Sektes Definitie en werking

Definitie Niet simpel om tot een eensluidende definitie te komen Sektes: soms te snel, soms niet snel genoeg in de mond genomen Oplossing Bryan Wilson: geen definitie, maar lijst met kenmerken

Kenmerken van Wilson lidmaatschap uit vrije keuze, niet door geboorte; toelating tot het lidmaatschap op grond van door de sekteleiders erkende en aantoonbare kennis van de leer, een persoonlijke bekeringservaring of een aanbeveling door een ouder lid van de sekte; het karakter is exclusief en gesloten; wie zich niet aan de geldende leer houdt of tegen de regels van de moraal of de organisatie zondigt, wordt uitgestoten;

de sekte beschouwt zich als een elite, begiftigd met een bijzonder inzicht of belast met een bijzondere opdracht; er is sprake van een streven naar persoonlijke perfectie; er is geen principieel verschil tussen leken en priesters of voorgangers; er is gelegenheid om spontaan uiting te geven aan een persoonlijk gevoel van betrokkenheid;

de sekte staat vijandig of onverschillig tegenover de samenleving en de staat; het lidmaatschap is absoluter en omvattender dan dat van een kerkgenootschap; er is sprake van een duidelijk herkenbare eigen ideologie; overtreders van de regels worden als verraders beschouwd en voor hun overtredingen gestraft of uitgestoten.

Kritiek op kenmerken van Wilson Het probleem van deze lijst is dat ze teveel als een ‘checklist’ kan worden gebruikt, terwijl je ook altijd de subjectieve context hebt, waarbinnen je elke groep moet situeren.

Aanvulling Het verschil tussen kerk en sekte is een verschil in mate van spanning met de omgeving. "Als een religieuze organisatie de samenleving en de cultuur zonder meer kan accepteren, zoals ze zijn, dan is er geen sprake van spanning en is zo'n organisatie of groep als een kerk te beschouwen: de kerk vertegenwoordigt een levensbeschouwing, die zich goed verdraagt met de algemene cultuur of daarmee geheel samenvalt. Bij sekten is dat niet zo en dat maakt sekten tot op zekere hoogte tot organisaties van devianten: mensen die anders denken dan algemeen aanvaard is of door de meerderheid aanvaard wordt." P. Schnabel (1982): Tussen stigma en charisma, blz. 79, 80

Werking 7 stappen om leden definitief te werven Niet alle stappen moeten aanwezig zijn om van een sekte te kunnen spreken Meer info op: http://www.iacsso.be/ Iacsso: Informatie- en adviescentrum inzake schadelijke sektarische organisaties

Stap 1: Rekrutering ‘Love bombing’ Begrip en interesse voor jou en je problemen Identiteit van de groep wordt verzwegen Resultaat: alsmaar grotere sociale controle, alsmaar minder vrijheid

Stap 2: organisatie Strikte hiërarchie met aan de top een ‘meester’, ‘leider’, of ‘goeroe’ Geen democratie. Leiders worden aangewezen, niet verkozen Strikte gehoorzaamheid Geen kritiek

Stap 3: Financiën Begin met kleine bijdrage Er wordt alsmaar meer gevraagd Bijdrage via giften of vrijwilligerswerk

Stap 4 Breuk van de wereld In drie stappen: Systematisch ‘losweken’ van lid met vroegere vrienden en familie, die nu als ‘vijand’ worden voorgesteld. Buitenwereld is slecht en gevaarlijk. Enkel de groep is goed en veilig Gebruik van eigen taal en termen. Zo wordt communicatie met niet-leden alsmaar moeilijker

Stap 5: Doctrine Enkel de leden van de groep hebben de ware kennis en vormen zo een elite Opvattingen wijken soms sterk af van gangbare algemene en wetenschappelijke bevindingen Kritiek van de buitenwereld bewijst dat de groep gelijk heeft

Stap 6: Gezondheid Eigen zorgverlening, dikwijls door niet geschoolde ‘kwakzalvers’ Afwijzen van medische behandelingen gegeven door de buitenwereld

Stap 7 Praktijken Leden worden verwacht om mee te doen met vele geld- en tijdrovende activiteiten, rituelen… van de groep Vragen of kritiek worden afgewezen of bestraft Als er iets mislukt is het de schuld van het lid zelf, of van de buitenwereld, niet van de doctrine Afscheiding door specifieke voorschriften (voeding, kledij…)

lidmaatschap uit vrije keuze, niet door geboorte; toelating tot het lidmaatschap op grond van door de sekteleiders erkende en aantoonbare kennis van de leer, een persoonlijke bekeringservaring of een aanbeveling door een ouder lid van de sekte; het karakter is exclusief en gesloten; wie zich niet aan de geldende leer houdt of tegen de regels van de moraal of de organisatie zondigt, wordt uitgestoten; de sekte beschouwt zich als een elite, begiftigd met een bijzonder inzicht of belast met een bijzondere opdracht; er is sprake van een streven naar persoonlijke perfectie; sekteleden willen een zo’n goed mogelijk sektelid zijn er is geen principieel verschil tussen leken en priesters of voorgangers; er is gelegenheid om spontaan uiting te geven aan een persoonlijk gevoel van betrokkenheid; de sekte staat vijandig of onverschillig tegenover de samenleving en de staat; het lidmaatschap is absoluter en omvattender dan dat van een kerkgenootschap; er is sprake van een duidelijk herkenbare eigen ideologie; overtreders van de regels worden als verraders beschouwd en voor hun overtredingen gestraft of uitgestoten.

Het verschil tussen kerk en sekte is een verschil in mate van spanning met de omgeving. "Als een religieuze organisatie de samenleving en de cultuur zonder meer kan accepteren, zoals ze zijn, dan is er geen sprake van spanning en is zo'n organisatie of groep als een kerk te beschouwen: de kerk vertegenwoordigt een levensbeschouwing, die zich goed verdraagt met de algemene cultuur of daarmee geheel samenvalt. Bij sekten is dat niet zo en dat maakt sekten tot op zekere hoogte tot organisaties van devianten: mensen die anders denken dan algemeen aanvaard is of door de meerderheid aanvaard wordt