Inclusief onderwijs Inclusie Integratie Segregatie

Inclusief Wat bedoelen we

Inclusief onderwijs: samen, niet apart Kinderen met een handicap Kinderen met belemmeringen Kinderen …………. SO scholen SBO scholen

Onderwijs is inclusief als alle kinderen in een wijk naar de zelfde school gaan Ondanks Beperkingen van welke aard dan ook Sociaal culturele achtergrond ……….

Inclusief School + Gemeenschap

De voornaamste motivaties van voorstanders van inclusief onderwijs zijn dus: dat het kind sociaal betere kansen krijgt, dat het beter geïntegreerd blijft in de wereld van gewone kinderen, dat de school de broedplaats is van een netwerk van sociale contacten, dat het kind later minder kans zal lopen om uitgestoten te worden, dat het betere kansen op werk zal krijgen wanneer het 'gekend' is door de gewone mensen, dat het aanbod in het gewone onderwijs rijker is en het kind meer uitdagingen krijgt.

Inclusief onderwijs is gerealiseerd als… Alle kinderen werken, spelen, leren in één groep Ieder leert op zijn of haar eigen niveau van ontwikkeling De kinderen samenwerken Gewerkt wordt vanuit een gezamenlijk curriculum

Perspectieven op kinderen met een handicap en inclusief onderwijs Handicaps Zorg (aparte voorzieningen) Needs Afstemming (samen waar het kan) Rights Moeten (afgedwongen integratie)

Inclusief Waarom wel Waarom niet

Belanghebbenden / stakeholders bij inclusief onderwijs Ouders: Zorg (2 perspectieven) Vertrouwen Verwachtingen School: Aangesproken in rol als pedagoog (leraren) Beheersbaarheid Overheid: Betaalbaarheid Politieke druk (anti discriminatie, pressiegroepen) Politiek bestuurlijke uitgangspunten

Belanghebbenden / stakeholders bij inclusief onderwijs Kinderen: Ambitie…………………………………………. competentie Er bij willen horen……………………………….relatie Willen zijn als……………………………………identiteit In eigen wereld leven…………………………….identiteit Bang zijn om te…………………………………..veiligheid

Stakeholders…… In de jaren vijftig en zestig ontstond immers vrijwel overal in de wereld de wens tot specialisatie en opvang van kinderen met moeilijkheden in een aangepast onderwijscircuit - het buitengewoon onderwijs. Het bijzonder onderwijs is er gekomen onder druk van ouders en leerkrachten van kinderen met wie het gewone onderwijs weinig kon aanvangen. De motivatie voor BO is dat kinderen met speciale behoeften beter kunnen leren in een aparte school, met een programma aangepast aan hun eigen leertempo, en dat daardoor de ontwikkeling van een positief zelfbeeld gunstiger zou verlopen. De bezorgdheid van het BO is dat, als kinderen met ontwikkelings- en leermoeilijkheden in het gewone onderwijs blijven, ze dan constant op hun tenen moeten lopen en vroegtijdig afhaken.

Stakeholders…….. De roep om geïntegreerd onderwijs is nieuw en komt uit verschillende hoeken. Een vrij sterke stroming past in de 'mensenrechten'-beweging van de organisaties van mensen met een handicap. Ze komen nu meer en meer op voor het recht op geïntegreerd onderwijs. Ze stellen dat het apart onderwijsstelsel sociaal discriminerend is en de persoon met een handicap hierdoor uitsluit van deelname aan de samenleving door hem van jongsaf een aparte loopbaan te geven. Dat argument klopt in zoverre dat het bijzonder moeilijk is om nog 'in het gewone circuit' te geraken na een carrière in het BO.

Stakeholders…… Een andere motivatie voor geïntegreerd onderwijs komt van de minister van onderwijs zelf. Er is een toenemende internationale druk. Omdat België niet mag achterblijven in Europa en de UN Standard Rules moet toepassen, heeft minister Van den Bossche aan de Vlaamse Onderwijsraad de opdracht gegeven om uit te zoeken hoe het bijzonder onderwijs in het gewone onderwijs geïntegreerd kan worden. Duidelijk zijn er ook motieven van financiële aard voor onze minister: er is een zodanige toename van verwijzingen naar het buitengewoon onderwijs (vooral in het type 8) dat het niet meer te betalen is. Er moet dus wel een oplossing gevonden worden.

Stakeholders Internationale druk UNESCO conferentie over speciaal onderwijs te Salamanca 1994. Men kwam een ‘Kaderplan voor Actie’ overeen om inclusief onderwijs te realiseren. De conferentie stelde ook dat de gewone school aangepaste onderwijsprogramma’s moet bieden aan alle kinderen wat ook de fysieke, intellectuele, sociale, emotionele, of taalverschillen zijn. Alle onderwijsministeries zouden de nodige maatregelen moeten nemen om ervoor te zorgen dat kinderen met speciale noden naar de buurtschool kunnen gaan. Landen met weinig of geen speciaal onderwijs, zouden inclusieve scholen moeten creëren en geen aparte speciale scholen.

Is iedere handicap gelijk? Verschillende behoeftes tot integratie? Lichamelijk gehandicapt vs. doof Verschillende kansen voor integratie? Geestelijk gehandicapt vs. gedragsstoornis

SLO: scenario denken (“ambities voor de toekomst”) Organisatie mensbeeld samen apart Mensen met een handicap zijn anders Inclusie (1) Eigen wereld (4) Mensen met een handicap zijn minder Samen apart (2) Segregatie (3)

1. Inclusie Individuele leerwegen voor leerlingen met een volwaardige plaats in het onderwijs Het speciaal onderwijs is opgeheven Individuele leerwegen Alle kinderen een volwaardige plaats in het onderwijs “Anders”zijn is de norm (“er is geen zijn dan anders zijn”) Adaptief onderwijs, afstemming……

2. Samen apart Speciale leerlingen gaan gedwongen naar het regulier onderwijs, maar worden apart behandeld Het speciale onderwijs is opgeheven Juridisch recht op gelijke behandeling Brede scholen met streaming

3. Segregatie In afzonderlijke voorzieningen krijgen speciale leerlingen onderwijs, maar aan hen worden lagere eisen gesteld. Speciaal onderwijs is een geprofessionaliseerde sector Strikt scheiding tussen regulier en speciaal onderwijs Regionale scholen voor kinderen met een handicap

4. Eigen wereld Speciale leerlingen ontwikkelen zich in hun eigen werelden, waar zij elkaars anders zijn accepteren en beleven Onderwijs georganiseerd naar handicap Sterke culturele ontwikkeling van handicap specifiek identiteit Krachten bundeling vanuit de eigen groep Kleinschalige voorzieningen per handicap

Inclusief Kan dat

Inclusief onderwijs afhankelijk van Mensbeeld

"Geistigbehinderte gibt es nicht!" Georg Feuser: "Geistigbehinderte gibt es nicht!" Die von mir für diesen Vortrag gewählte Formulierung "Geistigbehinderte gibt es nicht!" ist keine rhetorische Aussage, sondern sehr ernst gemeint. Äußert man diese Auffassung, dann erntet man sofort den Widerspruch: "Ja, aber diese Menschen sind doch da, schauen Sie sich diesen oder jenen an. Das kann doch nicht negiert werden." Das kann es auch nicht. Eine andere Antwort ist: "Das ist ja pure Gleichmacherei." Ich denke, das sind Aussagen, die verkennen, was mit meiner Aussage gemeint ist. Das könnte in folgender Aussage verdeutlicht werden: Es gibt Menschen, die WIR aufgrund UNSERER Wahrnehmung ihrer menschlichen Tätigkeit, im Spiegel der Normen, in dem WIR sie sehen, einem Personenkreis zuordnen, den WIR als "geistigbehindert" bezeichnen

maatschappijopvatting Inclusief onderwijs Hangt samen met maatschappijopvatting

samen apart Mensen met een handicap zijn anders Inclusie Er is geen ander zijn dan anders zijn Eigen wereld Beschermen Ruimte geven Mensen met een handicap zijn minder Samen apart Prestaties voorop Segregatie Economisch nut

Inclusief in de schoolpraktijk

visie Consequentie van inclusief onderwijs Prioriteit van het sociale Accent op persoonlijke ontwikkeling Ontinstitutionalisering

Consequentie van inclusief onderwijs op de praktijk van het onderwijs Heterogene groepen Divergente differentiatie (andere kinderen, andere doelen) Open curriculum / open onderwijs Samenwerking tussen verschillende kinderen

Vraagt om een algemene pedagogiek Een pedagogiek voor alle mensen Feuser: Inclusief onderwijs Vraagt om een algemene pedagogiek Een pedagogiek voor alle mensen Met als kenmerken: Persoonlijk, erkenning van de eigen biografie. Benadrukken van de heterogeniteit van groepen. Ontwikkelingsgericht onderwijs: zone van naaste ontwikkeling. Gericht op de zelfde deelname aan de maatschappij voor iedereen.

Voorwaarden voor inclusief onderwijs Leraren: houding en competentie Beschikbaarheid van deskundigheid Flexibele inzet van middelen

Leraren: houding en competentie Acceptatie van verschillen Inclusief denken Denken en handelen vanuit onderwijsbehoeften Realiseren van divergente differentiatie Samen werken met andere disciplines

Beschikbaarheid van deskundigheid Deskundigheid van leraren op het gebied van onderwijsbehoeften en differentiatie Deskundigen die leraren ondersteunen Uitvoerenden naast leraren

Flexibele inzet van middelen Middelen snel inzetten waar ze nodig zijn Beperkte bureaucratie Inclusief ondernemerschap

http://www.quasar.ualberta.ca/ddc/incl/intro.htm THE BOOK ON INCLUSIVE EDUCATION                                                Children with special needs are now part of the regular classroom. Teachers seeking success with inclusion will find help and inspiration here.