PILOOTPROJECT PROEFZORG PARKET GENT PILOOTPROJECT PROEFZORG Annemie Serlippens Substituut procureur des Konings

BELEID Federale beleidsnota Drugs (Januari 2001) : t.a.v. problematische gebruikers  hulpverlening, risicobeperking, reïntegratie  hulpverlening i.p.v. straf  strafrecht = ultimum remedium

WETSWIJZIGING 2003: aanpassing drugwetgeving casemanager justitie casemanager hulpverlening therapeutisch advies

PRIORITEIT VERVOLGINGSBELEID problematisch druggebruik aanpakken via hulpverlening (reïntegratie) voorkomen dat gebruikers in gevangenis terecht komen

REALISATIE? In afwachting van realisatie: praetoriaanse probatie rechtstreekse dagvaarding met oog op probatiemaatregelen

PRAETORIAANS praetoriaanse probatie: urinecontroles doorverwijzing naar hulpverlening  via kantschriften aan politie (LRD)

PRAETORIAANS Probleem praetoriaanse probatie: ernstige overbelasting van LRD met taken die niet tot hun takenpakket behoren opvolging van doorverwijzing quasi onmogelijk

PROBATIE Probleem rechtstreekse dagvaarding met oog op probatiemaatregelen: specificiteit problematiek versus tijdsverloop hulpverlening wordt via probatie in laat stadium geactiveerd

IDEE PROEFZORG realisatie van casemanager justitie/hulpverlening bleek niet voor morgen via stuurgroep drugcoördinatie stad Gent contacten met Oostvlaamse hulpverlening concept pilootproject proefzorg eind 2004

FILOSOFIE Uitgangspunt: druggebruikers op niveau opsporing en vervolging oriënteren naar de hulpverlening zo snel en efficiënt mogelijk reïntegratie bevorderen recidive en druggerelateerde criminaliteit voorkomen

PROEFZORG Start 1 augustus 2005 Protocol tussen: Minister van Justitie Parket Gent Netwerk zorgcircuit middelenmisbruik Oost-Vlaanderen

PRAETORIAANS Bij gebrek aan wetgevend kader binnen kader van praetoriaanse probatie

STREVEN NAAR RECHTSZEKERHEID In protocol: beleid gedetailleerd uitgeschreven bevordert uniformiteit tussen diverse bevoegde parketmagistraten filter via proefzorgmanager: bewaakt en koppelt terug daar waar nodig

BELEID Proefzorg is mogelijk: bij frequent of herhaald bezit van andere dan cannabisproducten bij problematisch gebruik bij verstoring van de openbare orde in geval van detailhandel enkel om persoonlijk gebruik te financieren bij (geringe) feiten ten aanzien van minderjarigen

BELEID In geval van criminaliteit die een rechtstreekse link vindt in een ziekteverschijnsel of een verslaving (drugs, alcohol, medicatie, gokken…) en waarbij geen slachtoffers gekend zijn middels proefzorg is de leemte na COL.8/99 (dossiers bis – 216ter Sv: “moeten bij voorkeur over een geïdentificeerd slachtoffer beschikken”) ingevuld.

BELEID Niet: inbreuken op drugwetgeving die voorheen geseponeerd werden (cfr bezit/invoer/teelt van geringe hoeveelheden voor persoonlijk gebruik) drugdealers uit louter winstbejag

AANSPREEKPUNT Voor parketmagistraten:  nood aan tussenpersoon die doorverwijzing naar hulpverlening kan realiseren

PROEFZORGMANAGER brug tussen justitie en hulpverlening realiseert justitiële doorverwijzing naar hulpverlening volgt eventueel het behandelprogramma op

MELDPUNT HULPVERLENING Netwerk Zorgcircuit Middelenmisbruik Oost-Vlaanderen (Popovggz) centraal aanmeldpunt (te Gent in schoot van zowel De Kiem als De Sleutel) aanspreekpunt hulpverlening voor justitie zoekt in samenspraak met cliënt de meest geschikte hulpverleningsvorm gedeeltelijke subsidiëring via GAM

OPTIES Proefzorg realiseert 2 alternatieven voor de vervolging: korte proefzorg lange proefzorg

PROEFZORG GUNSTIG bij gunstige evaluatie proefzorg  sepot

PROEFZORG ONGUNSTIG bij ongunstige evaluatie proefzorg: vervolging voor (correctionele) rechtbank Eerder: dossiers werden gecentraliseerd op themazitting proefzorg Nu: dossiers worden behandeld door de drugbehandelingskamer kort op de bal & inhoudelijk sterk dossier

DYNAMIEK opleiding Drugs in 3D – Opac bezoeken hulpverlening aan gerechtsgebouw buitenstage gerechtelijk stagiairs proefzorgdag parketmagistraten sectie drugs 3D-treffen

PILOOTPROJECT PROEFZORG Karlo Goethals Proefzorgmanager PARKET GENT PILOOTPROJECT PROEFZORG Karlo Goethals Proefzorgmanager

PROEFZORG Eenvoudig concept Duidelijkheid voor elke actor Respect voor elk zijn rol Inspraak cliënt/verdachte Verantwoordelijkheid bij cliënt/verdachte

PROEFZORGMANAGER (PZM) justitieassistent – gedetacheerd naar parket sinds 1/8/5 brugfunctie tussen justitie en hulpverlening zijde justitie

SAMENWERKING JUSTITIE / HULPVERLENING ********************* HULPVERLENINGSNETWERK JUSTITIE HULPVERLENING M A G I S T R E N **************** PZM

POSITIONERING PZM = MEDEWERKER PARKET invalshoek pzm = strafbaar feit verboden gedrag waarop de samenleving (alternatief) straft ter beveiliging en bevordering van het algemeen welzijn <=> invalshoek hulpverlener = psychosociaal probleem een individu met een individueel probleem helpen ter bevordering van diens persoonlijk welzijn

PZM ALS MEDEWERKER VAN HET PARKET focus op controle # met begeleidend mandaat (bvb. door justitieassistent) Impliceert locatie in gerechtsgebouw nabij pdK = opdrachtgever waaraan pzm is toegevoegd duidelijke profilering tav verdachte & directe communicatie met opdrachtgever => efficiëntie (bvb. 1 beleid & 1 instructie)

STRAFBAAR FEIT strafbaar feit wordt ‘gebruikt’ creatie van een (bijkomend) ‘probleem’ Inspelen op balans van voor- en nadelen van gebruik gebruiken is niet langer een individueel gegeven maatschappij moeit zich, ondervindt last

CONTACTFASE moeilijkste onderdeel, 88 % daagt op Brief Herinneringsbrief Telefonisch Contactname met externe Ocmw Raadsman … Hulpverleningsnetwerk

CONTACTFASE Grootste uitval => 12 % Contactgegevens verzamelen, hoe meer hoe beter!! Verbalisanten bevragen coördinaten diepgaand Anticiperend op specificiteit doelgroep

EERSTE CONTACT PZM Verhaal verdachte Informeren justitiële situatie confrontatie: feiten ten laste mogelijke justitiële & andere consequentie Probleemstelling justitieel conflict Responsabiliserend Zijn probleem die hij dient op te lossen Onderhandelingssituatie niet-verlies onderhandeling win-win situatie

KORTE HETZIJ LANGE PROEFZORG oriëntatie vanuit justitieel oogpunt primair: beleid (= protocol) secundair: zwaarwichtigheid feiten hetzij problematisch karakter gebruik

PROBLEMATISCH Oordeel gebruiker zelf Maar na confrontatie met beschikbare gegevens Eerdere feiten Connectiecriminaliteit ‘Overlast’ (derden) Disfunctie levensdomeinen Financiën Huisvesting Familiale en sociale contacten Tijdsbesteding Gebruikersgegevens, vooral Soort middel(en) Gebruiksmotieven Gebruiksgeschiedenis Gebruiksfrequentie Gebruikswijze Gebruiksomstandigheden

STADIA VAN GEBRUIK Afhankelijkheid Misbruik Overmatig gebruik Regelmatig gebruik Experimenteren Kennismaking Ernstige problemen Nauwelijks problemen

KORTE PROEFZORG Overeenkomst = 1 contact met hulpverleningsinstantie Bewijs  sepot Functie kpz tav verdachte inwinnen begeleidingsadvies = vroeghulp Functie kpz parket afsluiten dossier nieuwe interventie is voorbereid => intentieverklaring verdachte staat op papier => justitiële info werd gegeven => weg richting vrijwillige hulpverlening werd geduid

LANGE PROEFZORG EERSTE CONTACT PZM probleemstelling: justitieel conflict en hoe dit richting geven responsabiliserend niet-verlies onderhandeling

LANGE PROEFZORG EERSTE CONTACT PZM Verwijzing meldpunt hulpverlening 3 contacten met hulpverlener Binnen 1 maand na het 1ste contact met pzm Doel: behandelvoorstel ontwikkelen voor komende ½ jaar Afweging Haalbaar voor zichzelf versus verwachting van justitie Gedragen voorstel versus opgelegd  Slaagkans traject stijgt!

LANGE PROEFZORG TWEEDE CONTACT PZM behandelvoorstel in ruggenspraak met het meldpunt hulpverlening indien ongeloofwaardig  terugkoppeling meldpunt hulpverlening indien geloofwaardig  formalisering (proeftijd 6 maanden) maandelijks bewijs

LANGE PROEFZORG ANDERE VOORWAARDEN Recidive Regularisatie adresgegevens Overeenkomst overtuigingsstuk Overeenkomst vermogensvoordeel

LANGE PROEFZORG - TIJDSLIJN 1 2 3 4 5 ± 1 m 6 m 5 jaar 1. Datum feiten 2. 1ste contact P2M 3. 2de contact P2M 4. Einde proeftijd 5. Einde verjaringstermijn

SAMENWERKING JUSTITIE / HULPVERLENING ********************* HULPVERLENINGSNETWERK JUSTITIE HULPVERLENING M A G I S T R E N **************** PZM Meldpunt HV

SAMENWERKING JUSTITIE / HULPVERLENING ********************* HULPVERLENINGSNETWERK Beperkt en duidelijk afgesproken communicatie- patroon JUSTITIE HULPVERLENING M A G I S T R E N **************** PZM Meld-punt HV Verdachte wordt cliënt/patiënt

BEROEPSGEHEIM HULPVERLENING concrete inhoud van behandeling = beroepsgeheim rapportage beperkt tot aanwezigheid en correcte houding t.a.v. begeleiding verantwoordelijkheid rapportage => verdachte

EFFECTEN Onderzoek (De Ruyver e.a. – 2007) alternatieve afhandeling t.a.v. druggebruikers: merkbare vooruitgang in levensdomeinen recidivebeperking vroeginterventie rendeert recidivebeperkend effect neemt af naargelang het alternatief verder in de keten van de strafrechtsbedeling wordt opgelegd

AANBEVELINGEN ONDERZOEKERS verdere toepassing van alternatieve afhandeling handhaven doorverwijzingen naar hulpverlening op niveau parket vergroten kennis bij actoren hulpverlening-justitie

ANTICIPERENDE JUSTITIE zes fasen van verandering volgens Prochaska en Diclemente – 1984

KWANTITEIT 1 augustus 2005 – 31 juli 2007 464 personen = oriëntatie proefzorg door pdK 88 % wordt bereikt 32 dossiers in voorbereiding d.d. 31/07/07 Wachtlijst nihil d.d. 31/07/07 380 gebruikers = oriëntatie drughulpverlening Slaagkans traject = 82 % 40 % KPZ Slaagkans traject = 97 % 60 % LPZ Slaagkans traject = 64 %

KWANTITEIT 2006 –2009 Druk Oriëntatie proefzorg door pdK - 2006: 280 - 2007: 218 - 2008: 338 - 2009 (extrapolatie 15/5): 424 Opgestarte pz - 2006: 210 => 48 % KPZ – 52 % LPZ - 2007: 158 => 28 % KPZ – 72 % LPZ - 2008: 198 => 17 % KPZ – 83 % LPZ - 2009 (extrapolatie 15/5): 308 => 31 % KPZ –69 % LPZ + overdracht = totale werkload - naar 2006: 19 => 229 - naar 2007: 78 => 236 - naar 2008: 69 => 267 Druk

EVALUATIE aanbevelingen onderzoekers (DSB & IRCP, 2008) Creëren randvoorwaarden justitie: Implementatie justitiële casemanager Creëren randvoorwaarden hulpverlening : Gevarieerd en uitgebreid = afgestemd op de vraag & met capaciteit Netwerksturing Adequate financiering

CEL PROEFZORG Annemie Serlippens, Substituut procureur des Konings Tel 09 234 45 09 - Gsm 0485 53 23 40 - Fax 09 234 45 10 Ilse Vandenbroucke, Substituut procureur des Konings Tel 09 234 44 89 - Gsm 0486 28 93 35 - Fax 09 234 43 02 Wim Onderdonck, Substituut procureur des Konings Tel 09 234 43 52 - Gsm 0485 53 90 16 - Fax 09 234 43 02 Karlo Goethals, Proefzorgmanager Tel 09 234 43 58 - Gsm 0473 81 69 05 - Fax 09 234 43 68 Kelly Hellemonds, Medewerkster Tel 09 234 43 25 - Gsm 0497 53 55 05 - Fax 09 234 43 02 Parket van de procureur des Konings Opgeeistenlaan 401b, B-9000 GENT