algemene ledenvergadering VGSE Presentatie SPF algemene ledenvergadering VGSE Eric Dorn, Voorzitter SPF 15 april 2014 2014-001320 2

Agenda Algemeen Pensioenambitie sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Agenda Algemeen Pensioenambitie sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Algemeen Ontwikkelingen 2013 Pensioenambitie nog steeds onder druk Einde korte termijn herstelplan Toeslagverlening Fondsrendement - rentebijschrijving VPS / PPS Governance (modelkeuze) Succession Planning Bestuur / VO Onrustige financiële markten / renteafdekking Ontwikkelingen binnen Sabic Nederland WIN project Samenvoeging pensioenfondsen 5

Algemeen: Dekkingsgraad Premie actieven Opbrengsten beleggingen 116,5% LANGE TERMIJN HERSTELPLAN DNB 104,6% MINIMUM-EIS DNB 100% DEKKINGSGRAAD = VERMOGEN VERPLICHTINGEN SPF Pensioen betalingen 2013-00****

Algemeen: fondsomvang (2013 onder Voorbehoud) (SIP aansluiting pas op 1.1.2014) € mln Ult.2013 D.G. 100% 111% (BPR 58/ VPS 1) 14% 13% 73% 2013-001951 -7-

Bestuur en Verantwoordingsorgaan Wijzigingen SPF Bestuur en Verantwoordingsorgaan Bestuur: Jos Visser als opvolger van Sander Verlaar Verantwoordingsorgaan: Gerard Tummers als opvolger van Coen Mehlkop (1/1/2014) 2013-001951

SPF Bestuur Guido Croonen – Dries Nagtegaal – Jos Visser – Frans Noteborn Maurice Pelsers – Giselle Verwoort – Eric Dorn – Eric Hogenboom – Robert Tielens (afwezig Cor van der Sluis)

Verantwoordings Orgaan Succession Planning Deskundig en competent operationeel bestuur is verantwoordelijkheid van bestuur. Zorgdragen voor continuiteit - kandidatenlijst vanuit alle 3 de geledingen. Normaal traject:    Opleidingen plan Bestuur Visitatie Commissie Verantwoordings Orgaan Nominaties Kandidatenlijst Gepensioneerden: Ed van Lamoen, Jos Meulenberg Start opleidingsprogramma in H1-2014

Agenda Algemeen Pensioenambitie Sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Feiten haalbaarheid pensioenambitie SPF Kans op korten jaaropbouw 2014 (kostendekkende premie) DNB eis nominale zekerheid (97,5%) Kans op korten ultimo 2014 Kans op toekomstige indexaties Vereiste dekkingsgraad binnen 15 jaar (116,5%) Kans op korten jaaropbouw na 2015 Besproken met sociale partners wordt meegenomen in discussie “nieuw pensioencontract” Algemeen: Persoonlijke financiële planning wordt steeds groter aandachtspunt

Agenda Algemeen Pensioenambitie Sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Evaluatie herstelplan SPF 110,8% 104,6% 2009 2010 2011 2012 2013 -14-

Financiële positie SPF 2013 Indexatie / Toeslagen Indexatie volledig toegekend in 2014 (over 2013): 0,9% voor de inactieven en 1,5% voor de actieven (o.b.v. gestegen dekkingsgraad (110,8%), pensioenreglement, economische vooruitzichten en DNB-regels inzake herstelplan) Inhaalperiode gemiste indexaties verlengd van 5 naar 10 jaar Niet gekende toeslagen (2008-2013) Actieve medewerkers: 10,13% Gepensioneerden & slapers: 7,95% -15-

Agenda Algemeen Pensioenambitie Sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Bestuursmodel- Wet Versterking Bestuur Doel: verdere kwaliteitsverbetering van pensioenfondsbesturen Pensioenfondsen kiezen een nieuw bestuursmodel (start 1 juli 2014) 5 modellen: keuze is verantwoordelijkheid van het pensioenfonds (afgestemd met werkgever / vakbonden/ VO / VGSE) Belangrijke criteria bij deze keuze: Zeggenschap / besturen Medezeggenschap / verantwoording Intern toezicht Geschiktheid / deskundigheid Tijdsbesteding (tijd en kosten) SPF heeft gekozen voor voortzetting van het paritaire model

Agenda Algemeen Pensioenambitie Sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Eén pensioenfonds in Nederland Intentie van de werkgever SABIC is om te komen tot 1 pensioenfonds in Nederland, dat 1 pensioenregeling uitvoert Voorkeur Werkgever: CDC-regeling SPF gezien als voorbeeld voor de toekomst SPF als fonds voor de toekomst (nieuwe naam), liquidatie PF SABIC IP Bestaande rechten naar SPF via Collectieve waardeoverdracht 2 stappen (met separate goedkeuring door SPF Bestuur) Aansluiting van 1400 actieve SIP-medewerkers – nieuwe opbouw vanaf 2014 Collectieve waardeoverdracht – reeds opgebouwde rechten

Eén pensioenfonds – Nieuwe opbouw SIP (gerealiseerd per 1.1.2014) SPF 1-1-2014 SABIC Limburg SABIC Europe SABIC Capital SABIC IP SABIC IP IP TOTAL 8% 10% Deelnemers 2.750 1.400 4.150 SPF 82% Vermogen (€ mln) 760 0 760 Dekkingsgraad 111% 111% PF SIP beheert oude rechten SIP medewerkers

Eén pensioenfonds – CWO (nog) niet gerealiseerd SPF SIP Deelnemers - Actief - Gepensioneerd - Slapers 2.750 2.000 350 370 5.200 1.400 1.100 2.700 Vermogen (€ mln) 760 950 Aandachtspunt: vertegenwoordiging gepensioneerden (Limburg, BoZ) in Bestuur + VO 2014-00****

Samenvoeging - uitgangspunten voor SPF De belangen van SPF deelnemers mogen niet worden geschaad Financieel (pensioenambitie, opbouw, premieruimte, additionele risico’s) Niet financieel (service niveau, communicatie, vertegenwoordiging geledingen, etc) Evenwichtigheid tussen belangengroepen en tussen generaties Mogelijke voordelen van een groter fonds Groter fondsvermogen Lagere uitvoeringskosten Levensvatbaarheid fonds op langere termijn Kansen, risico’s en bedreigingen dienen zorgvuldig te worden afgewogen zorgvuldigheid gaat voor snelheid

Agenda Algemeen Pensioenambitie Sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Wat brengt 2014? Pensioenregeling per 1 januari 2014 (implementatie) Nieuw Pensioencontract 2015(eigen mening + gezamenlijk traject met SP) Aanpassing vanwege wijzigingen in FTK Witteveenkader (opbouw 1,875%, max. € 100.000) Implementatie per 1 januari 2015 Risicobereidheidsonderzoek Implementatie Bestuursmodel (1-7-2014) Dienstverleningsovereenkomst met DPS (afgerond) Eventueel Collectieve waardeoverdracht PF Sabic IP -> SPF DNB vereisten t.a.v. Bestuur / voortgang Succession Planning

Samenvattend Dekkingsgraad boven 110% In 2013 indexatie voor deelnemers Korting blijft een gevaar ook in 2014 Na eventuele CWO wordt SPF een fonds met een forse toename van gepensioneerden vanuit de Sabic IP entiteit dit kan gevolgen hebben voor de vertegenwoordiging in bestuur en verantwoordingsorgaan

Agenda Algemeen Pensioenambitie Sociale partners Financiële positie en herstelplan SPF Bestuursmodel Aansluiting SABIC IP Wat brengt 2014? Rondvraag

Rondvraag

Meer informatie over SPF?

Samenvoeging SPF – SIP: Proces en belanghebbenden Oude rechten - Vermogensoverdracht - Nieuwe opbouw 1.1.2014 Vakbonden SIP Werkgever SIP BV PF SIP Nog niet ontvangen VERZOEK VERZOEK SPF Afstemming SPF – sociale partners Vakbonden Limburg Werkgever Limburg/Europe/Capital

Wijzigingen SPF Bestuur en Verantwoordingsorgaan Werkgever Vakbonden Actieven Gepensioneerden Slapers Pensioen overeenkomst Uitvoerings overeenkomst Pensioen reglement Accountant Bestuur Dagelijks Bestuur Adviescommissies 2 PF SIP toehoorders Uitbestedings overeenkomst DPS Uitvoerings- organisatie Actuaris Toezicht Verantwoording Visitatie Commissie Verantwoordings Orgaan Compliance Officer Succession Planning

Pensioenambitie: Aan welke knoppen kan bestuur draaien? SPF pensioenovereenkomst SABIC Werk- nemers pensioenreglement uitvoeringsovereenkomst Pensioen ambitie Financiering Beleggings beleid Pensioenambitie (opbouw en indexatie) Vaste bijdrage 2014-2018 Risico vs Rendement -31-