Medicatietrouw en motivatie bij mensen met schizofrenie Jos Dobber

Antipsychotica (1) Effectieve behandeling in acute fase Effectieve bestrijder van terugval als onderhoudsbehandeling Relapse percentages kunnen + 35% dalen bij ‘volledige’ compliance De Haan & Bruggeman (2006)

Antipsychotica (2) Echter: Op langere termijn hoge mate van noncompliance (25-75%) Fenton et al (1997); Pharmo-Instituut (2002); Dobber et al (2006)

Medicatietrouw Gedrag van patiënt tav. gezondheidsadvies / behandelregime Participatie patiënt in besluitvorming behandeling Strategie hulpverleners ter ondersteuning patiënt bij uitvoering behandelactiviteiten

Adherence Therapy Motivational Interviewing (Miller & Rollnick) Stages of change (Prochaska & DiClemente) Adaptieve technieken

Adherence therapy (Barkhof, 2003) Technieken? Fasering? Attitude?

Motivatie (1) Intrinsiek of extrinsiek Geen vast gegeven

Motivatie (2) Omvat: Willingness / Importance (is men bereid) Ability / Confidence (is men in staat) Readiness (is dit het juiste moment)

Voorbeeld: Ambivalentie (1) Wel en niet willen tegelijk Is normale fase veranderingsproces Gevaar: in de ambivalentie ‘vastzitten’ Werken aan ambivalentie: werken aan kern probleem

Ambivalentie (2) Werken aan ambivalentie vraagt vakmanschap: Bijvoorbeeld: ‘The Righting Reflex’ Patiënt moet argumenten voor verandering aandragen: ‘As I hear myself talk I learn what I believe’

Algemene principes MI (Miller & Rollnick 2002, p36) ‘Express empathy’ ‘Develop discrepancy’ ‘Roll with resistance’ ‘Support self-efficacy’

Do’s en don’ts Open vragen stellen laten volgen door Reflectief luisteren Gelijkwaardigheid Question – answer trap Trap of taking sides Expert trap Labeling trap Blaming trap

Verklaring effect MI (Miller) Gesprekstechnieken toepassen om patiënt te laten zeggen dat hij wil veranderen (commitment) Empathische houding is doorslaggevend (Carl Rogers) Combinatie van 1 en 2

Patiëntenproces: Stages of change Precontemplation - voorstadium Contemplation - overwegen Preparing for action - beslissen Action - uitvoeren Maintenance - volhouden Relapse / recycling – terugvallen / overwegen proces opnieuw te doorlopen Prochaska & DiClemente

Adaptieve technieken Normaliseren Herstructureren beschadigende schemata Bekrachtigen voordelen zich goed voelen

Toepassing in praktijk (1) Therapeutisch: meer effectieve en efficiënte uitvoering van MI (onder andere door verpleegkundigen)

Toepassing in praktijk (2) Omgang / therapeutisch milieu therapie-ondersteunend: afhankelijk van het patiëntenproces de juiste dingen doen geeft handen en voeten (do’s en don’ts) in het omgaan met motivationele problemen

Discussie / stellingen Door het werken in teams is toepassing van MI-kennis door verpleegkundigen niet goed mogelijk: wat de ene verpleegkundige opbouwt, wordt door de volgende verpleegkundige verstoord

Discussie / stellingen Bij het toepassen van MI-kennis moeten verpleegkundigen het therapeutisch klimaat sterk veranderen en dus vooral hun attitude bijstellen

Discussie / stellingen Verpleegkundigen die MI-principes kennen en toepassen leveren goede zorg: het is belevingsgericht en het is evidence based practice.