Over krimp, energietransities en duurzame ruimtelijke kwaliteit 22 januari 2010 EO Wijers Willem Verbaan

Verwondering deze week  Radiobericht: ‘parkstad Heerlen gaat 6000 woningen bouwen’  In Midden-Delfland wordt de A4 aangelegd, dus grote kansen voor langgekoesterde nieuwe bedrijventerrein  Marktonderzoek: ‘volop kansen voor vastgoed op de kop van de Zuid-As’  ‘In de Vinex exploitaties schreven we eind 2009 weer mooi de rente bij (Vathorst € 575,- / m 2 )

Business model ruimtelijke inrichting  (Eindeloze) groei  Grond  Stakeholders: grondeigenaren, ontwikkelaars, beleggers, vastgoedfondsen, gemeenten, huiseigenaren. Allen profiteerden ( VVT ).

Wat is de bouw voor een sector?  25% wegtransport  35% nationale afvalberg  40% energieconsumptie / CO 2 emissies Faalkosten 15% - of misschien meer??  Andere maaksectoren < 1% Rendementen 1 – 3%  Andere sectoren > 10%  Wordt het niet tijd voor een fundamentele herijking??

Hoe verder?  Eend of konijn?  Een kwestie van anders (leren) kijken…

Shell: start-up in schelpenhandel

Hoe betrekkelijk is toekomstverkenning… Rowan Gibson, 1997

Aangrijpingspunten anders leren kijken  Spoken die golf zelf creëert…  Schone lucht – hoezo?  CO2 beprijzen  duurzaamheid

Anders leren kijken  Een nieuwe bril zoeken…  aanbodsturing [vraagsturing] Co-creatie  centraal/aanwezig [decentraal/afwezig]multilocaal  downcycling [upclycling]C2C  grootschalig [kleinschalig] glocal  masculien [feminien]avatar  ????

Anders (leren) kijken…

Context  Oude ruimtelijke instrumenten dolgedraaid  Groeiende complexiteit  Andere opvattingen corporate governance  Internationale concurrentie tussen regio’s  Klimaatvraagstuk dwingt tot herijking waardesystemen  Duurzame gebiedsontwikkeling sleutelwoord  Koppeling aan mobiliteit, economische potentie, andersoortig ruimtegebruik  Na uitbundige groei nu krimp

Heroverweging 1  Gebied in plaats van object  Nieuwe ordening / nieuwe modellering  Nieuwe partnering / co-creatie  Gebiedsexploitatie ivp grondexploitatie  Duurzaamheid

Levensduurbaten vs stichtingskosten B Bou Design (10%) Bouw (100%) Beheer (300 – 500%)

Heroverweging 2  Duurzaamheid introduceert een ander financieringsbegrip…  TCO / TVO  Op zoek naar de waardecreatie…  Dynamiseer & flexibiliseer de bestemming  TVO financiële antwoord op krimp?

Conclusies  Integrale gebiedsontwikkeling  Gebiedsexploitatie ipv grondexploitatie  Energietransitieprocessen vragen om opheffing institutionele belemmeringen ( bv mijnwet)  Budgetsystemen aanpassen (TCO)  Nieuwe concepten, bv voor starters  Ketenomkering / vraagsturing  Co-creatie  Outsourcing van beheer  BIM / GIM, serious gaming