Bye bye, ambtenaar? 7 oktober 2011 Rijksvakbonden J.L.A. Helmer

Kaartjes (of handjes) omhoog Wie is er tegen een afschaffing van de ambtenarenstatus? 2

Kritisch Wie heeft het voorstel tot afschaffing ambtenarenstatus daadwerkelijk gelezen? 3

Te bespreken De gevolgen van het wetsvoorstel Koşer Kaya en Van Hijum voor: I.het ontslagrecht in de marktsector; II.werkloosheidsuitkeringen; III.reorganisaties; IV.positie van de vakbonden. 4

Ontslagrecht Wat verandert er met het wetsvoorstel? I.Weg met het bestuursrecht en dus geen eenvormige procedure meer; II.Van een stelsel van gesloten ontslaggronden naar een open stelsel met een preventieve ontslagtoets; III.Ontslag naar redelijkheid. 5

Ontslagrecht Eenvormige procedure bestuursrecht: – voornemen; – primair besluit; – bezwaarprocedure; – beroepsprocedure bij de rechtbank; – hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep. 6

Ontslagrecht Pluriforme procedures (I/II): – het ontslag op staande voet met een loonvorderingsprocedure; – de onregelmatige opzegging; – de kennelijk onredelijke opzegging; 7

Ontslagrecht Pluriforme procedures (II/II): – de opzegging in strijd met een opzegverbod; – de ontbindingsprocedure; – de beëindigingsovereenkomst. 8

Ontslagrecht Naar een open stelsel met een preventieve ontslagtoets: – wat is een open stelsel? – wat is een preventieve toets? – verandert er iets wezenlijks ten opzichte van het bestuursrecht? – blijft de preventieve toets nog bestaan? 9

Ontslagrecht Het voorontwerp wijziging ontslagrecht van Koşer Kaya (1 juli 2011): – weg met het duaal stelsel van ontbinding via de kantonrechter en opzegging via het UWV; – repressieve volle toetsing door de rechter; 10

Ontslagrecht Repressieve volle toetsing: – is de opzegging van de arbeidsovereenkomst niet kennelijk onredelijk dan geen vergoeding voor werknemer; – is de opzegging onredelijk dan dient de werkgever een schadevergoeding te betalen; – is de opzegging kennelijk onredelijk dan herstel dienstbetrekking of op verzoek van één van de partijen: een billijke schadevergoeding. 11

Ontslagrecht Enkele consequenties: – geen toestemming UWV meer vereist; – geen ontbindingsprocedure meer; – de werkgever moet de werknemer voorafgaand aan het ontslag horen; – de werknemer moet zijn recht halen en de risico’s dragen. 12

Ontslagrecht en geld Weg met het eenvormige tarief BestuursrechtCiviel recht(kanton) a. dagvaarding en betekening vonnis = € 102,-- * 2 a. € 152,--b. van € 71 tot € 426,-- (gemiddeld verwacht ik € 202,--) c. proceskostenveroordeling 13

Ontslagrecht Koşer Kaya/Van Hijum afschaffen ambtenaar + Koşer Kaya voorontwerp wijziging ontslagrecht = ? 14

Ontslagrecht Problemen binnen het arbeidsrecht: – de kennelijk onredelijke opzegging; – one shot-procedure van ontbinding en opzegging na rondje UWV; – discussie over verhouding vakbonden en ondernemingsraden over regelen van secundaire arbeidsvoorwaarden; delegatiebepalingen. 15

Ontslagrecht Problemen binnen het arbeidsrecht: – de slager keurt zijn eigen vlees; – einde arbeidsovereenkomst. Praktijk leert: procederen over vergoeding, niet over herstel arbeidsovereenkomst. 16

Ontslagrecht Kan het niet anders? – pas niet het ambtenarenrecht aan maar juist het arbeidsrecht! – eenvoud siert de rechtsbescherming – O.a. mr Beltzer (UvA) 17

Werkloosheid De ambtenaar komt in aanmerking voor een – WW-uitkering; – bovenwettelijke WW-uitkering; De civiele werknemer voor – WW-uitkering; – eventueel aanvulling per cao; – rol van de ontslagvergoeding. 18

Werkloosheid Uit de landelijke aanbeveling van de kring der kantonrechters: – 3.5. De vergoeding zal - behoudens eventuele immateriële schade - niet hoger zijn dan de verwachte inkomstenderving tot aan de pensioengerechtigde leeftijd. 19

Werkloosheid Zet de uitholling van het bovenwettelijk deel zich voort? – Goede vraag, Marianne? 20

Reorganisaties Het voorstel Koşer Kaya/Van Hijum zegt daar weinig over: – alleen in het licht dat bij een reorganisatie de ambtenaar teveel mogelijkheden heeft om ten aanzien van zijn individuele belang, bezwaar aan te tekenen. 21

Reorganisaties Enkele aandachtspunten (I/II): – einde politiek primaat? – beleidsregels UWV bij ontslag vanwege reorganisatie: verplicht afspiegelingsbeginsel de onmisbare werknemer en de werknemer met een zwakke arbeidsmarktpositie – mogelijkheid vergoeding na ontslag; kennelijk onredelijke opzegging arbeidsovereenkomst. 22

Reorganisaties Enkele aandachtspunten (II/II): – Veel minder rechtsbescherming voor de civiele werknemer; – Duaal stelsel met haar beperkte mogelijkheden de rechter te adiëren; – Minder mogelijkheden te selecteren op geschiktheid vanwege verplicht afspiegelingsbeginsel en geen onderscheid overtolligheid / opheffen functie. 23

Reorganisaties De onmisbare werknemer: – de werknemer die over zodanige kennis en bekwaamheden beschikt dat zijn ontslag voor het functioneren van de onderneming bezwaarlijk zou zijn; – bestendig beleid; – ‘daadwerkelijk aannemelijk maken’; – nog een lastige cijfermatige bepaling. 24

Reorganisaties De werknemer met een zwakke arbeidsmarktpositie: – kans is erg klein dat de voor ontslag voorgedragen werknemer nog aan de slag zal komen; – dit geldt niet voor de in zijn plaats komende werknemer; – Wisselwerking dus – een relatief begrip. 25

Reorganisaties Herplaatsing: – ontslag als laatste redmiddel; waar je kan herplaatsen dien je ook te herplaatsen; – ook kijken over de muren van de vest(ig)ing; – alles wat binnen een redelijk bereik van de werkgever ligt, mag worden gevergd; – werknemer moet zich actief inspannen om werkloosheid te voorkomen. 26

Reorganisaties Verplichtingen? – geen plicht tot overleg met vakorganisaties; – geen plicht tot sluiten van sociaal plan met vakorganisaties; – wel plicht via Wet melding collectief ontslag, Fusie gedragsregels of cao. 27

Positie vakbonden Wat geldt nu? – hoge organisatiegraad; – de arbeidsvoorwaardenovereenkomst; – onderhandelingen monden uit in wijziging van het rechtspositiereglement; – beleidsbepaling door bevoegd gezag. 28

Positie vakbonden Wat zal mogelijk gelden? – organisatiegraad tanende? – onderhandelingen monden uit in collectieve afspraak (cao); – algemeen verbindend verklaren van cao; rol minister (Sozawe)? – nawerking van een cao? – toenemende rol ondernemingsraad? 29

Vragen? 30