over censuskiesrecht…. Opvolger koning Willem III (1849-1890) baalt ervan! Willem III wist niet goed waar zijn politieke grenzen lagen. Bij conflicten tussen regering en parlement ontbond hij de Tweede Kamer Veel conflicten, maar uiteindelijk wint de Tweede Kamer in 1868 Willem III
Ontstaan conservatieve stroming Een klein deel der bevolking en van de politici wilden de bestaande situatie (vóór 1848) behouden of (daarna) terugbrengen. De koning en regenten moesten bestuderen zonder directe inmenging van het volk Feitelijk wilden zij terug naar een politieke situatie van vóór de Franse Revolutie