Maarten Steenhagen Maarten.Steenhagen@bkv.hku.nl KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 EEN FILOSOFISCHE BENADERING VAN DE KUNSTEN EXPRESSIETHEORIE Maarten Steenhagen Maarten.Steenhagen@bkv.hku.nl

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Wat is kunst KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Wat is kunst? Tolstoi-achtig antwoord: ‘Het kunstwerk is een uitdrukking van de emotie van een kunstenaar, op zo’n manier dat het publiek haar emotie overneemt’

Werkelijkheid Publiek Kunstenaar KUNSTWERK Andere werken KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Werkelijkheid Publiek Kunstenaar KUNSTWERK Oorspr. driehoek: M.H Abrahams, The Mirror and the Lamp (1953) Andere werken

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Maar wat is expressie KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Maar wat is expressie? - Drie voorbeelden die met emoties te doen hebben.

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Expressie bij mensen en expressie in kunst - hoe kan bv. muziek droevig zijn? - echte expressie ‘we nemen droefheid waar’ (persona) - ‘metaforische’ expressie ‘de muziek is langzaam, net zoals...’

moet de kunstenaar de emotie echt voelen? KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Hoe moeten we nu over artistieke expressie nadenken? Relevante vragen: moet de kunstenaar de emotie echt voelen? moet het publiek de emotie echt voelen? en wiens emotie neemt het publiek waar? wat voor een rol speelt het kunstwerk hier? kunnen alleen gevoelens uitgedrukt worden?

kunst is louter en alleen een gevoelskwestie KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Leo Tolstoi (1828-1920) Kunst heeft als taak ons gemoed te prikkelen Drie criteria: kunst is louter en alleen een gevoelskwestie kunstenaar heeft opdracht zijn publiek te ‘besmetten’ kunst moet de juiste gevoelens overbrengen

kunst is louter en alleen een gevoelskwestie KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Leo Tolstoi (1828-1920) Kunst heeft als taak ons gemoed te prikkelen Communicatief idee van kunst Drie criteria: kunst is louter en alleen een gevoelskwestie kunstenaar heeft opdracht zijn publiek te ‘besmetten’ kunst moet de juiste gevoelens overbrengen

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Maar: is kunst louter en alleen een gevoelskwestie? ‘besmetten’ een noodzakelijk en/of voldoende criterium? onderscheid esthetisch-ethisch vervaagt

kunst is expressie van/in het brein van de kunstenaar KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Bendetto Croce (1866-1952) Robin G. Collingwood (1889-1943) Het kunstwerk is een puur idee van de kunstenaar Drie stellingen: kunst is expressie van/in het brein van de kunstenaar het werk hoeft niet ‘extern’ te bestaan (materieel) toegang voor publiek is herbeleving (Croce) of herschepping (Collingwood) van de expressie

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 kunst is expressie van/in het brein van de kunstenaar Verbeelding verklaart waarom kunstenaar goed is Kún je het niet maken, dan kún je het ook niet echt verbeelden... (maar let op! 2. zegt dat je het natuurlijk niet hoeft te maken!) Wat is het kunstwerk dan, volgens de CC-these? (ontologie van schilderijen vs. literatuur)

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 3. Toegang publiek is beleven of herscheppen expressie van de kunstenaar Relevant verschil tussen beleven en herscheppen Beleven: je deelt in iets dat door de kunstenaar is bedacht Herscheppen: de kunstenaar stelt je in staat ook zoiets te bedenken Doen we dit echt met kunstwerken?

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Problemen met de CC-these: De these onderschat de fundamentele rol van het materiële object oncontroleerbaar of de kunstenaar een meesterwerk denkt de kunstenaar heeft materiaal + omgang nodig om ermee te denken. onduidelijk wanneer het publiek goed zit

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 3 Volgende keer, 14 mei: Formalisme (voorbereiden H4.1 t/m 4.4) 21 mei: Hemelvaart 28 mei...?