KRW toestandsoordeel grondwaterkwantiteit: Waterbalanstest met NHI Remco van Ek Reinder Brolsma Toine Vergroesen Cheryl van Kempen 21 februari 2013 4 april 2017

Inhoud Aanleiding Achtergronden Aanpak Waterbalanstest Automatisering Resultaten Conclusies 4 april 2017

1. Aanleiding Eerste toestandsoordeel: Incomplete waterbalans: Geen Environmental Flow Need (EFN) Geen beschikbare grondwatervoorraad (= KRW vereiste) Beter inzicht in lange termijn zoetwatervoorziening ook eigen belang voor NL! Meer transparantie en reproduceerbaarheid gewenst bij toestandsoordeel: data ► analyse ► criterium ► oordeel documentatie op internet Efficiency (automatisering, uniformering, gebruik NHI) 4 april 2017

2. Achtergronden LTAAR - EFN KRW (art 2, lid 27), beschikbare grondwatervoorraad: het jaargemiddelde op lange termijn van de totale aanvulling van het grondwaterlichaam, verminderd met het jaargemiddelde op lange termijn van het debiet dat nodig is om voor bijbehorende oppervlaktewateren de doelstellingen van ecologische kwaliteit van artikel 4 te bereiken, teneinde een significante verslechtering van de ecologische toestand van die wateren alsmede significante schade aan de bijbehorende terrestrische ecosystemen te voorkomen; LTAAR - EFN 4 april 2017

2. Achtergronden Test op GWL niveau! CIS Status & trends no. 18 Indien stijghoogte OK, dan waterbalans test NL protocol (5 jun) Verwijzing naar beschikbare grondwatervoorraad Gebruik van model 4 april 2017

3. Aanpak - waterbalans updaten Welke grondwaterlichamen? NHI: = overig ofwel geen NHI waterbalans Welke grondwaterlichamen? NHI: Wadden, Krijt en onder Boomse klei niet in NHI Zoute GWL niet relevant (weinig gw onttrekkingen 4 april 2017

3. Aanpak - waterbalans Conceptueel model Aanvankelijke werkwijze Relevant voor waterbalanstest Aanvankelijke werkwijze Nieuwe werkwijze 4 april 2017

3. Aanpak - waterbalans 7 modellagen in NHI 2.2 4 april 2017

3. Aanpak - waterbalans 4 april 2017

3. Aanpak - waterbalans Ligging OWL + GWDTE Ligging OWL + GWDTE + NBP2011 4 april 2017

3. Aanpak - Aannames Aannames Er vindt lateraal netto geen uitwisseling van grondwater plaats tussen grondwaterlichamen De EFN is gelijk aan de som van de opwaartse flux tussen Laag 1 en 2 in cellen die GWDTE of OWL bevatten De LTAAR is gelijk aan de som van de neerwaartse flux tussen Laag 1 en 2 binnen het grondwaterlichaam Beperkingen Landbouw onttrekkingen zijn (om pragmatische redenen) niet meegenomen Voor onttrekkingen is in deze fase gebruik gemaakt van constante onttrekkingen (2000) Nu NHI versie 2.2 en jaarreeks 2001-2006 beschikbaar 4 april 2017

3. Aanpak - Automatisering Algemene eisen aan de automatisering: Moet reproduceerbare resultaten opleveren (transparantie) Moet efficiëntie verhogen Continuïteit zodat een basis is gelegd voor systematische verbetering 4 april 2017

3. Aanpak – Automatisering – Databewerking Nabewerking van NHI resultaten tot grondwater balansen: Aggregatie naar jaarsommen Aggregatie naar grondwaterlichamen De nabewerkingstools zijn: direct toepasbaar op NHI uitvoer gratis beschikbaar Nabewerking en verdere interpretatie kan plaatsvinden op basis van de tabellen uit de data bewerking met behulp van een spreadsheet programma; tabellen met jaarsommen naar IHW; provincie eindoordeel 4 april 2017

4. Resultaten – waterbalans GWDTE en OWL Periode 2001-2006 Naam ID LTAAR [Mm3/j] EFN [Mm3/j] AGR LTAAQ AGR > LTAAQ AGR / LTAAQ Neerslag[Mm3/j] ET Oppervlakte km3 Zand Maas NLGW0006 1 119 331 788 261 OK 0.33 5 032 3 589 6 148 Deklaag Rijn-West NLGW0012 333 60 273 139 0.51 3 230 2 262 3 743 Zand Rijn-West NLGW0005 116 4.4 111 39 0.35 341 229 388 Zand Rijn-Noord NLGW0002 209 35 173 18 0.10 1 299 859 1 434 Deklaag Rijn-Noord NLGW0009 76 9 67 36 0.54 730 496 833 Zand Rijn-Midden NLGW0004 582 296 286 114 0.40 3 374 2 244 3 822 Deklaag Rijn-Oost NLGW0010 129 9.4 119 5.8 0.05 512 350 595 Zand Rijn-Oost NLGW0003 1 035 213 822 137 0.17 5 147 3 573 6 116 Duin Rijn-West NLGW0016 157 17 141 0.12 480 300 528 Duin Maas NLGW0017 5 0.0 5.3 -3.2 -0.60 19 12 24 Zand Eems NLGW0001 318 73 245 44 0.18 1 682 1 086 1 963 Zoet grondwater in kreekgebieden NLGWSC003 11 33 454 313 524 Zoet grondwater in duingebieden NLGWSC001 13 0.3 14 0.1 0.01 41 27 49 Overig 348 83 265 95 0.36 6 025 4 115 6 834 4 483 1 142 3 342 921 3.05 28 366 19 456 33 001 4 april 2017

4. Resultaten - waterbalans NBP2011 en OWL Periode 2001-2006 Naam ID LTAAR [Mm3/j] EFN [Mm3/j] AGR LTAAQ AGR > LTAAQ AGR / LTAAQ Neerslag ET Oppervlakte km3 Zand Maas NLGW0006 1 119 483 636 261 OK 0.41 5 032 3 589 6 148 Deklaag Rijn-West NLGW0012 333 96 237 139 0.59 3 230 2 262 3 743 Zand Rijn-West NLGW0005 116 12 103 39 0.38 341 229 388 Zand Rijn-Noord NLGW0002 209 87 122 18 0.14 1 299 859 1 434 Deklaag Rijn-Noord NLGW0009 76 20 56 36 0.64 730 496 833 Zand Rijn-Midden NLGW0004 582 453 129 114 0.88 3 374 2 244 3 822 Deklaag Rijn-Oost NLGW0010 74 55 6 0.11 512 350 595 Zand Rijn-Oost NLGW0003 1 035 495 540 137 0.25 5 147 3 573 6 116 Duin Rijn-West NLGW0016 157 26 131 17 0.13 480 300 528 Duin Maas NLGW0017 5 2.7 -3.2 -1.20 19 24 Zand Eems NLGW0001 318 123 195 44 0.23 1 682 1 086 1 963 Zoet grondwater in kreekgebieden NLGWSC003 25 0.96 454 313 524 Zoet grondwater in duingebieden NLGWSC001 13 1.3 15 0.1 0.01 41 27 49 Overig 348 197 151 95 0.63 6 025 4 115 6 834 Totaal 4 483 2 094 2 391 921 4.16 28 366 19 456 33 001 4 april 2017

5. Conclusies - Waterbalanstest Huidige aanpak nu conform KRW en beter reproduceerbaar (herkomst invoer, rekenwijze) Geen van de grondwaterlichamen falen op basis van waterbalans Er is nu een schatter voor EFN (= eerste benadering) op basis van NHI, maar methodiek staat open voor discussie/verbetering. Voor kleine GWL en GWL Schelde is het huidige NHI nog niet geschikt irt deze test Geautomatiseerde verwerking van modelresultaten uit het NHI is goed mogelijk. Dataverwerking met behulp van HydroConnect is reproduceerbaar en flexibel 4 april 2017

6. Aanbevelingen ter verbetering Sommen zijn uitgevoerd met NHI2.2. Voorstel: in 2014 uitvoeren met verbeterd NHI-3.0, met aangescherpte EFN methode. EFN: Meer kijken naar ondiepe flux (contact wortelzone). Grondwateronttrekkingen nu stationair in NHI. Gewenst: update LGR waardoor nieuwe jaarsommen (check of dat kan?) Beregening is buiten beschouwing gebleven. Meenemen in vervolg. Alternatieven voor EFN testen? Basisafvoer uit toeleverende waterlopen. Gebieden met Gt V, VI, VII eruit? Niet uitgaan van een EFN ref uit 2000 maar steeds tijdsafhankelijk? 4 april 2017

Dank voor uw aandacht Vragen? 4 april 2017