In dit hoofdstuk komt aan de orde: Achtergrondinformatie Uitwendige wonden In dit hoofdstuk komt aan de orde: Achtergrondinformatie Wonden die je zelf mag behandelen Ernstige wonden Aanleggen van een dekverband Aanleggen van een wondsnelverband Behandeling van ernstige wonden Behandeling van doordringende buikwonden en borstletsel Behandeling van brandwonden

1. Achtergrondinformatie Huid: - weegt meer dan elk ander orgaan Uitwendige wonden 1. Achtergrondinformatie Huid: - weegt meer dan elk ander orgaan - buitenste bekleding van de mens - heeft een aantal belangrijke functies: bescherming regelen van temperatuur gevoel signaalfuncties

De huid is opgebouwd uit verschillende lagen: Uitwendige wonden De huid is opgebouwd uit verschillende lagen: - De opperhuid is de buitenste laag en zorgt ervoor dat er nieuwe huidcellen groeien; - De lederhuid ligt onder de opperhuid en is een elastisch weefsel met bloedvaatjes, zweetkliertjes, haarwortels, tastlichaampjes en zenuwuiteinden; - een laag met onderhuids bind- en vetweefsel.

- bedekken lichaamsholten als de mond-, neus-, en keelholte. Uitwendige wonden Slijmvlies - is een laag cellen; - produceren slijm met als doel bescherming of transport van afvalstoffen; - bedekken lichaamsholten als de mond-, neus-, en keelholte.

Een ontsteking is een afweerreactie van het lichaam door: Uitwendige wonden Ontsteking Een ontsteking is een afweerreactie van het lichaam door: - een infectie; - een auto-immuun reactie (reuma) - overbelasting (peesontsteking) - allergie (hooikoorts) - trauma

Uitwendige wonden Besmetting Als je een wond oploopt, komen er altijd micro-organismen zoals bacteriën in. Daardoor raakt een wond besmet. Gezonde mensen hebben meestal voldoende weerstand om een besmetting de baas te kunnen.

De micro-organismen krijgen de overhand. Uitwendige wonden Infectie De micro-organismen krijgen de overhand. Het lichaam probeert deze infectie tegen te gaan door middel van een ontstekingsreactie.

lichaam probeert infectie tegen te gaan; Uitwendige wonden Ontstekingsreactie lichaam probeert infectie tegen te gaan; huid rondom de wond wordt rood, de plek wordt pijnlijk, kan zwellen en warm aanvoelen; - na verloop van tijd kan er pus uit de wond komen; - strijd gaande in het lichaam tussen afweerstoffen en bacteriën. Als het lichaam de strijd niet aan kan is het nodig om antibiotica te gebruiken.

Om infecties te voorkomen is het belangrijk een wond schoon te houden: Uitwendige wonden Om infecties te voorkomen is het belangrijk een wond schoon te houden: - spoel de wond af met water; - ontsmet de wond met een huidontsmettingsmiddel; - dek de wond steriel af. Wonden die door een arts gezien moeten worden, mag je niet ontsmetten.

Wonden die de eerste hulpverlener zelf mag behandelen Uitwendige wonden Wonden die de eerste hulpverlener zelf mag behandelen Eenvoudige en oppervlakkige wonden: - Snijwonden - schaafwonden - splinterwonden

Uitwendige wonden 3. Ernstige wonden diepe wonden vuile wonden

Aanleggen van een dekverband Demonstratie en inoefenen: Uitwendige wonden Aanleggen van een dekverband Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een dekverband voor een wond aan de vinger

Uitwendige wonden

Demonstratie en inoefenen: Uitwendige wonden Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een dekverband voor een wond aan arm of been

Uitwendige wonden

Aanbrengen van een of meer hechtstrips Uitwendige wonden Demonstratie: Aanbrengen van een of meer hechtstrips

Uitwendige wonden

Aanbrengen van een zelfklevende zwachtel Uitwendige wonden Demonstratie: Aanbrengen van een zelfklevende zwachtel

Demonstratie en inoefenen: Uitwendige wonden Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een dekverband voor een wond aan de hand

Uitwendige wonden

Uitwendige wonden

Uitwendige wonden

Demonstratie en inoefenen: Uitwendige wonden Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een dekverband voor een wond aan de voet

Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een wondsnelverband Uitwendige wonden Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een wondsnelverband

In korte tijd stroomt veel bloed uit een wond: Uitwendige wonden Actieve bloedingen In korte tijd stroomt veel bloed uit een wond: - Bij een aderlijke bloeding stroomt het bloed gelijkmatig uit de wond; - Slagaderlijke bloedingen zijn heviger omdat het hart het bloed met kracht door de slagaders klopt.

- oefen druk uit op de wond; leg een traumazwachtel of Uitwendige wonden Doen! - breng het bloedende lichaamsdeel hoger dan het hart. Als het om het been gaat, leggen we het slachtoffer helemaal plat op de grond neer. Daarna leggen we het been omhoog door een steun onder de voet of het onderbeen te leggen; - oefen druk uit op de wond; leg een traumazwachtel of wonddrukverband aan; - waarschuw professionele hulp en stel de vitale functies veilig.

- oefen druk uit op de wond; leg een traumazwachtel, snelverband Uitwendige wonden Doen! - breng het bloedende lichaamsdeel hoger dan het hart. Als het om het been gaat, leggen we het slachtoffer helemaal plat op de grond neer. Daarna leggen we het been omhoog door een steun onder de voet of het onderbeen te leggen; - oefen druk uit op de wond; leg een traumazwachtel, snelverband en evt. wonddrukverband aan; - beoordeel het slachtoffer op shock; - waarschuw professionele hulp en stel de vitale functies veilig.

Probeer verdere schade te voorkomen door het voorwerp niet te bewegen. Uitwendige wonden De meeste actieve bloedingen ontstaan doordat er een vreemd voorwerp in de huid is gedrongen, zoals een stuk glas, een mes e.d. Wanneer het vreemde voorwerp nog in de wond zit en/of eruit steekt kan men geen druk uitoefenen op de plaats van de wond. Als de wond hevig bloedt, kun je aan weerszijden van het voorwerp druk uitoefenen. Probeer verdere schade te voorkomen door het voorwerp niet te bewegen.

Demonstratie en inoefenen: Uitwendige wonden Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een internationaal snelverband

Uitwendige wonden

Uitwendige wonden

Uitwendige wonden

Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een wonddrukverband Uitwendige wonden Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een wonddrukverband

Uitwendige wonden

Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een traumazwachtel Uitwendige wonden Demonstratie en inoefenen: Aanleggen van een traumazwachtel

Uitwendige wonden

Uitwendige wonden

Uitwendige wonden

6. Doordringende buikwonden en borstletsel Uitwendige wonden 6. Doordringende buikwonden en borstletsel - een wond die tot diep in de borstholte en/of buikwand doordringt; - bijvoorbeeld verwondingen door een kogel of mes.

- Stel het slachtoffer gerust; Uitwendige wonden Doen! - Stel het slachtoffer gerust; - Laat een slachtoffer met doordringend borstletsel een halfzittende houding aannemen. Probeer de wond luchtdicht af te dekken met steriel gaas; - Leg een slachtoffer met een doordringende buikwond neer. Dek de wond en/of de uitpuilende organen af met nat steriel verband; - Waarschuw zo snel mogelijk een ambulance; - Stel de vitale functies veilig.

Luchtdicht afdekken van doordringend borstletsel Uitwendige wonden Demonstratie: Luchtdicht afdekken van doordringend borstletsel

- Jaarlijks ongeveer 65 duizend ongelukken in Nederland; Uitwendige wonden 7. Brandwonden - Jaarlijks ongeveer 65 duizend ongelukken in Nederland; - Rond de tweeduizend mensen worden ieder jaar opgenomen in een ziekenhuis; - Ongeveer vijftig personen overlijden jaarlijks als gevolg van een brandwondenongeval. De grootste oorzaak van brandwonden is contact met hete vloeistoffen of dampen, zoals koffie en thee of stoom. Andere veelvoorkomende oorzaken van brandwonden zijn contact met hete voorwerpen en met vlammen.

Gebruik van een blusdeken en een wollen deken Uitwendige wonden Demonstratie: Gebruik van een blusdeken en een wollen deken

Behandeling van brandwonden Uitwendige wonden Behandeling van brandwonden - Onthouden: eerst water, de rest komt later. Koel tenminste 10 minuten met lauwwarm water; - Smeer helemaal niets op de wond, ook geen brandzalf; - Dek de verbrande huid af met metallineverband, een gestreken theedoek of driekante doek.

Beoordelen van brandwonden Uitwendige wonden Beoordelen van brandwonden De ernst van een brandwond wordt mede bepaald door: - De temperatuur van het materiaal dat de brandwond heeft veroorzaakt - De tijdsduur van de hitte-inwerking - De plaats van de wond - De diepte van de wond - Het oppervlak van de verbranding - De conditie van het slachtoffer

De diepte van een brandwond wordt met drie gradaties aangegeven: Uitwendige wonden Drie graden De diepte van een brandwond wordt met drie gradaties aangegeven: Eerstegraads brandwonden De huid is rood, een beetje gezwollen en voelt pijnlijk aan.

Tweedegraads brandwonden Uitwendige wonden Tweedegraads brandwonden De huid is rood, een beetje gezwollen en pijnlijk, en er ontstaan blaren op de verbrande plek.

Derdegraads brandwonden Uitwendige wonden Derdegraads brandwonden De huid ziet grauwwit (door hete vloeistoffen) of zwart (door open vuur) en voelt ruw aan. Derdegraads brandwonden doen door de verbranding van zenuwuiteinden geen pijn. Tweede- en eerstegraads brandwonden veroorzaken veel pijn.

Uitwendige wonden Shock De huid beschermt het lichaam tegen schadelijke invloeden. Door tweede- en derdegraads brandwonden kan de huid die taak niet meer uitvoeren, waardoor infectie kan ontstaan. Via blaren en wonden lekken vocht en voedingsstoffen weg. Daardoor kan een slachtoffer in shock raken. Zie deel B4 voor behandeling van shock. Als 10 procent van het huidoppervlak is aangetast door tweede en derdegraads brandwonden, bestaat er een kans op shock. Als meer dan 50 procent van het huidoppervlak verbrand is, wordt de kans op overleven klein.

Uitwendige wonden Shock De huid beschermt het lichaam tegen schadelijke invloeden. Door tweede- en derdegraads brandwonden kan de huid die taak niet meer uitvoeren, waardoor infectie kan ontstaan. Via blaren en wonden lekken vocht en voedingsstoffen weg. Daardoor kan een slachtoffer in shock raken. Zie deel B4 voor behandeling van shock. Als 20 procent van het huidoppervlak is verbrand door tweede en derdegraads brandwonden, bestaat een kans op shock. Als meer dan 50 procent van het huidoppervlak verbrand is, wordt de kans op overleven klein.

Uitwendige wonden Regel van negen Om in te schatten hoe groot het verbrande oppervlak is, kun je de regel van negen toepassen. Hierbij staat ieder lichaamsdeel voor 9% of een meervoud daarvan. Omdat het lastig kan zijn als gedeelten van lichaamsdelen verbrand zijn, kun je ook meten met de hand van het slachtoffer. De oppervlakte van de hand staat daarbij voor 1%. Regel van negen bij volwassenen: Het hoofd - 9% De romp (voor en achter) - 2x18% De armen 2x9% De benen 2x18% De schaamstreek - 1%

Behandeling van brandwonden - Stel het slachtoffer gerust; Uitwendige wonden Behandeling van brandwonden - Stel het slachtoffer gerust; - Zet de kraan (of douche) aan en zorg dat het water lauwwarm is; - Koel minstens tien minuten door het lauwe water voorzichtig en niet direct op de brandwonden van het slachtoffer te laten stromen; - Help het slachtoffer zijn kleding uittrekken als deze niet aan de huid vastgeplakt zit;

- Help het slachtoffer in een houding die voor hem het prettigst is; Uitwendige wonden Verbrande luchtwegen - Help het slachtoffer in een houding die voor hem het prettigst is; - Zichtbare verbrandingen aan het gezicht, roetsporen in het gezicht en een prikkelhoest kunnen aanwijzingen zijn voor verbrande luchtwegen; - Door de verbranding zwellen de slijmvliezen van de luchtwegen op. Dit is levensbedreigend. Waarschuw direct professionele hulp. Het slachtoffer heeft steeds meer moeite met ademen. Leg het slachtoffer daarom niet plat neer.

Uitwendige wonden - Beoordeel de brandwonden na tien minuten en beslis of er professionele hulp nodig is of niet; - Leg niet-klevend verband, zoals metallineverband of een schone, natte theedoek over de wonden heen.

- Help het slachtoffer in een houding die voor hem het prettigst is; Uitwendige wonden Verbrande luchtwegen - Help het slachtoffer in een houding die voor hem het prettigst is; - Zichtbare verbrandingen aan het gezicht, roetsporen in het gezicht en een prikkelhoest kunnen aanwijzingen zijn voor verbrande luchtwegen; - Door de verbranding zwellen de slijmvliezen van de luchtwegen op. Het slachtoffer heeft daardoor steeds meer moeite met ademen. Leg het slachtoffer daarom niet plat neer.

Verbranding van het oog Uitwendige wonden Verbranding van het oog Als een slachtoffer zijn oog verbrandt, kan het gezichtsvermogen in gevaar komen. Het is daarom belangrijk het oog zo snel mogelijk te spoelen met langzaam stromend, lauwwarm water.

Zorg voor professionele hulp. Uitwendige wonden Doen! Laat het slachtoffer liggen, met zijn getroffen oog open en en het gezicht gedraaid naar de aangedane zijde. Spoel bij verbranding minimaal tien minuten. Spoel bij aanraking met een bijtende stof minimaal dertig minuten. Zorg voor professionele hulp.

Uitwendige wonden Chemische stoffen Als een slachtoffer in aanraking komt met een chemische stof, kunnen huid of slijmvliezen worden aangetast. Probeer daarom de chemische stof zo snel mogelijk te verdunnen of te verwijderen.

- Zorg er eerst voor dat je zelf geen gevaar loopt; Uitwendige wonden Doen! - Zorg er eerst voor dat je zelf geen gevaar loopt; - Laat het slachtoffer zijn schoenen en kledingstukken die in aanraking zijn gekomen met de chemische stof, uittrekken; - Spoel minstens dertig minuten met lauwwarm water; - Waarschuw tijdens het spoelen direct professionele hulp; - Dep na het spoelen de huid voorzichtig droog; - Bedek de brandwonden met steriel gaas.

1. Het lichaam kan verschillende soorten wonden oplopen. Uitwendige wonden Samenvatting: 1. Het lichaam kan verschillende soorten wonden oplopen. 2. Wonden die je zelf kunt behandelen zijn oppervlakkige snijwonden, schaafwonden, splinterwonden en eerstegraads brandwonden. 3. Wonden waarvoor je professionele hulp moet zoeken zijn diepe wonden, vuile wonden, ernstige bloedingen, doordringende buikwonden of borstletsels en tweede- en derdegraads brandwonden. 4. Brandwonden kunnen veel schade aanrichten en vergen speciale behandeling.

Uitwendige wonden 5. Help een slachtoffer van verbranding door eerst de oorzaak weg te nemen. Bedenk na het wegnemen van de oorzaak: ‘Eerst water, de rest komt later’. 6. Koel de wonden van een slachtoffer van verbranding minstens 10 minuten. Smeer nooit brandzalf of andere middelen op brandwonden. 7. De regel van negen is een hulpmiddel bij het beoordelen hoeveel procent van het lichaamsoppervlak is verbrand. 8. Help een slachtoffer van verbrande luchtwegen in een zittende positie.

9. Spoel bij een verbranding van het oog zo snel mogelijk met water. Uitwendige wonden 9. Spoel bij een verbranding van het oog zo snel mogelijk met water. 10. Verwijder eventueel kleding na contact met chemische stoffen en spoel minstens 30 minuten de huid met lauwwarm water.

Uitwendige wonden Zijn er nog vragen?