Stof: neem ‘t niet te luchtig op Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Om welke stoffen draait het ? Gassen, dampen, nevels, stofdeeltjes, stoffen die u ruikt én niet ruikt, stoffen die u ziet én niet ziet. Kort om vele én u komt ze dagelijks tegen. Noem maar op: aceton, wasbenzine, dampen van machinebewerkingen, stof dat opdwarrelt van de werkvloer. Er zijn zo’n 12.000 stoffen op te noemen. Daarvan zijn er nu zo’n 1.800 (gevaarlijke) stoffen opgenomen in het chemiekaartenboek. Maar er zijn nog vele stoffen waarvan wij de ‘schadelijke?’ werking niet niet geheel kennen, bijvoorbeeld glaswol. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Aan welke stoffen moeten we denken? Cement Zware metalen Kwartsmeel Bitumeuze stoffen Vezels zoals asbest, aramide, synth. Vezels en wat te denken van… Hout??? Thinner Aceton Verf Oplosmiddelen Metaalbewerkings-vloeistoffen Biologische agentia Bacteriën, legionella, virussen etc. Gassen Bestrijdingsmiddelen Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Wat zijn gevaarlijke stoffen? Stoffen in vaste, vloeibare, nevel, damp of gasvorm, welke voor het menselijk lichaam minimaal: irriterend of schadelijk zijn. In de Wet Milieugevaarlijke Stoffen is vastgelegd, dat deze op de werkplek herkenbaar en beheersbaar moeten zijn. In de Arbowet staat: het bedrijf moet: een register hebben en een inventarisatie hebben uitgevoerd nieuw is: een blootstellingsonderzoek hebben gedaan Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Risico’s (gevaren) bij het werken met gevaarlijke stoffen Opname in het lichaam door inademing Opname via de huid Opname via de ogen Opname door inslikken Brand of explosie Milieuschade Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Welke stoffen vallen onder een speciale regelgeving? Asbest Minerale vezels Vinylchloride Lood Kwarts en kwartsmeel Zuurstofverdringende gassen Kankerverwekken-de stoffen Actiewaarde 0,1 vezel per cm3 lucht Pbm’s bij 8 ppm/uur Max. 150 mg/m3 Worden momenteel vastgesteld – hoog risico Zuurstof op werkplek minimaal 18% v/v Zie SZW-lijst: o.a. PAK’s, vinylbromide, azidrine, dimethylsulfaten, nikkel, etc. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Opnamewegen gevaarlijke stoffen Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Hoeveelheden opgenomen stoffen Een kleine rekensom: Per uur ademt u in een normale situatie: 600 liter lucht in Als u ‘normale’ werkzaamheden verricht, loopt dit op naar ca. 3.000 liter per uur! Verricht u inspannend werk, dan loopt dit nog verder op naar zo’n 4.000 tot 5.000liter In lucht zit 21vol% zuurstof Maar ook gemiddeld 5000 mg. stofdeeltjes Bij 6 uur werk is dat: 120 gram stofdeeltjes! Én als u hak- en breekwerk verricht………….? Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 ‘Schone’ lucht Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Soorten luchtverontreiniging Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Hoe kunnen we gevaarlijke stoffen herkennen? aan de verpakking aan het gevaarsetiket aan de symbolen aan de R-zinnen aan de S-zinnen Noem er nu eens een aantal van de laatste drie op. Het is uw dagelijkse praktijk en voor uw gezondheid. Toch? Als u dat niet kunt…. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Gevaarsetiket Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Gevaarscategorieën explosief (ontplofbaar) zeer licht ontvlambaar licht ontvlambaar ontvlambaar oxiderend zeer vergiftig vergiftig schadelijk bijtend irriterend kankerverwekkend reprotoxisch mutageen sensiliserend milieugevaarlijk Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Gevaarsymbolen -1 Fysisch-chemische risico’s F+ F zeer licht ontvlambaar licht ontvlambaar ontvlambaar ontplofbaar oxiderend Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Gevaarsymbolen -2 Gezondheidsrisico’s T Xn T+ schadelijk zeer vergiftig vergiftig Xi bijtend irriterend Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Gevaarsymbolen -3 Risico’s voor het milieu Milieugevaarlijk Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 R en S zinnen R(isico) : bijzondere gevaren R20 : schadelijk bij in-ademing S(afety) : veiligheidsaanbevelingen S24 : aanraking met de huid vermijden Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

De gevarendiamant – verklaring-1 Let op: gevarendiamant geeft alleen ACUTE gevaren aan! F  brandgevaar 2 R  reactiviteit instabiliteit H  gezondheidsgevaar 1 w blanko vak  specifieke gevaren W  niet blussen met water ! of bijv. met een symbool Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 VCA Hfdst. 5 versie 2002 sheet:

De gevarendiamant – verklaring-2 Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 VCA Hfdst. 5 versie 2002 sheet:

Codes op een gevarendiamant   Rood = brandrisico’s Blauw = gezondheidsrisico’s Geel = reactieve instabiliteit 1 Ontvlammingsgevaar bij over-verhitting Gering gevaar, ademhalings-masker aanbevolen Wordt bij verhitting onstabiel, preventieve maatregelen aanbevolen. 2 Ontvlammingsgevaar bij (over-) verwarming Gevaar. (Oponthoud in gevaren-zone met ademhalingstoestel en eenvoudige beschermende kleding) Hevige scheikundige reacties mogelijk, preventieve maatrege-len nemen en niet te dicht benaderen. 3 Ontvlammingsgevaar bij normale temperatuur Zeer gevaarlijk. (Oponthoud in gevarenzone met volledig beschermende kleding en toestel. Explosiegevaar. Veiligheidszone afbakenen en niet benaderen zonder speciale dekking. 4 Zeer snel ontvlambaar bij alle temperaturen Uiterst gevaarlijk. Ieder contact met dit product vermijden. Groot explosiegevaar. Veiligheidszone afbakenen. Bij brand gevarenzone onmiddellijk verlaten. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Opnameroutes mond huid ademhaling Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Effecten Acuut effect: bij contact of inademing DIRECT het gevolg merkbaar Chronisch effect: Ongeacht de hoeveelheid die u binnen krijgt over een lange periode veroorzaken die stoffen op de lange duur (over meerdere jaren) een effect. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Onderken nu het risico én effect van: Stof: Zware metalen Asbest Thinner Verf Dieselrook Alcohol Zuurstof Accuzuur Risico: Effect: Doet u het dan nog zo? In les 1 en 3 hebben wij de gevaren onderkent. Maak een keuze uit die. U moet ze toch dagelijks herkennen? Risico: oplopen vergiftiging bij al deze stoffen. Effect ? Hangt af van de chemische eigenschap van die stof….zware metalen, asbest, thinner, verf, dieselrook en zuurstof: chronisch en accuzuur: acuut effect. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 MAC-waarde Maximaal Aanvaarde Concentratie van een gas, stof, nevel of damp in de lucht (op de werkplek.) MAC is een bestuurlijk vastgestelde waarde, die niet mag worden overschreden ! Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 MAC-waarden MAC-tgg = Tijd Gewogen Gemiddelde gemiddeld over 8 uur MAC-tgg15 = gemiddeld over 15 minuten MAC C = absolute grens (Ceiling) MAC H = Huidopname Let op: OOK voor INADEMING! Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Als de ingeademde concentratie lager is dan MAC: MAC-waarden Als de ingeademde concentratie lager is dan MAC: Is er geen schade door werknemer en nageslacht. Uitgangspunt: 8 uur per dag 5 dagen per week arbeidsleven lang gezond persoon Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Beheersen van risico’s gevaarlijke stoffen 1. bronaanpak: vervangen of beperken 2. ventileren en afzuigen: ruimte, punt of zuurkast 3. scheiden mens en gevaarlijke stof 4. persoonlijke beschermingsmiddelen adembescherming, handschoenen, bril persoonlijke hygiëne Let op de afwijkende volgorde! ? ? ? ? Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Chemiekaarten en veiligheidsinformatiebladen (VIB’s) Voor u belangrijke informatie om veilig met de stof te kunnen werken Chemiekaart Thinner Bevat teveel informatie om daar goed mee om te gaan en worden daarom niet veel op de werkplek gebruikt. Beter is: Veiligheidsinformatieblad Thinner Fysische eigenschappen MAC-waarde Gevarendiamant Preventieve en BHV-maatregelen Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 VCA Hfdst. 5 versie 2002 sheet:

Veiligheidsaanbevelingen   Belangrijkste veiligheidsaanbeveling F Xn Xi T C E O Brand-baar Schade lijk Irrite-rend Giftig Bijtend Explo-sief Oxide-rend Beschermingsmiddelen gebruiken om contact met lichaamsdelen te voorkomen. Geschikte oog-/gezichtbescherming dragen Bij ontoereikende ventilatie geschikt adem-halingsbescherming,- toestel dragen Gas/rook/damp/nevel/aerosol niet inademen Bij voorkeur buiten of in goedgeventileerde ruimte gebruiken. Persoonlijke hygiëne (handen wassen e.d.) Tijdens gebruik niet eten of drinken In goed gesloten en deugdelijke verpakking houden en achter slot bewaren. Niet roken in de nabijheid Verwijderd van ontstekingsbronnen houden Verwijderd van ontvlambare stoffen houden Indien men zich onwel voelt, arts raadplegen Schokken en wrijving vermijden Aanraking met huid en ogen vermijden Verontreinigde kleding direct uittrekken Verwijderd houden van explosieve stoffen Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 Waarom niet? Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 5 VCA Hfdst. 5 versie 2002 sheet: