Presentatie commissie Ruimte op 15 februari 2012 Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Bij deze presentatie neem ik u mee naar het Project Duurzaam Bodembeheer, Waar 9 regiogemeenten en het Waterschap aan meedoen Resultaat hiervan is een bodemkwaliteitkaart en een Nota Bodembeheer voor onze gemeente. Hans Pasmans Afdeling Beheer en Toezicht

Inhoud presentatie Aanleiding Doelen Beoogde resultaten Bodemkwaliteitskaart Generiek beleid Gebiedsspecifiekbeleid: - Bestrijdingsmiddelen (PCB’s) - Verspreidbare baggerspecie - Bodemvreemd materiaal Conclusie Ik zal ingaan op de aanleiding van het project, de doelen, beoogde resultaten en alle andere relevante onderwerpen, die genoemd zijn. Afsluitend met de conclusie en de mogelijkheid tot het stellen van vragen.

Aanleiding Knelpunten bij hergebruik grond en bagger en bij bodemsaneringen Besluit Bodemkwaliteit (1 juli 2008) biedt oplossingen Wens voor regionale samenwerking op het gebied van bodembeleid en grond-/baggerstromen Duurzaam bodembeheer: - Balans tussen bescherming en gebruik van de bodem - Bodemkwaliteit moet passen bij de functie van de bodem (landbouw/natuur, wonen of industrie). Maatwerk mogelijk voor bijzondere situaties Aanleiding voor het project zijn knelpunten die we constateren bij het hergebruik van grond en bagger en bij bodemsaneringen. Ik zal straks ingaan op wat die knelpunten nu precies zijn. Het Besluit bodemkwaliteit dat sinds 1 juli 2008 in werking is biedt oplossingen hiervoor. Daarnaast is de wens geuit om binnen de regio het beleid ten aanzien van hergebruik van grond en bagger meer af te stemmen. Duurzaam bodembeheer . . Wat wordt daaronder verstaan ? Het streven naar een balans tussen bescherming en gebruik van de bodem. De bodemkwaliteit moet passen bij de functies. Onderscheid wordt gemaakt voor de functies landbouw/natuur, wonen en industrie. Voor bijzondere situaties is maatwerk mogelijk. Deze situaties komen voor in onze regio en zelfs in onze gemeente. Hierbij is maatwerk gewenst.

Doelen Stimuleren hergebruik grond-/bagger binnen regio (kostenbesparing transport en minder CO2) Vereenvoudigen en afstemmen bodembeleid Versoepeling strenge terugsaneerwaarde en hergebruiknorm binnen bandbreedte wet en met positief advies GGD Minder keuringskosten en bureaucratie Doelen van het project zijn: - Het stimuleren van hergebruik van grond en bagger binnen de regio. Dit levert een kostenbesparing op (minder transport) en minder CO2-uitstoot. - Het vereenvoudigen en afstemmen van het bodembeleid tussen gemeenten. - Het versoepelen van strenge terugsaneerwaarden en hergebruiksnormen binnen de door de wet gestelde bandbreedte en met positief advies van de GGD - Minder keuringskosten en een vesoepeling van de terugsaneerwaarden.

Beoogde resultaten Kostenbesparingen bodemsaneringen bouwprojecten en hergebruik grond Voorbeeld Nederbetuwe: Realisering woonwijk op voormalige boomgaard Generiek: kosten bodemsanering € 6.000.000,- Gebiedsspecifiek: kosten bodemsanering € 600.000,- Kostenbesparing bagger Conclusie haalbaarheidsonderzoek: Besparing WSRL en gemeenten per jaar mogelijk ca 700.000,- Interactieve Bodemkwaliteitskaart via internet Als on-line, gratis informatiebron voor publiek, bedrijven en overheid. De beoogde resultaten zijn: Kostenbesparingen bij bodemsaneringen ten behoeve van bouwprojecten en bij hergebruik van grond en bagger. Een voorbeeld In de gemeente Nederbetuwe wordt op een voormalige boomgaard een woonwijk gerealiseerd. Onder het generiek beleid zijn de kosten van de bodemsanering circa € 6.000.000,- Onder het gebiedsspecifieke beleid bedragen de kosten van de bodemsanering circa € 600.000,-. Dit komt omdat een groot deel van de bestrijdingsmiddelen in de bodem kunnen blijven zonder dat dit risico’s oplevert. Voor wat betreft het hergebruik van grond en bagger hebben we een haalbaarbeidsonderzoek laten uitvoeren. Conclusie van dit onderzoek is dat door het vergroten van mogelijkheden voor het hergebruik van bagger in de Regio het WSRL mogelijk ca 700.000,- per jaar kan besparen. Voorbeeld Nederbetuwe: Oorzaak is  een groot gedeelte van de bestijdingsmiddelen kon in de bodem blijven, Zonder dat dit risico’s opleverd voor het gebruik als woonwijk. Ook kostenbesparing voor bagger dat in de bebouwde kom niet op de kant kan worden gelegd en daarom afgevoerd, omdat er bebouwing of een fietspad aanwezig is. Met een interactieve toepassing van de bodemkwaliteitskaart zijn de belangrijkste beleidsmatige resultaten benoemd.

Bodemkwaliteitskaart Deelgebieden

Bodemkwaliteitskaart: Ontgravingkaart bovengrond Ontgravingkaart ondergrond

Verschil generiek beleid en gebiedsspecifiek beleid In principe geldt het generieke beleid, tenzij gemeenten gebiedsspecifiek beleid vaststellen, gebaseerd op Lokale Maximale Waarden (meer maatwerk). Hiermee kunnen toepassingseisen worden versoepeld of aangescherpt.

Generiek beleid Dubbele toets: functie en kwaliteit Dit is een kaart van de gemeente Culemborg. Hier staat per gebied de bodemfunctie en de bodemkwaliteit vermeld. De binnenstad van Culemborg heeft de functie wonen maar de kwaliteit Industrie (door oude ophooglagen en vroegere bedrijvigheid). Het industrieterrein Pavijen heeft de functie Industrie maar de kwaliteit Landbouw/natuur. Grond uit de binnenstad kan niet in de binnenstad of op het industrieterrein worden hergebruikt omdat een dubbele toets geldt. Er wordt zowel gekeken naar de functie en kwaliteit van het ontvangende perceel. De strengste van beide criteria geld.

Gebiedsspecifiek beleid bij bestrijdingsmiddelen en PCB’s Doel Meer hergebruiksmogelijkheden voor verontreinigde grond Minder saneren bij nieuwe woningbouwlocaties Uitgangspunten Standstil binnen boomgaarden als geheel Geen humane risico's, geen toename ecologische risico's Nieuwe woon- en industriegebieden: verslechtering op locatie is toegestaan Regionaal beleid Lokale Maximale Waarden (LMW) voor PCB’s bij sanering en hergebruik van grond vaststellen, zodat vrijwel alle grond herbruikbaar is. Deze LMW is gebaseerd op: – de aanwezige bodemkwaliteit – veilige waarden voor de functie (vastgesteld door de GGD) Altijd bodemonderzoek i.v.m. heterogeniteit Oorzaak van dit gebiedsgericht beleid zijn stoffen als DDT (een insecticide), dat veel gebruikt is in de fruitteelt tussen 1945 en 1973. De meeste van deze verdelgingsmiddelen zijn slecht afbreekbaar (persistent) en wordt nu nog teruggevonden in de bodem. Zo is een overzichtskaart gemaakt van (voormalige) boomgaarden. De functie van een boomgaarde is landbouw. De gemiddelde kwaliteit van de toplaag van de boomgaarden voldoet echter niet aan de functie ‘industrie’, vanwege de aanwezigheid van bestijdingsmiddelen. De grond die hergebruikt wordt in boomgaarden moet echter voldoen aan de (strenge) kwaliteit landbouw/natuur. Op percelen waar niet wordt ‘geroerd’ hoeft niets te gebeuren. Volgens de GGD zijn er dan geen humane risico’s Met gebiedsspecifiek beleid zijn dergelijke knelpunten op te lossen. Dat geld ook voor gebruik als kassen binnen een functie landbouw/natuur. Vanwege het –op dit moment- geringe aantal metingen/ waarnemingen is hiervoor nog aanvullend beleid in ontwikkeling.

Gebiedsspecifiek beleid verspreidbare baggerspecie Doel Meer afzetmogelijkheden voor baggerspecie Uitgangspunten Milieuhygiënisch verspreidbare baggerspecie Regionaal beleid Baggerspecie ook op percelen buiten de aangrenzende watergang toestaan mits: Gebruik als grondverbetering door agrariërs; Verspreiding in lagen van maximaal 15 cm dikte; toetsingsresultaten voldoen aan ms-PAF (landelijk) en AW2000 m.u.v. PAK en minerale olie (stedelijk) Baggerspecie verontreinigd met bestrijdingsmiddelen uit sloten grenzend aan boomgaarden mag elders binnen het boomgaardengebied worden toegepast mits de kwaliteit voldoet aan ms-PAF Weilanddepots mogen baggerspecie uit hele beheergebied ontvangen. Regionaal beleid Baggerspecie ook op percelen buiten de aangrenzende watergang toestaan mits: Gebruik als grondverbetering door agrariërs; Verspreiding in lagen van maximaal 15 cm dikte; toetsingsresultaten voldoen aan ms-PAF (landelijk) en AW2000 m.u.v. PAK en minerale olie (stedelijk) Baggerspecie verontreinigd met bestrijdingsmiddelen uit sloten grenzend aan boomgaarden mag elders binnen het boomgaardengebied worden toegepast mits de kwaliteit voldoet aan ms-PAF Weilanddepots mogen baggerspecie uit hele beheergebied ontvangen.

Toelichting baggerspecie Deze dia geeft een verschil aan bij het nieuwe bodembeleid. Verruiming van mogelijkheden voor depositite van betrouwbare bagger.

Gebiedsspecifiek beleid bodemvreemd materiaal Doel: Voorkomen toepassing te veel bodemvreemd materiaal (volgens generiek beleid is 20% toegestaan) Uitgangspunten: Standstil situatie (op locatieniveau) 20% is maximum Passend bij de functie Geen zintuiglijk asbest aanwezig Doel: Voorkomen toepassing te veel bodemvreemd materiaal (volgens generiek beleid is 20% toegestaan) Uitgangspunten: Standstil situatie (op locatieniveau) 20% is maximum Passend bij de functie Geen zintuiglijk asbest aanwezig

Conclusie Bodembeleid kan er voor zorgen dat gebiedseigen grond niet meer gesaneerd hoeft te worden en dat geeft meer ruimte voor verantwoord hergebruik van grond