Parmentier Laurien 1Ba0 b 2010-2011 Diagnostiek, preventie en behandeling van dysgrafie bij slechtziende kinderen Parmentier Laurien 1Ba0 b 2010-2011

Over wat gaat het artikel? Wat zijn de problemen bij het behandelen van schrijfstoornissen bij kinderen met een visuele beperking? Inleiding (uitleg van de termen) Het verband tussen slechtziendheid en dysgrafie Diagnostiek Onderzoek Uitwerking Resultaten Algemene behandeling Specifieke behandeling Pedagogische aanbevelingen

Inleiding: Wat is dysgrafie? Stoornis in de ontwikkeling van het produceren van een (leesbaar) handschrift, die gebaseerd is op een onvermogen om bepaalde voor het schrijven noodzakelijke bewegingen in een behoorlijk tempo te volbrengen. Bepaald a.d.h. van de specifieke schrijfvoorwaarden

Inleiding: Wat is slechtziendheid? Kan drie oorzaken hebben: Optische systeem (oorzaak ligt bij de zintuig) Pereceptiesysteem (oorzaak ligt bij de waarneming) Neurale systeem (oorzaak ligt bij het doorgeven van de visuele zenuwprikkels) Slechtziendheid wordt aangegeven door de visus

Verband tussen Dysgrafie en slechtziendheid: Tekort aan visuele informatieverwerking, is noodzakelijk in ons schoolse leven. Zorgt voor moeilijke verwerking van leerstof en communicatie via schrift Dysgrafie wordt vaak veroorzaakt door de beperkte visus, achterstand in de motorische ontwikkeling en de afwijkende houding. M.a.w., Ze missen veel visuele informatie waardoor er schrijfproblemen ontstaan

Verband :vervolg Deze kinderen hebben vaak ook een vertraging in de ontwikkeling doordat de samenwerking van verschillende zintuigen in gebrek is. Psychomotorisch ontwikkelen ze zich ook trager doordat ze: Angst hebben om te bewegen Minder gelegenheid hebben om te leren uit bewegingservaringen Worden thuis ook vaker minder gestimuleerd in het uitvoeren van motorische activiteiten

Diagnostiek Gebeurt door het Visio Onderwijsinstelling Noord Uitvoering van een Visueel Functie Onderzoek (VFO) Orthoptist Inzicht op de dysgrafie: Dysgrafieschaal Schrijfvoorwaarden Perceptueel –motorische voorwaarden Cognitieve voorwaarden (=de taalontwikkeling) Didactische voorwaarden Schrijfspoor Grove motoriek Fijne motoriek Kritisch onderscheiden Oog-handcoördinatie De ruimtelijke oriëntatie

Diagnostiek: vervolg Deze informatie en het medisch verslag vormen het Observatie Moet de vaardigheid in een behandeling geoefend worden? Kijkgedrag van het kind Op welke manier maakt het gebruik van de eigen visuele en motorische mogelijkheden Wat heeft een invloed op de leesbaarheid van het handschrift (hulpmiddelen) Liniatuur Lichtinval en- sterkte Aanpassingen in de proef: Fel gekleurd materiaal Vergroting van testmateriaal Aangepast meubilair Deze informatie en het medisch verslag vormen het individueel handelingsplan!

De Onderzoeksgroep 54 slechtzienden 12 verschillende soorten oogaandoeningen Jongens en meisjes 7-12 jaar Regulier en speciaal onderwijs Gemeenschappelijk punt: Zitten allemaal in verschillende stadia van schrijven maar hebben nog geen extra begeleiding gehad Gebruiken hun handschrift als communicatiemiddel

Uitwerking van de gegevens Algemene problemen in het schrijfproces: Pengreep Kijkafstand Schrijfhouding Algemene problemen in het schrijfproduct; Maken van goede lettervormen Verbindingen Ruimteverdeling Automatisering

Resultaten Conclusie: Er zijn overeenkomsten in enkele symptomen in het schrijfproces waaruit men algemene richtlijnen kan vinden voor de preventieve of curatieve behandeling van een slecht leesbaar handschrift. Maar! De symptomen van de dysgrafie bij verschillende oogaandoeningen kunnen verschillen (d.w.z. dat deze kinderen in verschillende stadia zitten van het leesbaar leren schrijven) Wat nu? De behandeling moet individueel gebeuren en niet gericht zijn op de algemene problemen  Zorg op maat!

Algemene behandeling Langer doorgaan met de voorbereidende oefeningen ter preventie van dysgrafie Voor het echte schrijven, in te gaan op de schrijfvoorwaarden Aandacht besteden aan schrijfafstand, schrijfhouding en pengreep Aandacht bij schriftbeeld: Handhaving van lettervorm Maken van goede verbindingen Automatiseren Aanpassingen bij het schrijfproces (aangepaste liniatuur en verlichting)

Specifieke Behandeling Schrijfhouding Wordt samen naar gezocht met behulp van de fysiotherapeut en/of ergotherapeut Ruimteverdeling Met behulp van liniatuur Hellingshoek Gebruik maken van een hellingsblad onder het schrijfblad Automatisering Frequente oefening in het schrijven

Pedagogische aanbevelingen Extra stimulatie bij motorische bewegingen Ouders moeten het slechtziende kind motiveren zoveel mogelijk zelf te laten doen en het laten oefenen in dagelijks leven, dit is goed voor de motorische beweging en het ontwikkelen van zelfvertrouwen

BronnenLijst van Peer,D.R., Ferweda,W. & Wassenberg,C. (1998) Diagnostiek, preventie en behandeling van dysgrafie bij slechtziende kinderen, Tijdschrift voor orthopedagogiek, 37 (4), 151-162 Internet, Stichting Schrijfontwikkeling. Dysgrafie bestaat niet. Geraadpleegd op 22/12/2010 van http://www.schriftontwikkeling.nl/?page_id=30