Key Concepts in het Aardrijkskundeonderwijs Hans Palings & Uwe Krause (Fontys Lerarenopleiding Tilburg) Rob Adriaens (CSG Het Streek)

Inhoud presentatie Wat zijn key concepts, enquiry sequences en vragen met ‘ptih and rigour’? Waarom zijn ze belangrijk voor het aardrijkskundeonderwijs Hoe kunnen concrete toepassingen eruit zien?

Key Concepts = Vakdidactische ordeningsprincipes gebaseerd op het specifiek geografische studiegebied: de ruimte Elke professie ontwikkelt zich verder en het wordt verwacht, dat men nieuw ontwikkelde kennis, nieuwe inzichten bijhoudt. School functioneert volgens dat wat Duitsers “Bildungsauftrag” noemen: dat wat met school bereikt moet worden en wat in wetten of richtlijnen vastgelegd wordt. Dit is niet alleen het behalen van goede resultaten en diploma’s. Denk aan wereldburgerschap, ontwikkeling van kinderen, (sociale) vaardigheden. In hoofdstuk 4 van het Handboek Vakdidactiek Aardrijkskunde wordt expliciet ingegaan op de “vormende kant van aardrijkskunde”. In Paragraaf 4.3 wordt de pedagogische dimensie toegelicht, waaronder de wet BIO uit 2006 en de daar geformuleerde pedagogische competenties, de kerndoelen M&M, de examenprogramma’s voor vmbo, havo en vwo. Duurzaamheid en burgerschapsvorming worden hier expliciet genoemd, mede als in paragraaf 4.4 wereldburgerschap.

Key Concepts volgens Liz Taylor/Cambridge

Lezing Liz Taylor op Fontys Hier de link van de weblecture van Liz Taylor voor de pauze op 17-11-2010: http://flot.presentations2go.eu/P2GTV/viewer.html?path=Flot/2010/11/17/1/video_post.wmv&time=5314   Hier de link van de weblecture na de pauze op 17-11-2010: http://flot.presentations2go.eu/P2GTV/viewer.html?path=Flot/2010/11/17/2/video_post.wmv&time=21182 Fontys Hogescholen

Enquiry sequences + questions with ‘pith & rigour’ Kortlopende lessenreeksen (4-5) lessen Aangestuurd door één key concept Vraag met ‘pith & rigour’ - Hoe wordt gewerkt? * groepjes van 3 (of 2) * 1 observatie bij iemand uit het groepje/koppel met oogpunt op vakdidactiek (video of in virtu – als men zelf geen les geeft: vraag om de mogelijkheid een gastles te geven) * opdrachten in de praktijk, zoals feedback van leerlingen vragen etc. * aantekeningen maken (handgeschreven) – die moeten worden ingeleverd en mogen tijdens het tentamen worden gebruikt. – Geen gekopieerde verslagen. * Het tentamen is een casus opdracht: op basis van de behandelde theorie moet feedback worden gegeven. * Literatuur wordt grotendeels behandeld of wordt aangeboden ter verdieping. Delen van het handboek vakdidactiek aardrijkskunde worden als ingangskennis verwacht. Verder is er gezocht naar een evenwicht in Nederlandse, Engelse en Duitstalige literatuur.

Wat is het belang van deze aanpak? Leraren en leerlingen krijgen weer vat op de lessen De vraag dwingt tot doelmatig werken (beantwoorden van de vraag) De ordeningsprincipes zijn aardrijkskundig - Hoe wordt gewerkt? * groepjes van 3 (of 2) * 1 observatie bij iemand uit het groepje/koppel met oogpunt op vakdidactiek (video of in virtu – als men zelf geen les geeft: vraag om de mogelijkheid een gastles te geven) * opdrachten in de praktijk, zoals feedback van leerlingen vragen etc. * aantekeningen maken (handgeschreven) – die moeten worden ingeleverd en mogen tijdens het tentamen worden gebruikt. – Geen gekopieerde verslagen. * Het tentamen is een casus opdracht: op basis van de behandelde theorie moet feedback worden gegeven. * Literatuur wordt grotendeels behandeld of wordt aangeboden ter verdieping. Delen van het handboek vakdidactiek aardrijkskunde worden als ingangskennis verwacht. Verder is er gezocht naar een evenwicht in Nederlandse, Engelse en Duitstalige literatuur.

Key Concepts in de praktijk: Migratie Diversiteit: Interactie: Verandering: Perceptie en representatie:

Key Concepts in de praktijk: Migratie Diversiteit: verschillende samenstelling migrantengroepen in Nederlandse steden Interactie: vluchtelingenstromen naar Nederland Verandering: bevolkingssamenstelling in Nederland in 2030 Perceptie en representatie: Polen vissen onze wateren leeg

Questions met ‘pith & rigour’ Hoe heeft het Nederlands laagveenlandschap zich gedurende het holoceen ontwikkeld? Olympische Spelen in Nederland 2028: kans of ramp? Klimaat: waarover maak je je druk? Wat zijn de verschillen in Zuidoost-Azië? Amsterdam 2040: hoe zal de stad eruit zien?

Key Concepts in de praktijk: Migratie Diversiteit: Migranten in Nederland: wie kom je waar tegen? Interactie: Nederland: luilekkerland of toevluchtsoord? Verandering: Janssen, Suriabi, Albayrak of Krause: hoe heten Nederlanders in 2030? Perceptie en representatie: Polen in Nederland: aanwinst of hindernis?

Key concepts, lessenreeks en vraag: Implicatiesamenhang H. Meyer (2005)

Key Concepts, lessenreeks en vraagstelling  leerdoelen http://serc.carleton.edu/NAGTWorkshops/assess/conceptmaps.html BASIS Fontys Hogescholen

Key concepts, lessenreeks en vraag: Werkvomen Amazone Rainforest or not? http://www.zeeburgnieuws.nl/nieuws/kv_bomen_000_2009.html

Key concepts, lessenreeks en vraag: Werkvomen Amazone Rainforest or not? http://eu.art.com/products/p13238392-sa-i2350396/posters.htm

Key concepts, lessenreeks en vraag: Werkvomen Amazone Rainforest or not? http://www.schoolbieb.nl/voortgezet_onderwijs_doelgroep/3_44_4_vmbo_(onderwijsniveau)/aardrijkskunde_/werelddelen/azi_235_/indonesi_235_

Key concepts, lessenreeks en vraag: Werkvomen Amazone Rainforest or not? http://www.regenwoud.mysites.nl/mypages/regenwoud/211486.html

Key concepts, lessenreeks en vraag: Werkvomen Diversiteit: … or not?, Living Graphs, 4 hoeken, Living Map, welk woord weg, Verandering: Time line, How will it be like 2/20/200 years, Wat zou er gebeuren als…, Interactie: begrippenweb, concept maps, Fishbone Perceptie & representatie: Picture Frame, Waardekwadrant…

Een voorbeeld uit de praktijk Centrale vraag: Hoe krijgt iedereen op de wereld voldoende voedsel van voldoende kwaliteit?

1. Introductie: Wat is het verband tussen het tanken van mr. Green in Houston en het ‘tortilla’protest waar Maria Sanchez aan deelneemt? De video van Liz Taylor: 3 uur Hier de link van de weblecture voor de pauze op 17-11-2010: http://flot.presentations2go.eu/P2GTV/viewer.html?path=Flot/2010/11/17/1/video_post.wmv&time=5314 Hier de link van de weblecture na de pauze op 17-11-2010: http://flot.presentations2go.eu/P2GTV/viewer.html?path=Flot/2010/11/17/2/video_post.wmv&time=21182

2. Verwerkende opdrachten over de globalisering van bananen en palmolie.

3. Afsluitende opdracht: Het schrijven van een brief aan de staatssecretaris van landbouw. de kern van het voedselvraagstuk de rol die Nederland kan spelen bij het oplossen van het vraagstuk

Reacties van leerlingen ‘Verrassend’ ‘Waarom vertelt u niet gewoon hoe het zit?’ ‘Het lijkt wel puzzelen’ ‘Wat is nu het goede antwoord?’ ‘Nu begrijp ik waar het naartoe gaat’