Benodigde competenties in de bibliotheek van de toekomst FOBID opleidingscommissie NVB congres 25 november 2005

Achtergrond Weinig follow-up op rapport ‘Investeren in professionals’ 2001 Onvrede aansluiting HBO-opleidingen met bibliotheeksector ‘We moeten iets’

Aanpak Werkconferentie vertegenwoordigers bibliotheeksector: inventarisatie knelpunten Ontwikkelgroep: ontwikkeling toekomstvisie / Inventarisatie andere activiteiten (ECABO: MBO beroepsprofiel) Werkconferentie (2): bespreken resultaten Vervolg: aanpak richting opleidingen

Ontwikkelgroep Analyse in drie stappen: Hoe ziet de bibliotheek van de toekomst eruit? Welke functies daarin? Welke competenties nodig?

Bepalende trends universiteitsbibliotheken/ speciale bibliotheken Digitalisering en automatisering Eindgebruikers bepalend: alle bibliotheken worden eindgebruikersomgevingen Gevalideerde informatieomgeving is voornaamste méérwaarde bibliotheek Loskoppeling tussen primair proces en bibliotheek dreigt: bibliotheek wordt onderdeel facilitaire dienst

Toekomstbeeld speciale bibliotheken

Taken in de toekomst Digitale gevalideerde informatie omgeving Inkoopfunctie van digitale informatie Inrichting van digitale informatieomgeving Adviesfunctie m.b.t. informatievergaring

Organisatieontwikkeling en personeelsbestand Inkrimpen van het personeelsbestand onder invloed van automatisering en digitalisering Sterke vermindering aantal medewerkers MBO-niveau Onderbrengen bij facilitaire dienst dreigt

Toekomstbeeld universiteitsbibliotheken

Taken in de toekomst Vergelijkbaar met speciale bibliotheken PLUS: Informatiebeheer: invulling bewaarplicht Ondersteuning studenten en onderwijs (i.h.b. digitale leeromgeving)

Organisatieontwikkeling een personeelsbestand Inkrimping van personeelsbestand onder invloed van automatisering en digitalisering Centralisatie van back-office taken zoals catalogiseren Vermindering van totaal aantal medewerkers, sterke vermindering medewerkers LBO-niveau en MBO-niveau door afname logistieke en balie werkzaamheden

Toekomstbeeld openbare bibliotheken

Taken in de toekomst Ondersteunen en stimuleren van lees- en taalvaardigheid kinderen Bieden van informatie omgeving aan mensen zonder werk- en/of onderwijs omgeving Culturele en recreatieve functie Culturele ontmoetingsplaats Sociale omgevingsfunctie: diensten t.b.v. onderwijs, ouderenzorg, jeugdzorg, welzijn etc.

Functies HBO niveau in bibliotheek van de toekomst: universiteitsbibliotheken/speciale bibliotheken Accountmanager: primair verantwoordelijk voor klantcontacten Informatie specialist: vakkundigheid m.b.t. bibliotheekdiensten Digitale producten ontwikkelaar: richt in/past aan digitale bibliotheekomgeving

Benodigde competenties Klantgerichtheid i.s.m. domeinkennis Productkennis/vakkennis m.b.t. bibliotheekdiensten Netwerkvaardig Ondernemerschap

Functies HBO-niveau openbare bibliotheken Maatschappelijke en culturele oriëntatie staat voorop Netwerkvaardigheid en ondernemerschap zijn vereiste competenties Bibliotheekspecifieke achtergrond i.h.a. minder vereist

Conclusies (1) Sterke vermindering personeelsbestand (m.n. bij UB’s en SB’s) Relatie gebruikers-bibliotheek essentieel: medewerkers bvk zelfde achtergrond als gebruikersgroep Behoefte aan bibliotheekopleidingen HBO-niveau verandert daardoor

Conclusies (2) ‘Minor’ in plaats van ‘Major’: meer behoefte aan kortdurende HBO-opleiding bibliothecaris (‘minor’, naast andere studie) en aan opleidingsmodules afzonderlijk te volgen. Behoefte aan betrouwbaar selectieinstrument op algemene competenties (immers, bibliotheek moet investeren in opleiding aangenomen medewerker).