Milieuzorg Op School MOS helpt de school om op een pedagogisch verantwoorde manier een eigen milieuzorgsysteem uit te bouwen. Een Milieuzorgsysteem op school is een samenhangend geheel van milieuvriendelijke maatregelen en voorzieningen waarbij alle betrokkenen (leerlingen, leerkrachten, directie, ouders, opvoedend, adminstratief en onderhoudspersoneel) samenwerken. MOS (Milieuzorg Op School) is een milieuzorgproject van kleuter- tot hogeschool. Groene School maakt er vanaf september 2002 deel van uit.

Wat is een milieuzorgsysteem MOS is een educatief project voor heel de school Geeft inzicht in de impact van de school op het milieu Geeft praktische tip om milieuschade te voorkomen en beheersen Beoogt aanpassingen in de organisatie en het milieubeheer van de school Systeem MOS wil milieuzorg een plaats geven in de hele schoolcultuur (in de klas, op de speelplaats, in de gangen, de lerarenkamer, de eetzaal, het secratariaat, etc.) MOS wil het hele schoolgebeuren beïnvloeden Werkt vakoverschrijdend en klasdoorbrekend Biedt leerlingen en leerkrachten de kans om op een andere manier samen te werken

De 4 MOS - Peilers Aandachtsvelden Stappenplan Ondersteuning MOS streeft educatieve en daadwerkelijke milieuwinst na door te werken aan één of meer van de volgende aandachtsvelden: Afvalpreventie en duurzame materialen – Water – Verkeer en mobiliteit – Vergroening van de schoolomgeving – Energie – Stappenplan MOS biedt als leidraad een stappenplan aan. Dat helpt om het project planmatig vorm te geven en laten groeien op maat van de school Ondersteuning De Provinciale MOSbegeleider helpt je om het project in de school vorm te geven. Netwerkvorming MOS wil aan een netwerk spinnen tussen MOSscholen onderling en NME-actoren

MOS biedt als leidraad een stappenplan aan dat een hulpmiddel moet zijn om het project planmatig vorm te geven en te laten groeien op maat van de school. Ondertekening van de milieubeleidsverklaring en oprichting van de milieuwerkgroep Bondige milieu-audit en keuze van aandachtveld Sensibilisatie: hoe schudden we iedereen wakker Inventarisatie van de milieusituatie en opsporing van knelpunten Strategie: bepalen van de maatregelen Acties: invoeren van de gekozen maatregelen Tussentijds meten en registreren: wat is er veranderd? Beoordeling en terugkoppeling

Met welke aandachtpunten moet je rekening houden? De ervaring leert dat wanneer een school in MOS stapt en succesvol wil zijn ze best rekening houdt met volgende aandachtspunten Visie en Planning Betrokkenheid Communicatie Verankering Educatieve winst en milieuwinst Deze aandachtspunten zijn tevens de criteria die in aanmerking komen bij de beoordeling van een logodossier

Visie en Planning Betrokkenheid Een degelijke planning is noodzakelijk om het project te doen slagen. MOS reikt de school hiervoor een stappenplan aan. De milieu-inspanningen moeten over het hele schooljaar gespreid worden. Een eenmalige actie is immers niet erg duurzaam. Betrokkenheid Het centrale doel van de organisatie en de instandhouding van een milieuzorgsysteem op school is de leerlingen via actieve participatie milieubewuster te maken en hen in staat te stellen om op vrijwillige basis milieusparende acties te ondernemen. Participatie van leerlingen is dus essentieel.

Educatieve winst en Milieuwinst Communicatie De school informeert geregeld alle belanghebbenden over het project zowel intern als extern. Een goede uitstraling beïnvloedt het verloop van het project op een gunstige manier. Verankering Maak als school bewust tijd voor het project. Probeer een rode draad doorheen het schooljaar te weven van initiatieven en acties zowel in de vakken als vakoverschrijdend. Uiteindelijk is het de bedoeling dat milieuzorg een wezenlijk deel vormt van het beleid, de visie en de cultuur van de school. Educatieve winst en Milieuwinst Streef zowel educatieve / pedagogische als effectieve reële Milieuwinst na

Een internationaal project met MOS www.milieuzorgopschool.be

Water - energie Scholengemeenschap (St.-Dymfna)GEEL Waterproject – biotische index van lokale beek – GIS Samen met een 5-tal scholen uit diverse Europese landen Energy – project

Alternatieve energie Het project ‘Developing different perspectives on environment in Europe’ werd opgedeeld in 4 ‘subtopics’: 1-rationeel energiegebruik 2-duurzame energie 3-energie & consumenten 4-landschap & omgeving Grenna, Zweden; Madrid, Spanje; Falkensee-Berlin, Duitsland; Bartin, Turkije; & Antwerpen PIUS X

Tieners in Europa T.I. St.-Carolus samen met o.a. een Roemeense, Portugese en Turkse school. Milieu is één van de thema’s Project is in voorbereiding

Alternatieve energie theoretische kennis over alternatieve energie uitbreiden bezoeken aan energieleveranciers + verslag uitbrengen overzicht energieverbruik in Vlaanderen en België bezoek alle partnerscholen aan Merelbeke en Maldegem KTA- Gito Merelbeke + diverse Europese en Belgische partners

Young Europe goes green” : Europees Comenius project met Frankrijk, Portugal, Zweden, Spanje, België en Turkije Met leerlingen uit het gewoon onderwijs samen met onze school uit het bijzonder onderwijs willen leraars en leerlingen een gezonde manier van leven en een verantwoordelijkheid tegenover het milieu promoten en hen wijzen op de ernstige gevolgen van de natuurbevuiling op het gebied van voedsel en gezondheid. Europese identiteitskaart maken Woorden boek met milieu-informatie Opstellen ‘ecologisch profiel van hun leefomgeving Keep fit programme In alle scholen samen een ‘groene’ dag organiseren en daarover corresponderen SBSO ‘De Mast’ Kasterlee

(Taal)grensoverschrijdend project BS de Faluintjes (Moorsel) met Brusselse Franstalige school. Identiteitskaart uitwisselen Schoolomgevingsinfo uitwisselen Samen ‘Technopolis’ bezoeken

Brussels project ‘stadswinkel’ Europees project voor basisscholen Active learning: project thema energie met heel veel partners: doel meterstanden invoeren in gemeenschappelijke website, opgemaakt door Zweedse partner

Brussels project secundair Energy path: energie project voor derde graad Doel: ICTgebruiken in Europees verband Opleiding voor leerkrachten E-leeromgeving creëren (moodle)

Doel v project? Gebruik fantasie, creativiteit! MOS-werking op school geeft veel mogelijkheden: Water: biotische index, waterverbruik, drinkgedrag, N/Z Energie: ecos, experimenten… Vergroening: groene speelplaats, biodiversiteit Mobiliteit: fietsgebruik op school, ecologische schoolreizen, verplaatsingsgedrag Lk & lln Afval: duurzame school, pmd-vrije school, kunst met afval…

MOS-criteria Communicatie: u-tube (filmpjes vb www.trendy-travel.eu); hoe maak je MZ ‘cool’ Verankering: hoe ‘vergroen’ je de visietekst van de school? Participatie: hoe laat je lln deelnemen aan het beleid op school? Milieu & educatieve winst/planning: zie thema’s Voeten: hoe milieuthema’s verankeren in wisk, L.o., taal, mechanica…?

Succesfactoren Duidelijke, haalbare, creatieve doelen vooropstellen ‘persoonlijke’ relatie uitbouwen Complementair met andere werkgroepen op school Participatie van alle betrokkenen Gebruik ‘identiteiskaart’ partnerschool

Identiteitskaart Information form to find a partnerschool Name school: Address: Kind of school: (location urban/rural, special characteristics – primary, secondary, high school): Languages used for exchange projects Past experience in exchange-projects: Class taking part in the project (age-group) Number or pupils: Teachers involved: Email-address of coördinator: email-addresses of cooperating teachers: Purposes/ aims of the project (fill in several targets you want to reach with this project): How will you develop a relationship with the Flemish school? When do you want to start your project? Suggestions for the foreign school: Are you already active in environmental care at school? What has been done? What additional information may be important for the school that wants to contact you?

Formulaire d’information pour trouver une école partenaire en Flandres (Thème: gestion de l’environnement à l’école. Nom de l’école : Groupe scolaire ,,Nicolae Balcescu «  Adresse: sos.Portului nr.3 ,Oltenita ,jud. Calarasi e-mail :balcescu@tehnoprest.com Caractéristiques et localisation de l’école (rurale, urbaine…) urbaine : Lycée situe dans la ville d ‘Oltenita ,au bord du Danube Avez-vous déjà fait des projets avec d’autres écoles? Non Qui est responsable de l’école (l’Etat, la commune, les églises, le privé…): l ‘ Etat Classe(s) qui prend/nent part dans le projet (âge) : une classe de sciences naturelles et une classe de langues,formée d ‘élèves de 15 à 17 ans. Nombres d’élèves de ces classes: 60 Filles: 50 Garçons: 10 Nombre de professeurs : 5 Email-adresse et téléphone du coordinateur: Ghergu Ioana str.Argesului nr.19 Bl.128 sc.A et.3 apt.11 e-mail :oanaghergu@yahoo.fr. tel : +4074451992 Voinea Constanta :str.Argesului nr.71-75 bl.I sc.A apt.13 tel : +40726695649 Anghel Daniel enseignants str.1 Decembrie 1918 nr.90 bl.M2 sc.B st.3 apt 33 tel :+40724283732 Bunga Emilia :str.Tineret nr.72 bl.101 sc A et.2 ap.8 tel :+40723231207 Slujitoru Gina :str.Mircea Eliade nr.214 email-adresses des autres enseignants impliqués: Objectifs du projet: L’etube de la pollution du Danube Comment voulez-vous développer la relation avec l’école partenaire : Èchanges d’informations , Echange de visites. Quand voulez-vous commencer? Pensez-vous à un projet de plusieurs années?:Au mois de novembre.Non Avez-vous des suggestions pour l’école Flamande?: Pas encore. Avez-vous déjà fait des activités environnementales dans votre école?: Oui, plusieurs Décrivez-les :Collection des déchets de papier en vue du reayelage, aménagement des espaces verts,contrôle de la pureté de l’eau potable. Quelles autres informations sont indispensables à communiquer à votre école partenaire? Dans notre lycée on n’étudie que le français et l’anglais

Info Binnenkort pagina op www.milieuzorgopschool MOS-begeleiders MOS-coördinatie