Onderbescherming en proactief handelen geduid Katrien Steenssens 14 juni 2012

Kadering in het EMPOWERMENT paradigma: volwaardig burgerschap, sociale inclusie, actieve participatie focus op krachten, welzijn & kwaliteit van leven en sociale omgevingsinvloeden positieve basishouding versterkend en verbindend werken toegankelijkheid van hulp- en dienstverlening Tine Van Regenmortel

Onderbescherming omschreven becijferd verklaard Tine Van Regenmortel

Onderbescherming omschreven Sociale grondrechten als uitgangspunt Niet-gebruik van financiële tegemoetkomingen Niet-realiseren van rechten en diensten Tine Van Regenmortel

Onderbescherming becijferd (1) ! Beperkt tot ‘financiële onderbescherming’ uitgangscriterium: leefloon ! Omzichtigheid geboden verschil in gegevensbronnen en/of populatie Aandeel rechthebbenden dat het minimuminkomen niet realiseert: 65% (Bouckaert & Schokkaert, 2011, o.b.v. EU-SILC inkomensgegevens uit 2005) Aandeel Belgische bevolking dat per jaar minstens 1 maand het minimuminkomen niet realiseert: gemiddeld 4,2% (Steenssens e.a., 2007, o.b.v. Europees huishoudpanel ECHP periode 1993-1997) Tine Van Regenmortel

Onderbescherming becijferd (2) risicofactoren éénpersoonshuishouden platteland zelfstandige beschermingsfactoren werk jonge kinderen minder goede gezondheid Tine Van Regenmortel

Onderbescherming verklaard (1) cliëntniveau subjectieve nood Kennis Verzet sociaal-psychologisch uitvoeringsniveau (boven)wettelijke drempels ontmoedigende procedures en behandelingswijzen foutieve niet-toekenning beleidsniveau veel regels en richtlijnen ingewikkelde regelgeving vage criteria / discretionaire ruimte bestaansmiddelentoets negatief daglicht initiatief: rechthebbende onstabiele rechtspositie … Het interactief multi-level gedragsmodel (Van Oorschot, 1998) Tine Van Regenmortel

Onderbescherming verklaard (2) beleidsmakers + uitvoerders + cliënten + actoren betrokken bij scharnierpunten in proces onderbescherming (Steenssens e.a., 2007) scharnierpunt = gebeurtenis waardoor inkomen beneden leefloon zakt grote variatie tal van organisaties / actoren bij betrokken potentieel opsporende en meezorgende rol Tine Van Regenmortel

Onderbescherming verklaard (3) niet-gebruik als gedragskwestie van groepen actoren op verschillende niveaus (beleidsmakers, uitvoerders, cliënten, actoren scharnierpunten) + niet-gebruik als burgerschapskwestie (Warin, 2010) begrijpen van ‘bewust niet-gebruik door keuze’ oog hebben voor: betekenis van het aanbod kwetsbaarheid t.o. toenemende voorwaardelijkheid sociale omgeving gerechtigden breuk in sociale verbinding van gerechtigden met publieke aanbod belang van participatie doelgroep in formulering aanbod Tine Van Regenmortel

Proactief handelen omschreven vertaald getoetst Tine Van Regenmortel

Proactief handelen omschreven (1) (©HIVA, Sannen e.a., 2007) Tine Van Regenmortel

Proactief handelen omschreven (2) “die vorm van dienstverlening waarbij de overheid op eigen initiatief een dienstverleningsproces richting de klant start op basis van reeds bekende informatie bij de overheid zelf” (Hak, Piepers & van Putten, 2001) Tine Van Regenmortel

Proactief handelen vertaald (1) De Rechtencirkel (©HIVA, Sannen e.a., 2007) Tine Van Regenmortel

Proactief handelen vertaald (2) een instrument voor zelfreflectie Tine Van Regenmortel

Proactief handelen vertaald (3) Raamkader voor actieplannen visie draagvlak actieplan: specifieke en bredere acties bestaande en nieuwe acties link met Lokaal Sociaal Beleid (LSB) korte termijn en lange termijn bovenlokale acties → mentaliteitswijziging en samenwerking Tine Van Regenmortel

de praktijk Hartelijk dank voor uw aandacht! www.hiva.be Proactief handelen getoetst de praktijk Hartelijk dank voor uw aandacht! www.hiva.be Tine Van Regenmortel