Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg Onderzoek naar de wetenschappelijke state of the art preventieve gezondheidszorg 3-18 jaar Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg

Inhoud van deze presentatie De onderzoeksopdracht Het landschap Modellen & kaders Doel van de JGZ Een werkmodel voor de CLB Aanbevelingen voor het programma PGZ 3 – 18 j

De onderzoeksopdracht Toetsen van prioriteiten, inhoud en organisatie van de huidige JGZ aan wetenschappelijke bevindingen en internationale aanbevelingen Voorstel preventieve onderzoeken als deel van een ruimer geheel van ziektepreventie en gezondheidsbevordering en de strategische doelstelling van de CLB

De onderzoeksopdracht - Methoden Interview experts Multidisciplinaire werkgroep Consultatierondes werkveld Literatuurstudie per thema Toetsing aan internationale modellen Expertadvies Aanbevelingen voor programma PGZ per thema

Het landschap… Transactioneel (ecologisch) perspectief - Levensloop model Decreet PGZ

Groei en ontwikkeling in ecologisch perspectief nature Ontwikkelingsproces Volwassene met… Persoonlijkheid Besef van waarden en normen Positief zelfwaarde gevoel Rol opnemen in de maatschappij Verantwoordelijkheidszin In staat om juiste keuzes te maken In staat tot verdere zelfontplooiing … ouders(opvoeders), brussen Familie Vrienden Kerngezin leefomgeving Kribbe School Clubs en ontspanning Sociaal-maat-schappelijk Materieel-logistiek Milieu - Maatschappij nurture

Decreet PGZ Diverse departementen (regionaal & federaal) ontwikkelen acties in diverse beleidsdomeinen: Landbouw Leefmilieu Huisvesting Ruimtelijke ordening Mobiliteit Onderwijs (school, PBD,…) CLB Gezondheidszorg K&G , huisartsen, pediaters,…in 1e, 2e of 3e lijn Thuiszorg GGZ CAW LOGO’s … Alternatieve kijk op het ecologisch model met toevoeging van verantwoordelijke (overheids)diensten

Modellen & kaders Inventgroep (2005): “Helpen bij opgroeien en opvoeden: eerder, sneller en beter” Risicofactoren - Protectieve factoren Risicocumulatie Risicoprocessen (signalen van) Interventie (van preventie tot zorg en behandeling) Balansmodel van Bakker Draagkracht en draaglast Response to Intervention

Een werkkader voor getrapte zorg: ‘Response to intervention’ model Basis aanbod Supplementair aanbod Individueel aanbod ▲ stelt populatie voor (schoolgaande kinderen) Getrapt zorgmodel: 3 niveaus van interventie/aanbod aan een populatie Het effect = respons op de interventie wordt gemeten Populatie in CLB is van 2.5-18 jaar populatie kan ook zijn, een school, een kansengroep in een school, een klas differentiëren van het aanbod flexiebel inzetten van mensen en middelen

Strategisch doel van JGZ Gezondheid, groei & ontwikkeling van kinderen en jongeren… … beschermen, bewaken, bevorderen op lichamelijk, cognitief en sociaal-emotioneel vlak …met als doel kinderen en jongeren te laten opgroeien tot volwassenen die betekenis geven aan het leven en hun rol kunnen opnemen in de maatschappij. Hierbij gaat er niet alleen aandacht naar het individuele kind maar ook naar de relatie tussen het kind en de omgeving (o.a. gezin en kinderopvang).

Operationele doelen van JGZ: 1 Tijdig onderkennen van gezondheids- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Lichamelijke ontwikkeling Cognitieve ontwikkeling Sociaal-emotionele ontwikkeling  niet te vroeg/niet te laat… cave onnodig label  onderkennen ≠ diagnose

Operationele doelen van de JGZ: 2 Zicht krijgen op de nood aan zorg aan de hand van remmende en bevorderende factoren voor de gezondheid, groei en ontwikkeling, draaglast en draagkracht. Deze beïnvloedende factoren situeren zich bij het individu, de ouders, het gezin en sociale en maatschappelijke context (nurture).

Operationele doelen van de JGZ: 3 Zorg dragen voor de functionele integratie van kinderen en jongeren met ontwikkelings- en gezondheidsproblemen door middel van beschermende en bevorderende maatregelen

Operationele doelen van de JGZ: 4 & 5 Voorkomen van infectieziekten d.m.v. vaccinaties Voorkomen van het verspreiden van infectieziekten d.m.v. hygiënische maatregelen

Operationele doelen van JGZ: 6 Bevordering van de gezondheid, groei en ontwikkeling, d.m.v. initiatieven/interventies gericht op populaties, subgroepen en individuen.

Een werkmodel voor CLB SYSTEMATISCHE CONTACTEN: update dossier VERWIJZING EVALUATIE EN BIJSTURING VAN DE INTERVENTIE SYSTEMATISCHE CONTACTEN: update dossier Bevraging van ouders Screening (visus, gehoor, mond, cryptorchidie, scoliose, hart) Monitoring (groei) Surveillance (taal&spraak, neuromotoriek, cognitie, psy-soc) PROFESSIONELE VERFIJNING VAN HET SIGNAAL: Start van een (diagnostisch) traject (onderzoek, gesprekken, observatie volgens HGW) INFORMATIE EN ADVIES AAN SCHOOL & OUDERS MULTIDISCIPLINAIRE AFWEGING VAN RISICOFACTOREN, BESCHERMENDE FACTOREN, SIGNALEN VAN RISICOPROCESSEN, GEKADERD IN RISICO(LEEFTIJD)PERIODE - DOOR CLB-TEAM DOSSIEROVERDRACHT Registratie Risicofactoren & Beschermende factoren Signalen van Risicoprocessen Gevoerd beleid binnen K&G BASISZORG KIND & GEZIN / BEHANDELENDE ARTS OPMAAK VAN EEN CLB-DOSSIER In overleg met ouders, leerling,school GESTRUCTUREERD OVERLEG OP SCHOOL: MDO Klassenraad Zorgoverleg Melding van signalen van risicoproces (kleuter- & leerlingvolgsystemen, kinddossier) door school, ouders, leerling

Aanbevelingen Programma PGZ 3-18 Basisaanbod = noodzakelijk minimum voor alle kinderen/jongeren Selectie van gezondheidsthema’s voor zorg en preventie Methodiek: systematische contacten voor screening, monitoring en surveillance aansturen van triage voor supplementair/individueel aanbod gezondheidsbevordering Supplementair en individueel aanbod Literatuurstudie geeft info over wie hiervoor in aanmerking komt m.b.t. verschillende gezondheidsthema’s Verder te concretiseren in het kader van protocollering Methode: contacten op maat en volgens noodzaak

Tijdig onderkennen: basisaanbod Schoolondersteuning door aansturen van gerichte triage (leerkrachten alert maken voor signalen van verstoorde ontwikkeling) Taal & spraak, motoriek & coördinatie, geestelijke gezondheid, cognitieve ontwikkeling Systematische contacten voor tijdige detectie van Amblyopie, verstoord dieptezicht en verstoorde kleurzin, problematische mondgezondheid, verstoord groeipatroon, cryptorchidie, scoliose, hartafwijking, ontwikkelingsproblemen, geestelijke gezondheid Screening, monitoring, surveillance Zelfstandige inzet VPLK Voor standaardgerelateerde thema’s Verminderde inzet van de arts 1e contact kleuter, 1 contact LS, 1 contact SO

Tijdig onderkennen: supplementair aanbod Systematische contacten volgens risico Problematische mondgezondheid Gezichtsscherpte in type 1 & 2 Contacten volgens noodzaak (‘selectieve’) Controle onbetrouwbaar testresultaat Bijzonder risico (oa.op gehoorstoornis) Verontrustend groeipatroon Signalen van verstoorde ontwikkeling motoriek, taal&spraak,geestelijke gezondheid Teamoverleg Contacten met het netwerk VPLK voor systematische contacten Verhoogde inzet van arts Verdieping, integratie, interpretatie, teamoverleg, netwerk

Tijdig onderkennen: individueel aanbod Bij expliciete vraag van leerling/ouders Volgens bijzonder risico Illegalen, asielzoekers Beleid in functie van het gezondheidsprobleem Inzet van arts Verdieping, integratie, interpretatie, teamoverleg, netwerk, draaischijf, coördinatie

Inschatten van nood aan zorg: basisaanbod Start van schoolloopbaan/ Aanleggen van een dossier t.g.v. 1e CLB-contact Gestructureerde infoverzameling m.b.t. gezondheid, groei & ontwikkeling via ouders Perceptie van het kind (taal & spraak, geestelijke gezondheid, motoriek) Risicoconstellatie, risicoprocessen, beschermende factoren T.g.v. de systematische contacten: Bijsturen van risicoconstellatie T.g.v. overleg school Teamwerk – arts coördinerend –integratie/interpretatie/weging van gegevens

Inschatten van nood aan zorg: supplementair & individueel aanbod Volgens individuele nood (een gekend probleem) Functionele integratie Overleg met netwerk Teamwerking N.a.v. van signaal van risicoproces Start van een diagnostisch traject (HGW) Monitoring & surveillance op maat van subgroep Overleg met netwerk Teamwerking Functionele integratie

Functionele integratie van leerlingen met een chronische aandoening Coördinerende taken t.a.v. individuele leerling Overleg met leerling & ouders: detectie van onderwijsleer- en participatiebehoeften CLB-teamoverleg Overleg met zorgteam Draaischijf & netwerk Coördinerende taken t.a.v. school Informeren van leerkrachten & zorgteam Informeren van klasgroep Beantwoorden van vragen Schoolondersteuning: Visie-ontwikkeling op kinderen met chronische aandoening (CZK) Ontwikkeling van een zorgbeleid op school t.a.v. CZK

Voorkomen van infectieziekten: vaccinaties Exclusief aanbod Anderstalige nieuwkomers (inhaalschema) Systematisch aanbod van inhaalvaccinaties Voor leerlingen met leemtes in vaccinatieschema Gezondheidsbeleid – ondersteunend t.a.v. de opdracht Systematisch aanbod van vaccinaties DTPa-IPV 1e leerjaar MBR 5e leerjaar HBV en HPV 1e SO dTPa 3e SO

Gezondheidsbevordering Individuele gezondheidsbevordering Gepersonaliseerd, volgens noodzaak (oa.t.g.v. systematisch contact Gezondheidsbevordering op maat van subgroepen Omgevingsanalyse, lokale noden, subgroepen School ondersteunen bij uitwerken van een gezondheidsbeleid Thema’s van gezondheidsdoelstellingen Algemeen maatschappelijk belang (Seksuele & relationele) Visie-ontwikkeling op ziekte en functioneren op school

Gezondheidsbevordering: Matrix -Vigez Leerling Klas School Omgeving Educatie Structurele maatregelen Afspraken- reglement Zorg & begeleiding herkennen signalen

Aanbevelingen Programma PGZ 3-18 Taakverdeling en competentieprofiel Verpleegkundige Zelfstandiger werken Taken volgens protocol in consulten Triage en delegeren naar arts & team Opleidingsvereisten aanpassen (modulair?/in CLB?) CLB-arts minder in basisaanbod, meer in supplementair aanbod en op competentieniveau Opleidingsvereisten hieraan aan te passen, binnen of buiten Manama JGZ Informeren & adviseren, ontwikkelingsprofiel, diagnostiek, netwerk & draaischijf, teamwerking, coördinatie bij CZK

Voorstel preventieve onderzoeken, als onderdeel van een groter geheel, …. is géén doel op zich

Basis onderwijs

Secundair onderwijs

Aanbevelingen Programma PGZ 3-18 Basisaanbod van systematische contacten 7 contacten (5 in basisschool, 2 in secundaire school) 4 door de verpleegkundige alleen 1 door CLB-team 1 arts en verpleegkundige samen 1 door arts alleen Shift naar basisonderwijs