Wajong en werk geschikt werk voor geschikte mensen

Arbeidsparticipatie noodzaak Nieuwe sociale zekerheid én nieuwe arbeidsmarkt : iedereen die kan, moet aan het werk komen en blijven dus: toegang tot arbeidsorganisatie cruciaal

Arbeidsorganisaties: exclusief Huidige arbeidsorganisaties zijn doorgaans exclusief ingericht voor mensen: - zonder beperkingen - met de juiste qualificaties

Aanbodgerichtheid Beleid & uitvoering is overwegend cliëntgericht Professionals idem: beoordelen, begeleiden, adviseren, coachen van individuele clienten

Vraagversterking nodig Werkgever is spil in moderne sociale zekerheid, dus Wetgeving, beleid en uitvoering richten op vergroten van de inclusiviteit van arbeidsorganisaties, nl. Bereidheid om mensen met beperkingen op te nemen Vermogen om ze productief in te zetten

Wat is een inclusieve arbeidsorganisatie? Een inclusieve arbeidsorganisatie is adaptief: stemt de werkverdeling en (bege)leiding voortdurend af op verschillen en veranderingen in beschikbaar arbeidspotentieel (extern en intern). Is daardoor in staat: om mensen met arbeidsbeperkingen op te nemen en ook duurzaam in dienst te houden te voorkomen dat werknemers voortijdig uitvallen met arbeidsbeperkingen door ziekte of veroudering Een inclusieve arbeidsorganisatie is in staat om werkzoekenden met een arbeidsbeperking aan boord te halen, en werknemers die arbeidsbeperkingen ontwikkelen aan boord te houden, op een bedrijfsmatig verantwoorde manier. Samen met de universiteit Maastricht hebben we een aanpak ontwikkeld om bedrijven te adviseren bij het inclusiever maken van hun organisatie. Dat noemen we ‘Inclusief herontwerp van werkprocessen’. Sinds 2010 mogen we deze aanpak in de praktijk beproven in het Slotervaart ziekenhuis in Amsterdam. In middels werken daar 40 Wajongers. In één van de workshops vanmiddag zullen we daarover meer vertellen.

Wajong, volumina (x 1000) 2009 2010 2011 2012* Toekenningen 17,6 17,8   2009 2010 2011 2012* Toekenningen 17,6 17,8 16,3 Beëindigingen 4,3 4,6 5,2 4,9 Lopend bestand 192,0 205,2 216,2 227,6 Er is een jaarlijkse toename van 16.000 Wajongers, dat zijn er 2 per klas van 30 jongeren van 18 jaar. * 2012 is prognose 9

Wajongers: diagnoses Neurologische stoornissen 5% Ontwikkelingsstoornissen: 56% - 35% verstandelijke beperkingen - 5% ADHD - 10% Autistisch spectrum stoornissen Psychische stoornissen: 30% Lichamelijke stoornissen: 9% ------ 100% (Wajongers met arbeidsvermogen: 75% instroom ) NB. co-morbiditeit and multipele (sociale) problematiek

Beperkingen: 3 hoofdgroepen 80% Groep I alleen in sociaal functioneren: 32% Groep II in sociaal én zelfstandig functioneren: 24% Groep III in sociaal, zelfstandig en cognitief functioneren: 24%

Wajongers: wat voor werk? De meesten zijn aangewezen op “Elementaire taken” Geen opleiding vereist Leren door te doen: training on the job Gestructureerde werkomgeving Begeleiding en toezicht Dit type taken is in veel arbeidsorganisaties nog steeds te vinden, zij het meestal als onderdeel van functies die allesbehalve elementair zijn. Zelfs ongeschoold werk, in wat het CBS aanduidt als elementaire beroepen, voldoet meestal niet aan de specificaties die voor Wajongers noodzakelijk zijn. Dit kan zijn vanwege de inhoud van het werk zelf (bij schoonmaken gelden tegenwoordig allerlei voorschriften, en er wordt met hulpmiddelen en apparaten gewerkt). Vaak ook zijn er organisatorische randvoorwaarden die van de werknemer zelfstandigheid en initiatief verlangen. Er heeft de afgelopen 10 jaren een grote verschuiving plaatsgevonden in elementaire beroepen: van agrarische- en productiebedrijven naar bedrijven in de dienstverlening en zorg. Daardoor zijn sociale vaardigheden veel belangrijker geworden, ook op elementair beroepsniveau. Wajongers zijn in deze beroepen wel werkzaam in assistent functies, en wel in organisaties waar ze kunnen functioneren onder begeleiding en toezicht van collega´s: vooral in de detailhandel, de groenvoorziening en de zorg. 12

Werkgevers met Wajongers in dienst 2008 2009 2010 Mutatie totaal aantal werkgevers 358.518 346.889 346.100 -0,2% met Wajonger(s) in dienst 12.920 13.309 14.462 8,7% % werkgevers met Wajonger in dienst 3,6% 3,8% 4,2% Ondanks de ongunstige economische situatie is het aantal werkgevers, die 1 of meer Wajongers in dienst hebben, in de afgelopen jaren toegenomen. Het zijn er nu bijna 15.000. In totaal gaat het om ruim 4 procent van de werkgevers: er is dus nog een wereld te winnen! 13 13

Wajongers op de arbeidsmarkt nu 13% werkt bij een reguliere werkgever, van hen ruim 80% met ondersteunende maatregelen (loondispensatie en/of jobcoach en/of aanvullende uitkeringen/of loonkostensubsidie) 17% zonder aanvullende uitkering en zonder ondersteuning (=2% van alle wajongers) --------------------- Het zijn veelal (kleine) deeltijdbanen (60%) Geen duurzame banen, de helft van de starters valt uit binnen 1 jaar (SCP, 2010) Wajongers behoren tot de groep mensen met arbeidsbeperkingen die geacht wordt om duurzaam te gaan werken naar vermogen. Hun huidige arbeidsmarktpositie is sterk voor verbetering vatbaar. Re-integratietrajecten hebben gemiddeld een resultaat van 35% plaatsingen van ten miste een half jaar bij een reguliere werkgever. Het blijkt moeilijk om een geschikte werkplek voor Wajongers te vinden. Als die al gevonden is blijkt het behoud van werk wellicht een nog groter probleem op te leveren. Wij denken dat duurzame arbeidsparticipatie van mensen met een arbeidsbeperking om aangepast werk in een inclusieve organisatie vraagt.

Een passende baan in het Slotervaart ziekenhuis

Partners Slotervaart-project Slotervaart Ziekenhuis - geschikte banen UWV - geschikte kandidaten Universiteit Maastricht - begeleiding/evaluatie

Doelstellingen praktijk-experiment Een duurzame passende baan voor 100 Wajongers in het Slotervaart ziekenhuis Praktijkproef met de UWV/UM methodiek Inclusief herontwerp werkprocessen (IHW)

Integrale arbeidsanalyse Werkprocessen beschrijven Uitsplitsen werkprocessen in taken Uitsplitsen in taken in werkzaamheden (handelingen) Benoemen elementaire taken, kenmerken en relaties Samenstellen elementaire takenpakketten

Voorbeeld: afdeling radiologie (1) Ondersteunende processen: 1. Ontvangen patiënten 2. Begeleiden patiënten 3. Administreren 4. Archiveren 5. Bevoorraden 6. Transporteren 7. Schoonmaken Kernproces: Verrichten van onderzoek en behandelen

Voorbeeld: afdeling radiologie (2) Ondersteunend proces 5: bevoorraden Taak 1: bevoorraden afdeling Taak 2: bevoorraden bedieningsruimten Taak 3: bevoorraden administratie

Voorbeeld: afdeling radiologie (3) Taak 2: zorgen voor voldoende voorraad materialen en geneesmiddelen in bedieningsruimten van de onderzoekskamers Dagelijks, in totaal ongeveer 1,5 uur per dag Goed te combineren met andere taken Weten welke standaardvoorraad aanwezig moet zijn Bedieningsruimte niet altijd toegankelijk Open afdelingscultuur met ongedwongen karakter Geen ergonomische knelpunten

Toepassing resultaten arbeidsanalyse De takenpakketten leveren specificaties voor: Functie (her)ontwerp Werving en selectie Inwerken en begeleiden Beoordelen functioneren Loonwaardebepaling Interne bedrijfsopleiding : opleidingsplaatsen Formatieberekeningen (ist-soll)

Functie(her)ontwerp bestaande functie aanpassen (bij vacature) nieuwe functie ontwerpen (door herverdeling taken)

Functieontwerp (1) Afdelingsassistent verpleegafdeling geriatrie: verricht individueel ondersteunende taken in 3 werkprocessen binnen 1 afdeling: Verplegen (bedden opmaken, linnengoed verzorgen) Voeden (patiënten eten en drinken serveren) Schoonmaken (afdelingskeuken)

bedden afhalen en opmaken Uitwerking van 1 taak: bedden afhalen en opmaken afhalen van gebruikt beddengoed het vuile linnengoed in daarvoor bestemde bak deponeren, volle bakken afvoeren naar een centraal punt schoonmaken van het bed opmaken van de bedden met schoon linnengoed assisteren van verpleegkundige bij het afnemen en opmaken van bedden waar patiënten in liggen.

Geriatrie verpleegafdeling

Begeleiding op de werkplek 1-ste lijn begeleiding: persoonlijke werkbegeleider op de afdeling 2-de lijn begeleiding: praktijkbegeleider coacht werkbegeleiders en leerlingen 27

leer-werktraject AKA (MBO-1) Partners: Slotervaart ziekenhuis Calibris ROC Amsterdam

Incompany bedrijfsopleiding werkzaam op diverse afdelingen 1 dag opleiding, 2 á 4 dagen werken meerdere stages in het opleidingsjaar opleiding in het ziekenhuis ‘Arbeidstrainingscentrum’ slaappoli 29

Groeten uit Slotervaart