HOOFDSTUK 8 ORGANISATIE ALS FLUX EN TRANSFORMATIE DE WETMATIGHEDEN VAN VERANDERING ONTVOUWEN: ORGANISATIE ALS FLUX EN TRANSFORMATIE

INLEIDING Heraclitus: stabiliteit en verandering David Bohm: holoflux “wetmatigheden van verandering” 1) organisaties als zelfvoortbrengende systemen - autopoiese 2) circulaire relaties - kringloopanalyse 3) dialectische relaties tussen tegenstelden

1) AUTOPOIESE * Maturana en Varele: - gesloten kringloop van relaties - omgeving deel van systeem - gevolg: samengang met zelf genererende wijzigingen in identiteit * Hoe ? Accent op totale systeem van wisselwerking

1) AUTOPOIESE belang als metafoor: - projecties eigen identiteit en zelfbeeld - problemen met handhaving type identiteit - eigen identiteit, nadien relaties met wereld enactment: wisselwerking, projectie omgeving identiteit: egocentrisme vs systemiek

1) AUTOPOIESE Conclusie Morgan: - meer reflexie - eigen gevoel van identiteit - bedrijfscultuur, ondernemingsstrategie

2) KRINGLOOPANALYSE cybernitici: negatieve feedback Maruyama: kringloopanalyse vb.: club van Rome, prijsinflatie, Watergate Bateson - systemische wijsheid Conclusie Morgan: - nieuwe systeemorganisaties - logica wederzijdse causaliteit

3) DIALECTISCH DENKEN De steeds aanwezige dynamiek doorgronden waarmee de wereld zichzelf verandert, waarbij iedere verandering het product is van spanningen tussen tegenstellingen. 2 filosofieën: taoïstische filosofie en filosofie van Marx.

A. Taoïstische filosofie Alle natuurlijke en menselijk leven is bezig iets anders te worden. De tegengestelden yin en yang begeleiden alle veranderingen. Zodra een situatie extreme eigenschappen ontwikkelt, vindt er een ommekeer plaats.

B. Filosofie van Marx Economische en sociale tegenstellingen binnen de kapitalistische maatschappij vormen de basis voor haar zelftransformatie. Drie dialectische principes: - het wederzijds doordringen van tegengestelden - de ontkenning van de ontkenning - transformatie kwantiteit naar kwaliteit

Het wederzijds doordringen van tegengestelden Het streven naar toegevoegde waarde lokt een tegenstelling uit tussen de belangen van kapitalisten en de arbeiders. Crisissen van het kapitalisme zijn logische uitbreidingen van dezelfde tegenstelling. Deze gaan vergezeld met scherpe conflicten met het personeel.

Negatie van de negatie Het systeem van de kapitalistische eigendom is de ontkenning van het systeem van individuele eigendom. Wat op zich weer zal worden ontkend door een systeem dat bepaalde verworvenheden van het kapitalistische tijdperkt behoudt.

De transformatie van kwantiteit naar kwaliteit Omdat de concentratie van het kapitaal en de productiemiddelen in handen komt van steeds minder mensen zal de werkende klasse zich verenigen. Dan doet de “totaal verandering” zich voor waarbij het kapitalistisch systeem moet wijken voor gemeenschappelijke eigendom.

Marx vandaag Tegenstanders: Marx was verkeerd. Voorstanders: Marx concentreerde zich op de belangrijkste tegenstellingen. Marx heeft het gemak onderschat waarmee het kapitalistische systeem zou worden vervangen door een kwalitatief andere vorm van sociale organisatie.

C. Leven met tegenstellingen en processen beheren Belangrijk te weten welke spanningen en tegenstellingen oorspronkelijk zijn en welke afgeleid. Herschikking van afgeleide tegenstellingen maakt slechts oppervlakkige veranderingen mogelijk. Voor veelbetekenende en duurzame veranderingen moeten de primaire tegenstellingen herschikt worden.

STERKE KANTEN Een concreet middel om de logica en de fundamentele tendensen van maatschappijen aan analyse te onderwerpen. Het is onwaarschijnlijk dat alle sociale en organisatorische problemen kunnen worden opgelost bij stukjes en beetjes. Een krachtig instrument om de logica te beïnvloeden.

BEPERKINGEN Een radicale wijziging van de logica van een sociaal systeem, zal waarschijnlijk stuiten op de weerstand van het systeem. De kracht van de wetmatigheden van verandering is afhankelijk van het voorspellend vermogen van de theorie.